Coraz częściej z usług beauty korzystają pacjenci onkologiczni. Jakie zabiegi można wykonywać u osób po leczeniu onkologicznym? Na pewno jest to kwestia indywidualna i zależna od nowotworu.

Mówiąc o pacjentach onkologicznych, należy uwzględnić etap przed, w trakcie i po leczeniu. W grę wchodzą jak najbardziej: pielęgnacja z zakresu tzw. kosmetyki białej na bazie kosmetyków probarierowych, wzmacniających naskórek, łagodzących i przygotowujących skórę do planowanej terapii onkologicznej, masaże relaksacyjne, henna brwi i rzęs, makijaż permanentny, manicure, pedicure, a także zabiegi z użyciem światłoterapii, mezoterapii bezigłowej, peelingu kawitacyjnego, oczyszczania wodorowego w zależności od indywidualnej historii chorobowej, jak chociażby lokalizacji nowotworu (na skórze lub w obrębie narządów wewnętrznych). Fizjoterapeuci zajmują się również drenażem limfatycznym i terapią blizn.

Do gabinetów kosmetologicznych trafiają też osoby będące przed leczeniem onkologicznym, aby przygotować skórę i zmniejszyć ilość skutków ubocznych po leczeniu chemio- bądź radioterapią. Czy możemy spotkać się z gotowym beauty planem dla pacjentów onkologicznych, u których pielęgnację skóry można wspomóc odpowiednią terapią kosmetologiczną?

Osobiście jestem daleka od „ubierania” w schemat pielęgnacji pacjentów onkologicznych, ponieważ nawet w przypadku tego samego typu nowotworu leczenie może przebiegać inaczej, podobnie jak reakcje skóry, włosów i paznokci. Podstawą jest odpowiednia wiedza kosmetologa – jego oferta dla pacjentów onkologicznych, umiejętność modyfikacji zabiegów i odpowiednie ich przeprowadzenie. Niemniej warto postawić na składniki aktywne biozgodne z naszą skórą, np.: kwasy tłuszczowe z olejów roślinnych, kwas hialuronowy, ceramidy, trójglicerydy, sterole roślinne, skwalen, mocznik, kwas piroglutaminowy, aminokwasy i wiele innych. Z drugiej strony trzeba uważać na drażniące detergenty, takie jak: SLSy, substancje zapachowe, barwniki, olejki eteryczne i naturalne wyciągi, które mogą drażnić, chociażby ze względu na sam zapach. Ponadto niewskazane są: retinoidy, wyższe stężenia witaminy C, kwasy organiczne oraz fitoestrogeny, zwłaszcza w przypadku nowotworów hormonozależnych. Uważamy również na antyoksydanty, ponieważ mechanizm wolnorodnikowy leży u podstaw niektórych form terapii onkologicznej, a więc jest pożądany.

Na czym polega masaż onkologiczny? Jakie części ciała obejmuje?

Masaż onkologiczny może obejmować tak naprawdę każdą część ciała, chyba że w danym miejscu była wykonana całkiem niedawno operacja, a więc znów podkreślam potrzebę indywidualnego podejścia. Bardzo dobrze sprawdza się masaż manualny bądź z użyciem pędzelka lub masażera kulkowego w obrębie twarzy, szyi, dekoltu, dłoni, stóp, skóry głowy. Dotyk, nawet na niewielkiej powierzchni ciała, działa bardzo pozytywnie na wydzielanie hormonów tkankowych, tonizuje układ nerwowy i redukuje poziom stresu.

Onkotrychologia to bardzo ważny dział onkosmetologii, ponieważ wypadające włosy to częsty skutek leczenia onkologicznego. Jakie wskazówki trychologiczne na początek można przedstawić osobie leczonej onkologicznie?

Większość kobiet przed leczeniem onkologicznym przygotowywana jest do utraty włosów, która następuje prędzej czy później. Dobór peruki z naturalnych lub sztucznych włosów czy innych ciekawych nakryć głowy, wizyta u fryzjera, makijaż permanentny brwi lub kreska w linii rzęs – to możliwe działania do wdrożenia już na etapie „po diagnozie”. Warto się przygotować w ten sposób, aby później nagły i zbyt silny stres nie spowodował u nas traumy. Wsparcie fachowego personelu w tym zakresie naprawdę potrafi zdziałać wiele dobrego.

Czy program studiów na kierunku kosmetologia jest rozszerzony o przedmioty onkokosmetologii?

Wszystko zależy od danej uczelni, gdyż nie ma w Polsce konkretnych regulacji w tym zakresie. Mimo że tematyka onkokosmetologii jest stosunkowo nowa, została już podjęta przez wiele placówek. Do wyboru mamy specjalności w obrębie uzupełniających studiów magisterskich z kosmetologii lub studia podyplomowe, które pozwalają w odpowiednio szerokim zakresie czasu, około jednorocznej edukacji, zdobyć nową wiedzę i kwalifikacje. Ponadto istnieją różne placówki szkoleniowe i firmy kosmetyczne, które organizują kursy w zakresie onkokosmetologii ogólnej lub autorskiego programu praktycznej pracy z pacjentem. Jest to dobre rozwiązanie na początku drogi danego specjalisty, aby przekonać się, czy to właśnie onkokosmetologią chcę się zajmować.

W jaki sposób kosmetolodzy jeszcze mogą się dokształcać w tym zakresie? Jaką dokładnie obejmują tematykę dane kursy i warsztaty?

Jak wspomniałam, istnieją krótkie formy edukacyjne, jak kursy i szkolenia, które obejmują: najważniejsze zagadnienia z onkologii ogólnej lub skóry, manifestacje skórne radio-, chemio-, hormonoterapii i innych metod onkologicznego leczenia pacjentów, a także podstawy obsługi pacjenta onkologicznego i praktyczne możliwości wykonywania różnych zabiegów. Tematyka jest więc przekrojowa, a każdy kurs ma swoją własną specyfikę. Warto zatem podejść do kształcenia szeroko i długofalowo, ponieważ jest to bardzo rozbudowana dziedzina kosmetologii.

W jaki sposób można szerzyć wiedzę o onkokosmetologii?

W Polsce istnieje wiele fundacji, które włączają się w pozyskiwanie i edukację wolontariuszy współpracujących z firmami szkoleniowymi i kosmetycznymi, gdzie dochodzi do bardzo skutecznego i wiarygodnego przekazu informacji. Tego typu współpraca wzbogaca warsztat onkokosmetologów, daje możliwość bezpośredniego kontaktu z pacjentami onkologicznymi, poznania ich potrzeb i dostosowania do nich swoich działań z zakresu onkokosmetologii. W ramach ich działalności prowadzone są również warsztaty makijażowe i pielęgnacyjne dla pacjentek onkologicznych. Spośród takich fundacji mogę wymienić: Oko w oko z rakiem, Górnośląską Fundację Onkologiczną, La Cinta, Fundację Urszuli Smok „Podaruj życie”, Spa for Cancer, PoMoc, Piękniejsze życie, Gdy liczy się czas, Rak'n'roll, Akaal Centrum Wsparcia Onkologicznego, Na ratunek dzieciom z chorobą nowotworową, Federację Stowarzyszeń Amazonki i wiele innych. Z kolei Konferencja Kosmetologii Onkologicznej jak dotąd odbyła się pod nazwą „Zdrowie, piękno i nadzieja – wsparcie pacjenta onkologicznego” za sprawą Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydziału Farmaceutycznego Collegium Medicum w Bydgoszczy, a tematyka ta bywa również poruszana na konferencjach onkologicznych, takich jak Warszawska Konferencja Onkologiczna lub Śląska Konferencja Onkologiczna dla Kobiet z Rakiem Piersi w Katowicach, w których brałam czynny udział.