Nie od dziś wiadomo, że funkcja ochronna naskórka „spoczywa głównie na barkach” stratum corneum. Jego struktura skutecznie ogranicza przenikanie różnych czynników z zewnątrz, jak również odpowiedzialna jest za kontrolowanie transepidermalnej utraty wody (TEWL). Warstwa rogowa należy do ważnych elementów ochronnych naszej skóry i jest najbardziej zewnętrzną spośród wszystkich warstw naskórka. Mimo iż posiada najcieńszą strukturę, jej obecność odgrywa bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu. Stanowi bowiem barierę ochronną dla głębszych warstw naskórka, gromadzi w sobie związki tłuszczowe, bierze udział w procesie nawilżania skóry, stanowi nieprzenikalną barierę dla środowiska zewnętrznego, a także w dużym stopniu pełni funkcję estetyczną.

Budowę stratum corneum często porównuje się do muru (cegły + cement), w którym korneocyty (czyli martwe keratynocyty) to cegły, otoczone lipidowym spoiwem zwanym cementem. Przenikanie substancji odbywa się drogą międzykomórkową i polega na ich przemieszczaniu się przez struktury cementu międzykomórkowego, którego skład jest specyficzny, a budowa bardzo uporządkowana. Tworzą go głównie ceramidy, sterole i ich pochodne, kwasy tłuszczowe oraz fosfolipidy. Substancje te charakteryzują się budową amfifilową, co oznacza, że składają się z dwóch fragmentów o przeciwstawnych właściwościach – części hydrofilowej (rozpuszczalnej w wodzie) i hydrofobowej (rozpuszczalnej w tłuszczach). Lipidy w naturalny sposób porządkują się, tworząc dwuwarstwy o skierowanych ku sobie fragmentach hydrofilowych. W efekcie tego cement międzykomórkowy pozostaje hydrofobowy i ma zwartą postać lamelarną (warstwową), składającą się z wielu pojedynczych dwuwarstw.

Intrygujące ceramidy

Ceramidy to nie tylko kosmetyczne składniki aktywne, ale naturalnie występujące w naskórku lipidowe substancje budulcowe. Z punktu widzenia budowy chemicznej są to połączenia sferoidalnej, długołańcuchowej zasady azotowej z kwasem tłuszczowym o długości od 16 do 26 atomów węgla. Do tej pory u ssaków rozpoznano 14 podklas tych związków lipidowych, w tym ponad 200 poszczególnych struktur ceramidów.

W samej warstwie rogowej skóry ludzkiej zidentyfikowano dziewięć różnych podklas ceramidów (oznaczanych cyframi od 1 do 9), różniących się głównie strukturą chemiczną i polarnością. Występowanie wielu z nich potwierdzono wyłącznie w stratum corneum. Wśród składników cementu lipidowego ceramidy są również grupą najważniejszą i najliczniejszą – stanowią aż 40% wszystkich lipidów. Na przykład ceramid 1, który uczestniczy w tworzeniu nieprzepuszczalnej dla wody powłoki, zawiera dwunienasycony kwas linolowy, który w przypadku jego niedoboru w skórze, zostaje zastąpiony kwasem jednonienasyconym – oleinowym. Zmiana ta obniża zdolności barierowe warstwy rogowej. Pozostałe ceramidy s. c. podklas 2-9 zawierają sfingozynę lub jej pochodne (fitosfingozynę, 6-hydroksysfingozynę) oraz długołańcuchowe kwasy tłuszczowe.

Sama obecność ceramidów w skórze, a także szeroki zakres ich różnorodności i funkcjonalności, z punktu widzenia kosmetologii, jest faktem niezwykle intrygującym. Jako substancje lipidowe, nawet aplikowane zewnętrznie, ceramidy dość łatwo wbudowują się w przestrzenie międzykomórkowe warstwy rogowej, wypełniając obszary, z których ceramidy zostały wypłukane, na nowo tworząc regularną, zwartą strukturę bariery lipidowej.

Ceramidy w nowoczesnym wydaniu

Współczesna technologia pozwala na syntezę tych składników w formie w najdrobniejszych szczegółach odpowiadającej ceramidom naturalnie wytwarzanym w skórze. Spośród szerokiej oferty składników aktywnych najnowszymi propozycjami firmy Evonik Care Solutions są dwa, innowacyjne produkty z grupy ceramidów, które mam nadzieję, będą dla Państwa inspiracją przy opracowywaniu wielu ciekawych projektów kosmetycznych.

SK-INFLUX® Evolve MB to nowej generacji, opracowany w technologii multi-lamellar emulsion system kompleks na bazie naturalnego, poliglicerolowego emulgatora, składający się z trzech ceramidów (NP, EOP i AP), fitosfingozyny, cholesterolu pochodzenia roślinnego oraz wolnych kwasów tłuszczowych. Niskolepka forma tego produktu ułatwia wprowadzenie go zarówno do emulsji O/W, jak i W/O, również na zimno. Stosowanie SK-INFLUX® Evolve MB pomaga chronić i odbudowywać uszkodzoną barierę skóry, a także zwiększa poziom jej nawilżenia. Poprawie ulega ogólna kondycja skóry. Jest idealny dla skóry suchej, wrażliwej i starzejącej się.

RHEASOME® CeraBoost to innowacyjny składnik aktywny, który powstał dzięki unikalnej technologii produkcji ceramidów i inteligentnych systemów kapsułkowania. Ta nowoczesna technologia zapewnia zwiększoną biodostępność składników aktywnych w głębi żywego naskórka i jest idealnym nośnikiem składników lipidowych, takich jak: ceramid NP, fitosfingozyna i wytwarzany syntetycznie cholesterol pochodzenia roślinnego. Podwójna aktywność dostarczanych dzięki RHEASOME® CeraBoost lipidów gwarantuje zdrowy wygląd skóry, poprawę jej nawilżenia, zwiększenie jej elastyczności i spłycenie zmarszczek. Może znaleźć zastosowanie zarówno w emulsjach, jak i kosmetykach na bazie wody, np. tonikach czy żelach i kremo-żelach. Jest polecany szczególnie do kosmetyków dla cery dojrzałej.

Ceramidy i sfingolipidy z pewnością są jednymi z kluczowych składników biorących udział w odbudowie i regeneracji warstwy rogowej naszej skóry. Stanowią ważne spoiwo wypełniające przestrzenie międzykomórkowe i biorą czynny udział w regeneracji oraz odbudowie warstwy lipidowej naskórka. Wraz z korneocytami zapewniają nieprzepuszczalną powłokę dla wody i czynników zewnętrznych, w pewnym stopniu decydują też o poprawie elastyczności powierzchniowej warstwy skóry. Ich obecność bez wątpienia jest kluczem do zdrowej, dobrze nawilżonej i świeżo wyglądającej skóry.

Na podstawie materiałów Evonik Care Solutions opracowała: Anna Kowalska-Wolf, Key Account and Sales Manager