Instrumentalne badanie skóry jest wykorzystywane nie tylko w gabinetach kosmetycznych, gdzie ocenia się skuteczność terapii poprzez porównanie stanu sprzed i po zabiegu oraz analizuje się rodzaj cery. Znajduje też zastosowanie w gabinetach lekarskich w celu m.in. zdiagnozowanie chorób skóry. Jednak główną funkcją jest kontrola efektywności działania wszelkiego rodzaju produktów do pielęgnacji twarzy i ciała. Inne sposoby badania parametrów skóry to metoda palpacyjna i wizualna, są one jednak mniej dokładne, subiektywne i nieustandaryzowane.

Aparaty stosowane do badania parametrów skóry:

Meksametr (kolorymetr, chromametr) to urządzenie służące do pomiaru zabarwienia skóry. Aparat wyposażony jest w sondę, która emituje światło o określonej długości fali. Promieniowanie to jest absorbowane przez barwniki skóry: melaninę i hemoglobinę. Następnie odbiornik, znajdujący się w urządzeniu, mierzy ilość światła odbitego (niepochłoniętego przez chromofory). Im więcej promieniowania zostało pochłonięte, tym skóra jest ciemniejsza. Aparat jest również wykorzystywany do pomiaru przebarwień skóry, ich zmniejszania czy zwiększania oraz zmian naczyniowych i powstającego rumienia.

Diaskopia jest dużo prostszą, ale i mniej dokładną metodą badania koloru skóry. Wykorzystuje się w niej szklaną, przezroczystą szpatułkę, którą przyciskamy do powierzchni skóry. Powoduje to odpływ krwi z tego miejsca i jego chwilowe zblednięcie. Diaskopia pozwala na ocenę stanu naczyń krwionośnych, np. w obrębie jakiejś zmiany. Czerwone zabarwienie w chwili ucisku oznacza uszkodzone naczynia krwionośne.

Korneometr jest aparatem służącym do oceny nawilżenia, mierzącym zawartość wody w warstwie rogowej naskórka. Zasada jego działania oparta jest na przewodnictwie elektrycznym. Im więcej wody zawiera warstwa, tym lepiej płynie prąd, co oznacza wyższy poziom nawilżenia skóry. Urządzenie jest stosowane m. in. przy badaniu skuteczności różnych maści, kremów, balsamów. 

Ewaporymetr (tewametr) to inny aparat służący do pomiaru nawilżenia skóry oraz stanu bariery naskórkowej. Urządzenie wyposażone jest w czujniki mierzące wilgotność i temperaturę, co pozwala na analizę transepidermalnej utraty wody. Duża ilość uwalnianej ze skóry pary wodnej może świadczyć o jej słabym nawilżeniu lub złym stanie bariery naskórkowej (przyczyną może być np. AZS). Tewametr pozwala także na badanie przezskórnej utrata wody po okluzji.

D-squame to metoda badająca wysuszenie skóry. Polega ona na przyklejeniu, z odpowiednim naciskiem, specjalnych dysków do powierzchni skóry. Po ich odklejeniu aparat mierzy ilość oderwanych łusek rogowych, przyklejonych do krążków. Procedura ta stosowana jest głównie w laboratoriach i pozwala na ocenę skuteczności preparatów nawilżających i złuszczających.

Sebumetr (ebumetr) ocenia stan natłuszczenie skóry i aktywność gruczołów łojowych. Pomiar polega na przyciśnięciu sondy zakończonej specjalną taśmą, która wchłania sebum, do powierzchni skóry, a następnie fotometrycznym badaniu stopnia przepuszczania promieniowania przez głowicę, co odpowiada ilości tłuszczu. Metoda ta pozwala m.in. na określenie rodzaju cery oraz zdiagnozowanie łojotoku skóry twarzy i owłosionej głowy.

Sebutape to alternatywa dla sebumetru, która pozwala na analizę wydzielania łoju i rozmieszczenia gruczołów łojowych. Metoda wykorzystuje specjalny film polimerowy, który przykleja się do powierzchni skóry i odkleja po czasie od 1 do 3 godzin. Lipidy powodują, że taśma staje się przezroczysta i jest następnie poddawano określonej analizie, np. wzrokowej.

Profilometria to metoda pozwalająca na zbadanie gładkości skóry i głębokości zmarszczek. Wyróżniamy profilometrię pośrednią, w której wykonywany jest silikonowy odlew topografii twarzy. Następnie jest on analizowany odpowiednimi metodami, np. za pomocą mikroskopu elektronowego lub na podstawie cieni powstających przy ukośnie padającym świetle. Drugą metodą jest profilometria bezpośrednia, czyli badanie mikrotopograficzne skóry, które polega na przyłożeniu głowicy urządzenia, wyposażonej w kamerę, do naskórka i obrazowaniu na monitorze. Następnie komputer dokonuje analizy gładkości na podstawie szeregu czynników. Metody te są stosowane, np. do oceny stopnia wpływu czynników zewnętrznych na powierzchnię skóry.

Dermografizm to badanie oceniające wrażliwość skóry. Wykorzystuje się w nim plastikową szpatułkę, którą „rysuje się” po skórze. W miejscu tym powstają czerwone ślady i są naturalną reakcją organizmu. Długo utrzymujące się zaczerwienienie świadczy o nadwrażliwości skóry. Pojawienie się zbielenia w miejscu drażnienia nie jest reakcją fizjologiczną i może być spowodowane np. atopowym zapaleniem skóry. Badanie jest bardzo proste, a przydatne, np. w gabinetach kosmetycznych, aby sprawdzić wrażliwość skóry na działanie czynników zewnętrznych.

Lampa Wooda to przyrząd, który emituje promieniowanie UVA o długości fali 360-400nm. Światło przechodzi przez specjalny filtr niklowo-potasowy, co wywołuje fluorescencję. W zaciemnionym pomieszczeniu skóra, na którą pada światło lampy Wooda odbija je w odpowiednim kolorze i intensywności. Dzięki temu istnieje możliwość rozpoznania rodzaju cery, jej nawodnienia, stanów chorobowych oraz głębokości przebarwień posłonecznych. Dla przykładu skóra dobrze nawodniona daje ciemnoniebieską fluorescencję, stany grzybicze charakteryzują się silną fluorescencją, a przebarwienia głębiej położone słabiej odbijają światło niż powierzchowne.

Pehametr jest to aparat służący do pomiaru odczynu skóry przy pomocy elektrody znajdującej się w szklanej sondzie, która jest przykładana do powierzchni skóry. Metoda ta znajduje zastosowanie m.in. przy produkcji kosmetyków, które nie powinny zmieniać lekko kwaśnego pH skóry.

Aparatura stosowana do pomiaru parametrów skóry jest ciągle unowocześniana i powstają nowe urządzenia oraz metody, aby lepiej i dokładniej móc ocenić jej stan. W drugiej części artykułu opisane zostaną kolejne aparaty temu służące.

Arleta Stanek