Sterowanie niezwykle silnymi reakcjami systemu immunologicznego organizmu na przeszczepione organy pozostaje wyzwaniem, któremu współczesna medycyna nie potrafi jeszcze sprostać. Leki immunosupresyjne poprawiły wskaźniki przeżycia pacjentów w pierwszym roku po przeszczepie dzięki skutecznemu blokowaniu ostrych odrzutów nowego organu. Efektywność tych środków jest jednak mniejsza w przypadku odrzutów chronicznych, które pojawiają się dużo później po operacji i występują u znacznej liczby pacjentów. Ponadto leki immunosupresyjne blokują działanie całego systemu obronnego organizmu, zatem przyjmujący je pacjenci są narażeni na infekcje oportunistyczne i rozwój niektórych nowotworów.
Za poprawne działanie systemu immunologicznego u zdrowego człowieka odpowiadają specjalne komórki nazywane limfocytami T regulacyjnymi (Treg), które zapobiegają atakom systemu na własny organizm. Od kilku lat profesor Van Meerwijk wraz z kolegami bada sposoby wykorzystania funkcji regulacyjnych komórek Treg w medycynie transplantacyjnej. W 2004 roku badacze ci wykazali, że limfocyty T regulacyjne skutecznie blokują odrzuty przeszczepionego szpiku kostnego u myszy. Jednakże teraz już wiadomo, że nie są one tak skuteczne w przypadku odrzutów przeszczepów skóry i serca. Niezniechęceni tym faktem badacze opracowali nowy eksperyment, w którym wykorzystują transplantację szpiku kostnego jako czynnik ułatwiający przeszczep kolejnych organów.
Pierwszym etapem nowej procedury było umieszczenie limfocytów T regulacyjnych we wspólnej hodowli z komórkami dawcy organu. Po dwóch tygodniach komórki Treg "nauczyły się" już rozpoznawać organ, który ma być przeszczepiony. Następnie naukowcy przeprowadzili podwójną transplantację u myszy-biorcy, wprowadzając do jej organizmu zarówno szpik kostny, jak i dany organ (skórę lub serce). Jednocześnie podawali myszy zastrzyki z wyhodowanych komórek Treg.
Eksperyment zakończył się sukcesem, to znaczy w żadnym z przypadków nie zaobserwowano ani ostrych ani chronicznych odrzutów. Kolejnym etapem jest zbadanie, czy ta sama procedura może być równie skuteczna u ludzi. Naukowcy wskazują, że pobudzanie tolerancji na organy lub tkanki za pomocą odkrytej przez nich metody lub jej zmodyfikowanej wersji powinno przynieść pożądane efekty. Co więcej, po wprowadzeniu pewnych zmian metoda ta mogłaby znaleźć zastosowanie w stymulowaniu tolerancji na przeszczepy organów pobranych od zmarłych dawców.
Źródło: Joffre O. et al. (2007), "Prevention of acute and chronic allograft rejection with CD4+CD25+Foxp3+ regulatory T lymphocytes". "Nature Medicine", DOI:10.1038/nm1688
KOMENTARZE