Zespół metaboliczny, do niedawna zwany zespołem X to współzależność czynników metabolicznych obecnie definiowanych jako współwystępowanie 3 z 5 następujących kryteriów:
- zwiększony obwód talii, czyli otyłość androidalna (w populacji polskiej obowiązują następujące kryteria IDF : ≥80 cm u kobiet i ≥94 cm u mężczyzn)
- Hipertriglicerydemia gdzie triglicerydy >1,7 mmol/l (150 mg/dl)
- zmniejszone stężenie HDL-CH < 1,0 mmol/l (40 mg/dl) u mężczyzn i < 1,3 mmol/l (50 mg/dl) u kobiet
- nadciśnienie tętnicze (skurczowe≥130 mm Hg lub rozkurczowe ≥85 mm Hg, zwiększona glikemia na czczo ≥ 5,6 mmol/l (100 mg/dl)
Złotym standardem w postępowaniu diagnostycznym jest stosowanie metody klamry metabolicznej. Badanie ciśnienia tętniczego i analiza profilu lipidowego jest kluczowym aspektem prewencji i kuracji. Obowiązkowe jest monitorowanie wskaźnika WHR, świadczącego o zwiększonej zawartości tkanki tłuszczowej jako iloraz obwodu talii i bioder.
Terapia zespołu metabolicznego stanowi zarazem profilaktykę chorób sercowo˗naczyniowych jak i cukrzycy typu 2. Przy wprowadzaniu postępowania leczniczego powinny zostać poddane szczególnej rozwadze trzy elementy. W głównej mierze terapia dzieli się na farmakologiczną i niefarmakologiczną. Oba typy kuracji wykazują znaczącą odmienność skuteczności i potencjału w działaniu, przy czym leczenie pierwszego wyboru nie obejmuje stosowania leków. Po pierwsze, zmiana stylu życia wykazująca odmienność co do swojego dotychczasowego działania. Zalecanie takie kierowane jest w kierunku wszystkich pacjentów z ZM. W tym przypadku ważnym jest wprowadzenie diety ubogokalorycznej dla zmniejszenia masy ciała oraz zwiększenie aktywności fizycznej. "Wisienką na torcie’’ kuracji bez farmaceutyków jest monitoring parametrów badań laboratoryjnych w zakresie lipidów.
Drugim elementem leczenia jest rozpoczęcie terapii poszczególnych składowych ZM, czyli nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych czy otyłości. Tutaj, przede wszystkim znaczenie odgrywa farmakoterapia. Zalecane do stosowania są głównie leki z grupy hipotensyjnych między innymi leki hipolipemizujące, β-blokery czy preparaty przeciwpłytkowe. Leczeniem stricte dla zespołu metabolicznego jest wprowadzenie w życie pacjenta preparatu miedzy innymi takiego jak metformina (leku z grupy biguanidów), glitazonów czy glitazarów. Niestety jakże skuteczna, stosowana dla zwiększenia wrażliwości na insulinę metformina rzadko jest wprowadzana do schematu terapii ZM u osób bez cukrzycy typu 2, ponieważ lek ten zarejestrowany jest dla tej właśnie grupy pacjentów.
W przypadku zespołu metabolicznego kluczowe jest, dokładne poznanie patogenezy procesu. Niestety, etiologia nie ma określonego scenariusza. Wyodrębniły się w główniej mierze dwa "obozy” nakreślające prawdopodobny przebieg. Pierwszy z nich to konsekwencja otyłości brzusznej, a drugim również znaczącym jest insulinooporność. W ostatnich latach pojawił się kolejny pogląd co do prawdopodobnej podłoża występowania ZM, a jest nim współwystępowanie stanu zapalnego. Z racji kumulujących się, groźnych dla życia aspektów w rozwoju miażdżycy zespół ten określić można jako czynnik prowadzący pośrednio do chorób zarówno serca i naczyń krwionośnych takich jak na przykład zawał serca czy udar mózgu. Z tego względu prewencja jest fundamentalnym działaniem. Szybkie wprowadzenie odpowiedniej terapii powinno być zdecydowanym ruchem w przypadku każdego pacjenta.
Warto przestrzegać zasad zdrowego trybu życia by uniknąć tak dramatycznego w skutkach zjawiska, które staje się "plagą” naszej cywilizacji. Badacze traktują ten problem nad wyraz poważnie, gdyż w sprawach zagrożenia zdrowia zawsze warto znać "wroga” i umacniać "system obrony’’.
KOMENTARZE