Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Wrażliwy na gluten? Badacze znaleźli innego winowajcę!
Choć dieta bezglutenowa od kilku lat cieszy się coraz większą popularnością, wyniki najnowszych badań sugerują, że problemy gastryczne przypisywane glutenowi mogą być wywoływane przez występujące w wielu produktach zbożowych węglowodany – fruktany.

 

 

 

Komu i kiedy szkodzi gluten ? 

Choć coraz więcej osób przechodzi na dietę bezglutenową, wiele z nich nie ma ku temu rzeczywistych wskazań zdrowotnych – na celiakię (chorobę trzewną), która jest chorobą immunologiczną o podłożu genetycznym i wiąże się z trwałą nietolerancję glutenu, cierpi około 0,5-1% światowej populacji w zależności od regionu geograficznego [1]. Choroby tej w żadnym wypadku nie powinno się bagatelizować – u chorych na celiakię gluten działa toksycznie i prowadzi do zaniku kosmków jelita cienkiego – wypustek błony śluzowej, które zwiększają jego powierzchnię i są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych, w efekcie czego następują problemy z wchłanianiem pokarmu, co prowadzi z kolei do wystąpienia różnorodnych objawów klinicznych. Jedyną metodą leczenia celiakii jest stosowanie przez całe życie ścisłej diety bezglutenowej [2, 3]. Celiakia nie jest jednak jedyną chorobą mającą związek z glutenem – szacuje się, że około 0,5-13% ludzi cierpi na tzw. nieceliakalną nadwrażliwość na gluten (ang. non-coeliac gluten sensitivity, NCGS), której objawami mogą być m.in. wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, uczucie zmęczenia czy zmiany skórne [4]. 

Temat wrażliwości na gluten pozostaje wysoce kontrowersyjny – badanie z 2013 r. wykazało, że osoby deklarujące nadwrażliwość na gluten, w rzeczywistości nie wykazują żadnych dolegliwości po spożyciu produktów go zawierających. Sytuacja zmieniała się, gdy naukowcy informowali badanych, że zastosowana w ich przypadku dieta jest bogata w gluten – wówczas uczestnicy eksperymentu skarżyli się na bóle brzucha, wzdęcia i inne problemy trawienne – nawet, jeśli tak naprawdę ich dieta była glutenu pozbawiona [5]. 

Badacze Jane Muir i Peter Gibson z Monash University w Australii postanowili zatem znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego tak wiele osób odnotowuje poprawę stanu zdrowia wraz z eliminacją pokarmów zawierających gluten.


Fruktany – prawdziwe źródło problemów?

Australijscy naukowcy we współpracy z badaczami z Norwegii sugerują, że prawdziwą przyczyną problemów żołądkowych są fruktany – grupa związków, głównie pochodzenia roślinnego, należących do polisacharydów. Fruktany stanowią zapasowe cukry roślin i występują w zbożach – pszenicy, jęczmieniu i życie, ale również w cebuli, czosnku, ciecierzycy czy kapuście. Związki te mogą być również syntetyzowane przez niektóre mikroorganizmy. 

Cechą charakterystyczną w budowie fruktanów jest występowanie na końcu łańcucha cząsteczki glukozy, połączonej z resztami fruktozy. W obrębie tej grupy rozróżnić można dwa główne rodzaje fruktanów: typu inuliny oraz typu lewanu. Fruktany typu inuliny zbudowane są z reszt fruktozylowych, połączonych wiązaniami β-2-1-glikozydowymi, natomiast fruktany typu lewanu w łańcuchu głównym posiadają wiązania β-2-6-glikozydowe [6, 7].

W najnowszym badaniu, którego wyniki badań opublikowane zostały w najnowszym numerze czasopisma "Gastroenterology", wzięło udział 59 osób, deklarujących nadwrażliwość na gluten i przebywających na diecie bezglutenowej. Ochotników podzielono na trzy grupy, z której każdej przez 7 dni podawano batoniki zawierające gluten, fruktany albo batoniki niezawierające żadnego z tych składników (placebo). Po tygodniowej przerwie badani próbowali kolejnego rodzaju produktu – w sumie ochotnicy spróbowali trzy rodzaje wyglądających i smakujących tak samo batoników, różniących się składem. Jak pokazały wyniki, batoniki z glutenem i placebo nie wywołały żadnych dolegliwości, natomiast batoniki zawierające fruktany powodowały wzdęcia o 15% częściej niż batoniki pozbawione tych związków. Dolegliwości żołądkowo-jelitowe występowały w tym wypadku 13% częściej [8]. 

Odkrycie naukowców tłumaczy, dlaczego ludzie niechorujący na cieliakię często czują się lepiej na diecie bezglutenowej – dzięki wyeliminowaniu z diety produktów zawierających gluten, nieświadomie unikają też jedzenia fruktanów, które niekorzystnie wpływają na ich zdrowie. – Wcześniej zakładano, że to gluten powoduje problemy – wiele osób czuło się lepiej po wyeliminowaniu z diety pszenicy. Nowe wyniki pokazują jednak, że początkowe założenie mogło być błędne – mówi Peter Gibson z Uniwersytetu Monash [9].

Źródła

1. Gujral et al. (2012) - Celiac disease: Prevalence, diagnosis, pathogenesis and treatment. World J Gastroenterol; 18(42): 6036–6059.
2. https://portal.abczdrowie.pl/celiakia
3. http://www.celiakia.pl/celiakia/
4. Molina-Infante J, Santolaria S, Sanders DS, Fernández-Bañares F (May 2015). "Systematic review: noncoeliac gluten sensitivity". Aliment Pharmacol Ther (Review). 41 (9): 807–20.
5. Biesiekierski et al. (2015) - No effects of gluten in patients with self-reported non-celiac gluten sensitivity after dietary reduction of fermentable, poorly absorbed, short-chain carbohydrates. Gastroenterology. 2013 Aug;145(2):320-8.e1-3. 
6. Karwowska R, Marszałkowski G: Fruktany. Wiad Bot 1992; 36: 29-33. 
7. Jędrzejczak-Krzepkowska M, Bielecki S: Bifidobakterie i stymulujące ich wzrost fruktany typu inuliny. Postepy Biochem 2011; 4: 392-400.
8. Skodje et al. (2017) - Fructan, Rather Than Gluten, Induces Symptoms in Patients With Self-reported Non-celiac Gluten Sensitivity. Gastroenterol (online: Nov 2017).
9. https://www.newscientist.com/article/2152877-gluten-sensitive-it-may-actually-be-a-carb-making-you-ill/

KOMENTARZE
news

<Czerwiec 2024>

pnwtśrczptsbnd
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Newsletter