Badania potwierdzają możliwość wykorzystania testu do oceny ryzyka rozwoju PML u pacjentów leczonych natalizumabem.

Podczas zakończonego 16 października 26. Kongresu Europejskiego Komitetu ds. Leczenia i Badań Stwardnienia Rozsianego (ECTRIMS) (Göteborg, Szwecja) firmy Biogen Idec i Elan przedstawiły dane potwierdzające przydatność kliniczną testu, wykrywającego przeciwciała przeciwko wirusowi JC (JCV) w ludzkim osoczu lub surowicy. Wykrywanie przeciwciał przeciwko JCV może stanowić sposób segmentacji lub stratyfikacji pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (SM) rozważających przystąpienie do leczenia lub leczonych preparatem TYSABRI(R) (natalizumab), jak również oceny ryzyka wystąpienia u nich postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii (PML) – rzadkiego, ale poważnego zakażenia mózgu.

Ten dwustopniowy, poddany walidacji analitycznej test immunoenzymatyczny (ELISA) przeznaczony do wykrywania przeciwciał przeciwko JCV jest obecnie oceniany w prowadzonych na dużą skalę, prospektywnych badaniach klinicznych (z udziałem >10 000 pacjentów), mających na celu określenie jego przydatności do stratyfikacji ryzyka wystąpienia PML u pacjentów leczonych preparatem TYSABRI. Zakażenie wirusem JC jest jednym z wielu czynników niezbędnych do rozwoju PML. Wykrycie przeciwciał przeciwko JCV może być przydatnym narzędziem umożliwiającym wykrywanie przebytego lub trwającego zakażenia JCV, co może pomóc lekarzom w ocenie potencjalnego ryzyka rozwoju PML u pacjenta.

„Podczas leczenia wyniszczającej, przewlekłej choroby, jaką jest stwardnienie rozsiane, bezpieczeństwo pacjentów jest sprawą najwyższej wagi. Misją firmy Biogen Idec jest poprawa życia osób z SM. Celem naszych działań jest też zrozumienie i ograniczenie potencjalnych czynników ryzyka związanych z leczeniem” — powiedział dr Alfred Sandrock, wiceprezes działu badań neurologicznych i rozwoju w firmie Biogen Idec. „Dążymy do lepszego zrozumienia PML i podjęliśmy wiele działań mających na celu zmniejszenie ryzyka jego wystąpienia. Test w kierunku przeciwciał przeciwko JCV jest jedną z naszych najbardziej zaawansowanych inicjatyw i może stać się dla lekarzy narzędziem pomagającym im ocenić ryzyko rozwoju PML u pacjentów.”

Dodatkowe informacje
Dwuetapowy test ELISA zastosowano do wykrywania przeciwciał przeciwko JCV we krwi pacjentów włączonych do globalnego badania obserwacyjnego preparatu TYSABRI (badanie TYGRIS), badania ponownego podawania i leczenia preparatem TYSABRI (badanie STRATA) oraz programu badań przeciwciał przeciwko JCV u pacjentów z nawrotową postacią stwardnienia rozsianego otrzymujących lub rozważających leczenie preparatem TYSABRI (badanie STRATIFY 1). Związek pomiędzy czynnikami i częstością występowania przeciwciał przeciwko JCV oceniono za pomocą testu chi kwadrat. Połączone dane reprezentują jedną z największych kohort pacjentów z SM ocenianych pod kątem obecności przeciwciał przeciwko JCV. Zaobserwowano, że częstość występowania przeciwciał przeciwko JCV wynosi około 50 - 60 procent. Określono także zależność występowania tych przeciwciał od czynników takich jak wiek i płeć. Zaobserwowano, że przeciwciała przeciwko JCV występują częściej u mężczyzn niż u kobiet. Stwierdzono również, że częstość występowania przeciwciał wzrasta wraz z wiekiem, niezależnie od płci. Nie wydaje się, aby stosowanie preparatu TYSABRI lub wcześniejsze leczenie lekami immunosupresyjnymi miało wpływ na częstość występowania przeciwciał przeciwko JCV w tej kohorcie pacjentów.

W badaniu poddano ocenie ponad 800 próbek surowicy przy użyciu testu ELISA. Celem badania była ocena częstości występowania przeciwciał przeciwko JCV u pacjentów leczonych preparatem TYSABRI, jak również ocena potencjalnej przydatności przeciwciał przeciwko JCV do segmentacji lub stratyfikacji pacjentów z SM oraz do oceny ryzyka wystąpienia u nich PML. Dodatni wynik oznaczenia przeciwciał przeciwko JCV uzyskano u 54 procent z ponad 800 przebadanych pacjentów. Ponadto przeciwciała przeciwko JCV wykryto u 20 z 20 (100 procent) pacjentów z PML leczonych preparatem TYSABRI na co najmniej sześć miesięcy przed rozpoznaniem PML. Obecnie prowadzone są dalsze badania kliniczne w celu określenia, czy informacja o występowaniu lub niewystępowaniu przeciwciał przeciwko JCV może być przydatna do stratyfikacji ryzyka PML.

W trzech laboratoriach (Focus Diagnostics, Quintiles Laboratories i Biogen Idec) przeprowadzono krzyżową walidację testu ELISA, oceniając precyzję w obrębie oznaczeń i pomiędzy oznaczeniami, w tym swoistość, czułość, selektywność i zakłócenia matrycy oraz wiarygodność i stabilność odczynnika. W każdym laboratorium poddano ocenie panel 100 próbek surowicy i osocza. Zdolność testu ELISA do wykrywania przeciwciał przeciwko JCV w surowicy i osoczu ludzkim była wyraźna i została zwalidowana krzyżowo we wszystkich trzech laboratoriach. Test ten jest obecnie wykorzystywany w dwóch globalnych badaniach klinicznych do oceny potencjalnej przydatności klinicznej statusu przeciwciał przeciwko JCV do stratyfikacji ryzyka PML.

W badaniu przeprowadzonym w Szwecji test ELISA wykorzystywano do wykrywania przeciwciał przeciwko JCV w osoczu pochodzącym od 2772 nieleczonych lub leczonych pacjentów z SM, jak również od osób nie cierpiących na SM, stanowiących grupę kontrolną. Związek pomiędzy czynnikami demograficznymi i częstością występowania przeciwciał przeciwko JCV oceniono za pomocą testu chi kwadrat. Na podstawie analizy zgromadzonych dotychczas danych szacuje się, że częstość występowania przeciwciał przeciwko JCV w szwedzkiej populacji pacjentów z SM wynosi 61 procent, a zatem jest ona niższa niż częstość występowania zaobserwowana w populacji osób bez SM (67 procent), stanowiących w tym badaniu grupę kontrolną.

Informacje na temat preparatu TYSABRI
Preparat TYSABRI jest zarejestrowany w ponad 45 krajach. W USA jest on zarejestrowany do leczenia nawrotowych postaci SM, natomiast w Unii Europejskiej — do leczenia postaci rzutowo-remisyjnej SM. Dzięki potwierdzonej wysokiej skuteczności preparat TYSABRI pozwolił na udoskonalenie leczenia pacjentów z SM. Wykazano, że lek ten zmniejsza częstość zaostrzeń i spowalnia rozwój niepełnosprawności fizycznej. Wyniki badania III fazy (AFFIRM), opublikowane w czasopiśmie New England Journal of Medicine, wskazują na to, że po dwóch latach leczenia preparatem TYSABRI uzyskano względną redukcję o 68 procent (p < 0,001) rocznej liczby nawrotów choroby w porównaniu z placebo, jak również redukcję względnego ryzyka postępu niesprawności o 42–54 procent (p < 0,001). Pod koniec odrębnego, dwuletniego badania u około siedmiu na 10 pacjentów leczonych preparatem TYSABRI zaostrzenia w ogóle nie występowały. W tym samym badaniu zaobserwowano, że niemal u 9 na 10 pacjentów leczonych preparatem TYSABRI nie doszło do trwałej progresji niepełnosprawności.

Preparat TYSABRI podwyższa ryzyko wystąpienia postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii (PML) — oportunistycznego zakażenia wirusowego mózgu, które zazwyczaj prowadzi do zgonu lub ciężkiego kalectwa. Ryzyko wystąpienia PML wzrasta wraz z czasem trwania leczenia; jest ono także wyższe u pacjentów leczonych lekiem immunosupresyjnym przed rozpoczęciem stosowania preparatu TYSABRI; wydaje się, że zagrożenia te pozostają niezależne od siebie. Dane na temat leczenia trwającego dłużej niż cztery lata są ograniczone. Do innych ciężkich zdarzeń niepożądanych, które zaobserwowano u pacjentów leczonych preparatem TYSABRI, należą reakcje nadwrażliwości (np. reakcje anafilaktyczne) i zakażenia, w tym zakażenia oportunistyczne i inne zakażenia atypowe. U pacjentów leczonych preparatem TYSABRI w warunkach porejestracyjnych zaobserwowano klinicznie istotne uszkodzenie wątroby. U pacjentów z SM leczonych preparatem TYSABRI często obserwuje się zdarzenia niepożądane takie jak bóle głowy, uczucie zmęczenia, reakcje na wlew dożylny, zakażenia układu moczowego, bóle stawów i kończyn oraz wysypkę. Preparat TYSABRI jest wprowadzany do obrotu wspólnie przez firmy Biogen Idec Inc. i Elan Corporation, plc. W Polsce za dystrybucję leku odpowiada Gedeon Richter Marketing Polska Sp. z o.o.

Dodatkowych informacji udziela:
Magdalena Bober
Gedeon Richter Marketing Polska Sp. z o.o.
Brand Public Relations Manager
m.bober@gedeonrichter.com.pl
tel. (22) 593 93 00 lub 0 695 808 230