Jaskra (glaucoma) to zespół chorób charakteryzujący się uszkodzeniem siatkówkowych włókien nerwowych, powodujący ubytki w polu widzenia. - Przyczyna wystąpienia jaskry jest nieznana, a choroba jest nieuleczalna. Mimo że nie można przywrócić utraconego wzroku, wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie mogą potencjalnie opóźnić jej postęp, dlatego tak ważne jest, aby każdy pacjent powyżej 45 roku życia regularnie, wykonywał badania profilaktyczne w kierunku jaskry – twierdzi prof. Marta Misiuk-Hojło, Przewodnicząca Sekcji Jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.

Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe 40-krotnie zwiększa ryzyko pojawienia się jaskry. Jednak o rozpoznaniu choroby decyduje nie tyle wysokość ciśnienia, co jego wpływ na nerw wzrokowy. U niektórych osób ciśnienie może być w granicach normy, a mimo to dochodzi do uszkodzenie nerwu wzrokowego, a co za tym idzie- rozwoju jaskry. Pełna diagnostyka powinna obejmować:

• badanie tarczy  nerwu wzrokowego
• sprawdzenie pola widzenia
• badanie obrazowe dna oka i grubości rogówki

Profesor Misiuk stwierdza, że lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, badając pacjenta, powinien zwrócić uwagę na niskie ciśnienie tętnicze, zimne palce dłoni, zimne stopy, migreny. Następnie dobrze by było gdyby przeprowadził dokładny wywiad dotyczący czynników ryzyka, takich jak występowanie jaskry w rodzinie, krótkowzroczność powyżej - 4.0, zaburzenia gospodarki tłuszczowej, cukrzyca. Każdy pacjent niestety wie, że to jest rzeczywistość podobna do tej z filmu science fiction.
Czy jednak lekarze POZ są gotowi, by choćby wstępnie, diagnozować jaskrę?
- Przeniesienie odpowiedzialności na lekarzy rodzinnych powinno pociągnąć za sobą szereg, skierowanych do nich, działań o charakterze edukacyjnym. Edukacja ta powinna dotyczyć m.in. znajomości  i właściwej interpretacji czynników ryzyka rozwoju jaskry, wiedzy o neuropatii jaskrowej, a w tej dziedzinie nastąpiło wiele zmian zarówno w diagnostyce, różnicowaniu, jak i leczeniu  - przyznaje Misiuk.
Teoretycznie  chorzy z dobrze zaprogramowanym leczeniem przez okulistę mogą być leczeni w swoich, rejonowych przychodniach. Ale czy  poziom wiedzy lekarzy POZ, na temat  chociażby leków stosowanych w terapii jaskry, jest wystarczający?
Z szacunków epidemiologicznych wynika, że w Polsce jest najprawdopodobniej ok. 700 tys. chorych na jaskrę. Epidemiolodzy uważają, że polowę z nich stanowią osoby jeszcze w ogóle niezdiagnozowane. Dzieje się tak dlatego, że wczesny etap choroby jest w zasadzie nierozpoznawalny. Pacjenci mogą utracić 40% wzroku, zanim cokolwiek zauważą. Jaskra nie jest uleczalna i nie można przywrócić utraconego w jej konsekwencji wzroku. Nie mniej jednak można zachować to, co pozostało z widzenia. Dlatego jak najwcześniejsza diagnostyka ma kluczowe znaczenie.  Niestety w Polsce brakuje zorganizowanych i skoordynowanych działań, które mogłyby podnieść poziom diagnostyki jaskry.  Mamy niewystarczającą ilość  programów badań przesiewowych, programów zdrowotnych i kampanii edukacyjnych. Od 8 do 14 marca 2015 trwać będzie Światowy Tydzień Jaskry. Przypomnij sobie o oczach. Zbadaj się!