Do badania zostali zakwalifikowani pacjenci bez wcześniejszego udaru mózgu czy zawału serca. Wszystkim przez niemal pięć lat podawano enalapril, popularny lek hipotensyjny. Natomiast połowa z nich otrzymywała jeszcze dodatkowo 0,8 mg kwasu foliowego. Rezultat? W grupie przyjmującej kwas foliowy zanotowano 21-procentowe zmniejszenie ryzyka udaru mózgu. Choć częstość zawału serca i zabiegów rewaskularyzacji nie uległa zmianie, sumarycznie odnotowano 20-procentowe zmniejszenie wszystkich incydentów sercowo-naczyniowych. Gdy naukowcy przyjrzeli się bliżej udarom, których doświadczyli pacjenci, okazało się, że kwas foliowy zapobiegał tylko tym niedokrwiennym.

Kwas foliowy ma wywierać swoje korzystne działanie przez obniżanie stężenia homocysteiny – markera zachorowalności na schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Podwyższony poziom homocysteiny zwiększa predyspozycje do powstawania zakrzepów, co może prowadzić do zamknięcia światła naczyń. Skutkuje to zwiększonym ryzykiem udaru mózgu, zawału serca czy choroby naczyń obwodowych. Suplementacja kwasem foliowym naturalnie zmniejsza poziom homocysteiny i teoretycznie może przyczynić się do poprawienia kondycji układu krążenia.

Wyniki tego badania nie są jednak tak proste, jak się wydaje. Suplementacja kwasem foliowym nie przyniosła korzyści wszystkim uczestnikom. Efekt był różny w zależności od wyjściowego poziomu folianów i od... genotypu pacjentów.

Oprócz sprawdzenia czy podawanie folianów obniży występowanie udarów, naukowcy zastanawiali się czy ten korzystny efekt może być modyfikowany przez polimorfizmy obecne w genie MTHFR. Gen ten koduje reduktazę metylenotetrahydrofolianową. Jest to enzym, który wytwarza 5-metylenotetrahydrofolian (jedną z aktywnych form kwasu foliowego), związek konieczny do przekształcenia potencjalnie toksycznej homocysteiny w metioninę, nieszkodliwy aminokwas. Osoby z polimorfizmem C677T w genie MTHFR wytwarzają mniej 5-metylenotetrahydrofolianu, co z kolei przekłada się na podwyższone stężenie homocysteiny. Ten sam polimorfizm powodował zmniejszone ryzyko udaru w populacjach o niskiej podaży folianów. Takie genetyczne uwarunkowania mogą posłużyć naukowcom do określenia wpływu terapii na rokowanie sercowo-naczyniowe. Analizy przewidywały, że suplementy z kwasem foliowym mogą przynosić korzyści przede wszystkim u osób z niedostateczną podażą folianów (czyli na przykład w  populacjach azjatyckich).

Dokładnie taką prawidłowość zaobserwowano w obecnym badaniu. Suplementacja kwasem foliowym zmniejszała ryzyko udaru tylko u nosicieli prawidłowego allelu genu MTHFR z niskim poziomem folianów we krwi. Odwrotnie, u osób z wadliwą postacią genu korzystny efekt podawania kwasu foliowego uzyskano w grupie z najwyższym stężeniem folianów, sugerując, że dawka tego związku potrzebna do przeciwdziałania genetycznemu niedoborowi jest większa.

Poprzednie badania prowadzone na zachodnich populacjach przyniosły bardzo rozczarowujące wyniki. Kwas foliowy nie był w stanie zapobiegać ani udarowi mózgu, ani zawałowi serca. Autorzy przypisują te negatywne rezultaty odpowiedniej ilości folianów w diecie oraz równoległemu podawaniu aspiryny i statyn. W tych okolicznościach, zdaniem badaczy, suplementy były skazane na porażkę.

W obecnej próbie klinicznej uwzględniono pacjentów z niedostateczną podażą folianów, nieleczonych aspiryną czy lekami obniżającymi cholesterol.

- Ogromna część populacji,  potencjalnie miliardy ludzi, ma niski poziom folianów – stwierdzili w publikacji autorzy badania.

Właśnie takie osoby mogą zmniejszyć ryzyko udaru stosując suplementy z kwasem foliowym.