Statystyczny Polak zjada jedynie 2-3kg warzyw strączkowych rocznie. To zaledwie połowa średniego światowego spożycia. Tymczasem rośliny strączkowe są bogatym źródłem pierwiastków niezbędnych dla zdrowia i prawidłowego rozwoju człowieka. Rośliny strączkowe dostępne i popularne w Polsce to: bób, ciecierzyca, fasola zwykła (np. fasola szparagowa), fasola wielokwiatowa (np. fasola „Jaś”, czarna, czerwona, zielona, kolorowa, mung), groch, soczewica i soja. Do lekkostrawnych, które można jadać często zaliczamy: soczewicę, groszek czy fasolę mung. Włączając je do swojej codziennej diety nie musimy sięgać po suplementy. Po co łykać tabletkę zawierająca mieszaninę różnych związków mineralnych otrzymanych głównie syntetycznie, skoro o wiele lepszy efekt osiągniemy spożywając różnorodny posiłek?
Do makroelementów, czyli substancji niezbędnych dla naszego organizmu w ilości większej niż 100mg na dobę zaliczamy: fosfor, wapń, magnez, potas, sód, chlor, azot, siarkę, tlen i węgiel. Większość tych pierwiastków nie wymaga uzupełniania farmaceutykami, lecz jeśli chcemy nadrobić braki fosforu, wapnia , magnezu, siarki i potasu powinniśmy sięgnąć po soczewicę, soję, ciecierzycę czy groch.
Sód jest pierwiastkiem powszechnie występującym w soli, którego nie trzeba suplementować. Większa ilość tego pierwiastka znajduje się w warzywach konserwowych, np. 2500g warzyw strączkowych suszonych zawiera 100 mg sodu, ta sama ilość sodu jest zawarta jedynie w 25g zielonego groszku konserwowego z puszki. 100g gotowanej soczewicy zawiera 2mg sodu. Spożycie sodu na dobę nie powinno być wyższe niż 3g, jednak w praktyce często jest przekraczane.
Azot pochłaniany jest z aminokwasów, czyli białek. Dzienne zapotrzebowanie to około 1g białka na kilogram masy ciała. Rośliny strączkowe zawierają bardzo dużo protein (około 30%), dlatego ich spożywanie jest niezbędne w diecie wegetariańskiej, pozbawionej białka zwierzęcego. W fasoli znajduje się średnio ok. 22% białka (to więcej niż w mięsie, w którym wartość ta wynosi 12-13%). Największą zawartością białka odznacza się soja (nawet do 50% zawartości białka, następnie fasola pinto – 21g białka w 100g produktu, soczewica - 9g i zielony groszek – 5 g).
Chlor bardzo powszechnie występuje w soli i nie odnotowuje się praktycznie jego niedoborów. Z tego powodu nie trzeba go suplementować. Niewielkie ilości tego pierwiastka znajdują się np. w fasoli, bobie czy grochu.
Warzywa strączkowe zawierają bardzo duże ilości siarki w porównaniu do innych produktów spożywczych. To właśnie dlatego niektóre z nich są ciężkostrawne i nie powinno się ich spożywać częściej niż 2-3 razy w tygodniu. Zapotrzebowanie na siarkę nie jest ustalone, nie obserwuje się również niedobór tego pierwiastka.
Fosfor w warzywach strączkowych występuje w połączeniach fitynianowych, przez co jest słabo przyswajany. Aby zwiększyć przyswajalność tego pierwiastka (do 60-70%) należy namoczyć nasiona roślin strączkowych przed ich gotowaniem – najlepiej na całą noc.
Zalecane dzienne spożycie fosforu[1]
- niemowlęta: 150 mg
- dzieci od 5. miesiąca życia do 1. roku życia: 300 mg
- dzieci: od 1. do 3. roku życia - 460 mg; od 4. do 6. roku życia - 500 mg; od 6. do 9. roku życia – 600 mg
- chłopcy: od 10. do 18. roku życia - 1250 mg;
- dziewczęta: od 10. do 18. roku życia - 1250 mg;
- mężczyźni: 700 mg;
- kobiety: 700 mg;
- kobiety w ciąży: <19 lat - 1250 mg, >19 lat - 700 mg
- laktacja: <19 lat - 1250 mg, >19 lat - 700 mg
Wapń pochodzący z produktów roślinnych jest przyswajany tylko w 10-13%.
Dzienne zapotrzebowanie na wapń wynosi (dla poszczególnych grup wiekowych):[2]
- dzieci – 800-1200 mg
- młodzież – 1200 mg
- dorośli – 1000 mg
- kobiety w ciąży i karmiące – 1200 – 1500 mg
- kobiety po menopauzie – 1500 mg
- osoby po 65 roku życia 1200 – 1500 mg
Tymczasem średnie spożycie wapnia u statystycznego Polaka jest oceniane na 400 mg.
Przyswajalność magnezu z żywności wynosi około 50%. Jest mniejsza przy: hipokalcemii, przewlekłych biegunkach i zażywaniu środków antykoncepcyjnych lub nadużywaniu leków. Niedobory magnezu występują często przy nadciśnieniu, niedokrwiennej choroby serca, arytmii i astmy. Należy dostarczać go 2 razy mniej niż wapnia, gdyż brak równowagi między tymi pierwiastkami osłabia działanie ich obu. Kawa, herbata i alkohol powodują wypłukiwanie magnezu z organizmu.
Potas to pierwiastek powszechnie występujący w diecie. Największe jego ilości zawierają ziemniaki, a w grupie roślin strączkowych: soja oraz fasola. Dzienne zapotrzebowanie na potas to od 2000 do 3000mg na dobę.
KOMENTARZE