Może to dotyczyć takich produktów leczniczych jak : Acatar, Sudafed czy Cirrus. Podczas jednokrotnej transakcji klient nie będzie mógł kupić produktu leczniczego, zawierającego więcej niż 720 miligramów (mg) pseudoefedryny w opakowaniu. Chodzi o to, aby substancja ta nie posłużyła dla celów pozamedycznych  jako narkotyk.

Ministerstwo Zdrowia chce utrudnić zakup pseudoefedryny w Polsce. Stosowny zapis ma się znaleźć w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. Projekt był wysłany do Sejmu w kwietniu, jednak Komisja Zdrowia potrzebowała czasu na dodatkowe wyjaśnienia. Dostała je w sierpniu. Projekt na razie nie jest realizowany. Jeśli jednak Resort mówi o zmianach, to powinien być konsekwentny.

Pseudoefedryna niebezpieczna dla zdrowia

W Ustawie czytamy, że pseudoefedryna (podobnie jak efedryna) działa w sposób zbliżony do amfetaminy a więc jest stymulantem Ośrodkowego Układu Nerwowego. Do działań niepożądanych zalicza się miedzy innymi bezsenność, bóle głowy, nudności, drgawki, tachykardię, podwyższone ciśnienie tętnicze. Pseudoefedryna działa pobudzająco na Ośrodkowy Układ Nerwowy, a także zmniejsza łaknienie. Może powodować także uzależnienie psychiczne. Ponadto  jest jednym z prekursorów metamfetaminy.

Czy zatem Minister Zdrowia powinien podjąć decyzję, aby leki te dostępne były tylko na receptę? „To by spowodowało straszliwe problemy, jeśli chodzi o dostępność. Każdy przeciętny pacjent, jak tylko będzie miał katar i trudności z oddychaniem,  będzie musiał iść do lekarza po receptę. Kolejną sprawą jest to, że zacznie się fałszowanie recept, a jeżeli komuś bardzo zależy to może iść do 10 aptek i kupić leki. „ – komentuje Jarosław Woroń z Uniwersyteckiego Ośrodka Monitorowania i Badania Niepożądanych Działań Leków.

W nowelizacji Ustawy chodzi raczej o ograniczenie możliwości pozyskiwania leków w dużych ilościach w celu przerabiania ich na narkotyki, a nie ograniczaniu w samoleczeniu dla pacjentów. 

Dodatkowo badania nie wskazują jednoznacznie, że problem dotyczy tylko młodzieży. Problem dotyczy głównie wypływu dużych ilości produktów zwierających pseudoefedrynę za granice naszego kraju (konkretnie do Czech) oraz pojawiające się przypadki przerabiania tych substancji na narkotyki w głębi naszego kraju. W przypadku rozwoju zjawiska mogą one być istotnym obciążeniem dla systemu opieki zdrowotnej.    

Skala zjawiska

Michał Kidawa z Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii mówi: „Bardzo ciężko określić jednoznacznie skalę zjawiska, bo nie posiadamy dokładnych statystyk. Z informacji, które mamy wynika, że problem ten dotyczy głównie województw przy granicy z Republiką Czeską. Produkty lecznicze zawierające pseudoefedrynę przerabiane są na popularną w Czechach - metamfetaminę (zwaną tam "pervitinem"). Raport Czeskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii wskazuje, że Polska jest największym źródłem pozyskiwania produktów medycznych zawierających pseudoefedrynę.

Co do skali zjawiska używania leków przeciwkaszlowych oraz przeciwprzeziebieniowych wśród młodzieży w Polsce, Krajowe Biuro zleciło do realizacji badania "Młodzież 2008" oraz "Młodzież 2010". Badania przeprowadzone w 2008 r. na grupie uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych wskazują na wzrost liczby osób młodych, eksperymentujących z tego typu lekami, na przestrzeni dwóch lat".

W 2008 roku do przyjmowania takich leków kiedykolwiek w życiu,. przyznało się  3,2% respondentów. W 2010 było to już 4,7%. 

Wzrosły także wskaźniki używania leków przeciwkaszlowych i przeciwprzeziębieniowych  w przypadku przyjmowania w ciągu ostatnich 12 miesięcy (z 1,9% w 2008 do 2,2% w 2010) oraz w ciągu ostatnich 30 dni (z 0,9% w 2008 do 1,1% w 2010). Co do powikłań związanych z używaniem pseudoefedryny to informacje maja charakter wyrywkowy.

Jednak w ostatnim czasie otrzymaliśmy bardzo niepokojące informacje na temat przynajmniej kilkunastu poważnych powikłań zdrowotnych związanych z używaniem substancji otrzymanych w wyniku przerabiania leków zawierających pseudoefedrynę. Powikłania miały charakter neurologiczny i były nieodwracalne". 

Jarosław Woroń „ Nie monitorujemy ile osób wpadło w uzależnienie, ponieważ musiałoby to zostać do nas zgłoszone. A druga istotna kwestia, że często to, co się zieje po zastosowaniu dawek ponad standardowych jest efektem toksycznym, a nie terapeutycznym. Działanie niepożądane obejmuje wszystkie  niepożądane reakcje po zastosowaniu dawki terapeutycznej.”

red. Anna Maciejewska