Wystarczy sięgnąć pamięcią kilkadziesiąt lat wstecz aby stwierdzić, że wówczas leczenie wielu typów nowotworów było w zasadzie z góry skazane na przegraną. Postęp jaki dokonał się w tym czasie jest naprawdę zdumiewający. Pewne typy raka, niegdyś uważane za „beznadziejne przypadki” dziś z powodzeniem udaje się leczyć. Warto przyjrzeć się dokładniej postępom jakie udało się poczynić tylko w zeszłym roku, a uwierzymy w to, że nauka jest na dobrej drodze, żeby kiedyś, w przyszłości zdusić raka w zarodku. 

Oliwa z oliwek kontra nowotwór

Oliwa z oliwek od lat jest reklamowana i polecana w zasadzie wszystkim ze względu na swoje dobroczynne właściwości. Poza korzystnym wpływem na stan skóry, włosów, poziom cholesterolu itp. jej zalety zostały poszerzone o wyraźne działanie antynowotworowe. Za efekt ten odpowiada Oleokantal, główny związek fenolowy w oliwie z pierwszego tłoczenia. Oleokantal w badaniach powodował śmierć i destabilizację patologicznych  komórek rakowych w czasie krótszym niż 60 minut. Zdrowe komórki pozostawały nienaruszone. Póki co doświadczenia prowadzono na hodowlach komórkowych. Komórki ludzkie są bardziej złożone, ale naukowcy mają nadzieję, że odkryli „kolejny cud natury”.

Poznanie dodatkowej roli układu odpornościowego

Immunoterapia raka polega na mobilizacji układu immunologicznego, który sam w sobie jest wyposażony w naturalne mechanizmy obronne przeciw komórkom nowotworowym. Immunoonkologia skupia się więc na wykorzystaniu potencjału układu immunologicznego pacjenta w celu  „lokalizacji i zwalczenia intruza”. Po podaniu odpowiednich leków odpowiedź układu odpornościowego zostaje wyraźnie wzmocniona tak, że walka z chorobą staje się możliwa i to w każdym stadium choroby. Bardzo obiecujące wyniki uzyskano podczas badań prowadzonych na Uniwersytecie Maryland. W przypadku aż 70% pacjentów cierpiących na szczególnie letalną postać szpiczaka mnogiego uzyskano „znaczącą odpowiedź kliniczną” po zastosowaniu leczenia z wykorzystaniem genetycznie modyfikowanych komórek T zawierających receptor dla antygenu guza. Antygen ten jest obecny u około 60% pacjentów z zaawansowanym szpiczakiem mnogim.

Mała Layla Richards i „ pożyczone komórki”

U małej Layli mieszkającej w Londynie zdiagnozowano raka już w czwartym miesiącu życia. To była bardzo agresywna białaczka limfoblastyczna. Dziewczynka przeszła kilka zabiegów chemioterapii, potem otrzymała przeszczep szpiku kostnego. Niestety, kilka tygodni po zabiegu rak powrócił. Rodzina dowiedziała się o eksperymentalnym leczeniu opracowanym przez naukowców w szpitalu Great Ormond Street Hospital w Londynie. Layla otrzymała zaledwie 1 ml leku z genetycznie modyfikowanymi komórkami, zwanymi komórkami Ucart19. Zmodyfikowane komórki zostały przystosowane do wyszukiwania i niszczenia wyłącznie komórek białaczkowych. Dziewczynka po prostu wyzdrowiała. To pierwszy na świecie przypadek, w którym zastosowano szczegółowo dostosowaną do pacjenta terapię immunologiczną wymierzoną w raka.

Malaria – choroba leczy chorobę

Malaria jest znaną na świecie chorobą o olbrzymim zasięgu. Jest szczególnie niebezpieczna dla oczekujących narodzin dziecka matek, ponieważ pasożyt może zaatakować łożysko. Naukowców od dawna intrygowało podobieństwo między łożyskiem i nowotworami. Jedne i drugie rosną niezwykle szybko.W Kanadzie udało się odkryć, jaki może być biochemiczny mechanizm tego podobieństwa. Okazuje się, że na powierzchni komórek łożyska i nowotworów występuje ta sama cząsteczka wielocukru - chondroityna. To dzięki niej zarodziec malarii wyjątkowo chętnie przylega do komórek łożyska. Gdy eksperymentalnie umieszczono zarodźca malarii wśród komórek nowotworów, ten pierwotniak przylegał do nich tak, jak do komórek łożyska. Po testowaniu tysięcy próbek różnych nowotworów zmodyfikowane białko pasożyta atakowało i skutecznie niszczyło ponad 90% raka. Co istotne badania były prowadzone na nowotworach ludzkich wszczepionych gryzoniom. Istnieje więc spore prawdopodobieństwo, że potencjalny superlek na raka tak samo zachowa się w organizmie człowieka. Sam schemat działania „malarycznego leku” przypomina bardzo dokładną terapię celowaną.

Jakie postępy w terapii nowotworów przyniesie rok 2016? Ten miniony zdecydowanie zaostrzył oczekiwania.