Flora pochwy została odkryta przez niemieckiego ginekologa Albert Döderleina w 1892 r. Ilość i rodzaj bakterii obecnych w pochwie ma znaczący wpływ na ogólny stan zdrowia kobiety.

- Prawidłowa mikroflora pochwy charakteryzuje się dużą różnorodnością, a w jej skład wchodzi około 100 różnych rodzajów komensalnych bakterii, zarówno tlenowych, jak i beztlenowych (z przewagą tych ostatnich). Należą do nich m.in. bakterie z rodzajów Bacteroides, Bifidobacterium, Clostridium, Corynebacterium, Enterococcus, Escherichia, Eubacterium, Fusobacterium, Gardnerella, Klebsiella, Listeria, Mobiluncus, Mycoplasma, Peptostreptococcus, Porphyromonas, Propionibacterium, Sarcina, Staphylococcus, Streptococcus, Ureaplasma i Veillonella. Również dominujące w pochwie (tlenowe lub fakultatywnie beztlenowe) pałeczki kwasu mlekowego cechuje duże zróżnicowanie, a wśród pochwowych szczepów Lactobacillus stwierdza się szczepy, L. brevis, L. casei, L. catenaforme, L. crispatus, L. delbrueckii, L. fermentum (L. reuteri), L. gasseri, L. jenseni, L. plantarum, L. rhamnosus i L. salivarius (w  mikroflorze pochwy Polek dominują szczepy L. gasseri – 35%, L. plantarum – 30% i L. fermentum – 30%, a pozostałe – 5% to m.in. szczepy L. delbrueckii, L. rhamnosus, L. casei). U ponad 20% kobiet prawidłowa mikroflora pochwy zawiera również grzyby z rodzaju Candida.

- prof. dr hab. n. med. Grzegorz Stachowiak, Klinika Ginekologii i Onkologii Ginekologicznej Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.

Dominacja poszczególnych szczepów jest niezwykle istotna z uwagi na fakt, iż obca bakteria, która nie bytuje naturalnie w środowisku pochwy, zostanie wyeliminowana przez organizm po zaprzestaniu jej suplementowania. WHO sugeruje, że stosowanie preparatów zawierających kilka skojarzonych ze sobą gatunków kwasu mlekowego (co najmniej dwóch) jest bardziej korzystne, niż wykorzystanie tylko jednego.

http://www.provag.info/

Funkcje pałeczek Lactobacillus

Funkcjami Lactobacillus jest ochrona nabłonka pochwy i dolnego odcinka układu moczowego przed rozwojem bakterii i grzybów chorobotwórczych takich jak: Bacteroides fragilis, Escherichia coli, Gardnerella vaginalis, Mobiluncus spp., Neisseria gonorrhoeae, Peptostreptococcus anaerobius, P. bivia i Staphylococcus aureus, Candida albicans. Efekt ten uzyskiwany jest z udziałem wielu mechanizmów:

• Rozkład glikogenu do kwasu mlekowego, który zakwasza środowisko pochwy do pH<4,5  nie dopuszczając do kolonizacji bakterii chorobotwórczych.
• Produkcja inhibitorów proteaz hamujących rozwój i namnażanie drożdży Candida albicans.
• Synteza nadtlenku wodoru działającego bójczo na drobnoustroje pozbawione katalazy i peroksydazy.
• Produkcja bakteriocyn o aktywności przeciwbakteryjnej oraz cytokin przeciwzapalnych.
• Zmniejszanie przylegania patogenów do nabłonka pochwy i ich kolonizacji.
• Modyfikacja układu odpornościowego błon śluzowych.

Nie wszystkie Lactobacillus spp. i nie wszystkie szczepy Lactobacillus w obrębie jednego gatunku wykazują każdy z wyżej wymienionych mechanizmów. Zmniejszenie liczby pałeczek kwasu mlekowego w pochwie może prowadzić do nieprzyjemnych i nawracających infekcji.

Bakterie kwasu mlekowego wpływają na potencjalne działanie przeciwnowotworowe w stosunku do raka jelita grubego, właściwości antycholesterolowe, łagodzenie objawów nietolerancji laktozy, produkcję witamin B1, B2, B12 i K oraz aktywność immunologiczną. Pobudzają fagocytozę, nasilają aktywność makrofagów i limfocytów, przeciwciał IgA oraz produkcję substancji cytoprotekcyjnych.

Probiotyki na rynku dostępne są w: kapsułkach i globulkach dopochwowych, preparatach doustnych oraz żelach do stosowania w okolicy pochwy. Preparaty dopochwowe zapewniają najszybsze działanie. W ciągu kilku dni można zmienić biocenozę pochwy. Niestety działanie tych preparatów może nie być długotrwałe z uwagi na brak jelitowego rezerwuaru probiotyku.  Znacznie dłuższy efekt zapewnią preparaty doustne. W przypadku doustnej drogi podania bakterie docierają do pochwy z odbytu. Przy stanach zapalnych można podać  jednocześnie preparat dopochwowy i doustny, by uzyskać szybki, przedłużony efekt.

Kiedy podjąć decyzję o zastosowaniu probiotyków?

Na liczbę pałeczek kwasu mlekowego w pochwie ma wpływ wiele czynników. Niewątpliwie jednym z nich jest stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Zmiany hormonów powodują zubożenie pochwy w bakterie z rodzaju Lactobacillus. Występująca przy tym suchość pochwy jest przyczyną rozwijających się infekcji. Zaburzenia hormonalne wynikające z menopauzy, ciąży i połogu, również mogą przyczynić się do zmniejszenia liczby dobroczynnych bakterii. Na skład mikroflory pochwy ma wpływ częste współżycie. Nasienie o charakterze zasadowym podwyższa fizjologicznie kwaśne pH pochwy prowadząc do zmian w składzie mikroflory drogi rodnej. Oczywistym czynnikiem hamującym wzrost i rozwój bakterii Doderaina są antybiotyki, które nie są selektywne w stosunku do bakterii chorobotwórczych. Stosowanie probiotyków ginekologicznych wskazane jest podczas infekcji i stanów zapalnych pochwy wraz z towarzyszącymi infekcjami dolnego odcinka dróg moczowych, obejmujących waginozę bakteryjną, kandydozę pochwy, atroficzne zapalenie pochwy oraz rzęsistkowe zapalenie pochwy.