Wszystkie zmiany powstałe na skórze w wyniku spożycia leków i ekspozycji na słońce są nazywane reakcjami fotonadwrażliwości. Odczyny fotoalergiczne powstają tylko u osób z predyspozycjami, natomiast odczyny fototoksyczne występują u większości osób wystawionych na działanie promieniowania po przyjęciu leków. Powstają one na skutek uwalniania wolnych rodników przez substancje chemiczne będące w kontakcie ze skórą, czego konsekwencją jest uszkodzenie struktur komórkowych oraz rozwój ostrej reakcji zapalnej. Do najczęstszych objawów należą pęcherze i rumień, które przypominają oparzenia słoneczne.
* Ketoprofen i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. diklofenak, ibuprofen czy naproksen. Za odczyny fototoksyczne jest odpowiedzialne ugrupowanie benzofenonu, z którego po napromieniowaniu powstaje wolny rodnik tlenowy, indukujący peroksydację lipidów oraz uszkadzający komórki.
* Rosuwastatyna – lek hipolipemizujący należący do grupy statyn pod wpływem światła łatwo ulega degradacji w organizmie, a samą reakcję fototoksyczną wywołują właśnie produkty jej rozkładu.
* Hydrochlorotiazyd oraz furosemid – leki moczopędne – poza reakcjami fototoksycznymi wykazano, że u chorych leczonych hydrochlorotiazydem i amlilorydem częściej występuje czerniak i rak kolczystokomórkowy skóry.
* Amiodaron – lek przeciwarytmiczny powoduje nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne u 25-75% stosujących.
* Estradiol zawarty w środkach antykoncepcyjnych, nawet w małych ilościach po ekspozycji na słońce może wywołać zmiany skórne, takie jak plamy i plamki, barwy od jasno- do ciemnobrązowej, które mogą się powiększać i przyciemniać po długim czasie przebywania na słońcu.
* Ciprofloksacyna – lek bakteriobójczy poza aktywnością fotouczulającą, jako skutki uboczne wywiera także toksyczny wpływ na skórę i oczy nawet bez ekspozycji na słońce.
* Tetracyklina – kolejny lek przeciwbakteryjny, stosowany zarówno doustnie, jak i miejscowo, zwiększając wrażliwość skóry na światło słoneczne. Ponadto po zastosowaniu tetracykliny, a także fluorochinolonów, chloromycetyn, psoraleny czy preparatów antykoncepcyjnych dojść może do oddzielenia się paznokcia od łożyska (ang. photooncholysis). Zmiany pojawiają się po około 2 tygodniach od zastosowania jednego z wymienionych wyżej preparatów i zazwyczaj są poprzedzone typowymi objawami reakcji fototoksycznej
* Amitryptylina – trójpierścienowy lek przeciwdepresyjny, jak i inne leki z tej grupy, powodują silną hiperpigmentację skóry oraz czerwone przebarwienia w obrębie dłoni, szyi i dekoltu. Podobną reakcję może wywołać ekspozycja na słońce po zastosowaniu fenytoiny (lek przeciwarytmiczny i przeciwdrgawkowy).
KOMENTARZE