SERMs

Podstawowym celem terapii hormonalnej w nowotworach piersi jest zablokowanie aktywności transktypcyjnej genu odpowiedzialnego za receptor estrogenowy – ESR1, ERα. Może mieć to miejsce na drodze inhibicji aromatazy, enzymu odpowiedzialnego za konwersję androgenów do estrogenów. Drugą możliwością jest bezpośredni wpływ na aktywność receptora estrogenowego.

Selektywne modulatory receptora estrogenowego (selective estrogen-receptor modulators, SERM) łącząc się z receptorem  i zmieniając jego działanie znalazły zastosowanie w wielu schorzeniach: osteoporozie, raku sutka, hormonalnej terapii zastępczej. Wykorzystuje się je również w antykoncepcji, a także, podczas dopingu. W zależności od budowy cząsteczki leku, może ona pobudzać lub hamować receptory estrogenowe – stąd działanie estrogenowe lub anty-estrogenowe. SERMs stosowany w leczeniu raka piersi – tamoksifen, blokuje działanie estrogenu przez wiązanie się do ER w komórkach raka. Jest powszechnie stosowany w praktyce. Modulacja działania estrogenów zachodzi poprzez cząsteczki białek, przez co niekiedy dochodzić może do lekooporności. Pojawia się ona, gdy kompleks modulatora i receptora wytworzy sygnał pobudzajacy komórki nowotworowe do wzrostu. Mimo tego, receptor estrogenowy nadal pozostaje celem terapii antynowotworowej.

Bazedoksyfen należy do trzeciej generacji SERM, z wykazanym w badaniach przedklinicznych działaniem estrogenowym na szkielet i układ krążenia oraz anty-estrogenowym wpływem na tkanki piersi i macicy. Jest lekiem zatwierdzonym w Unii Europejskiej, sprzedawanym we Włoszech i Hiszpanii. Badania mające dopuścić lek w USA są na zaawansowanym poziomie. Nazwy handlowe firmy Pfizer to Viviant w USA i CONBRIZA w UE. W badaniach na zwierzętach i kulturach komórkowych wykazano, że lek hamuje wzrost komórek nowotworowych. Wywiera działanie zarówno w zależnych od estrogenów komórkach raka piersi i komórkach, które uodporniły się na tamoksyfen lub inhibitory aromatazy (dwie a z najczęściej stosowanych grup leków w zapobieganiu i leczeniu zależnych od estrogenów nowotworów piersi). Obecnie, w sytuacji gdy następuje oporność na którąś z terapii, pacjentki zwykle traktuje się toksyczną chemioterapią, wywierającą znaczne działania niepożądane

W przeciwieństwie do tamoksyfenu, bazedoksyfen ma pewne właściwości nowszej grupy leków, niszczących receptory estrogenowe. Nazywa się je selective estrogen-receptor degraders lub SERDs, stąd brak wykazywania oporności. Stosunkowo niedawno zatwierdzony do leczenia osteoporozy, wkrótce bazedoksyfen może okazać się lekiem stosowanym w terapii nowotworowej.

Magdalena Szkup

Źródła:

Suzanne E Wardell, Erik Nelson, Christina A Chao, et al. Bazedoxifene exhibits antiestrogenic activity in animal models of tamoxifen-resistant breast cancer: implications for treatment of advanced disease. Clinical cancer research. 27.05.2013.

http://clincancerres.aacrjournals.org/content/early/2013/03/27/1078-0432.CCR-12-3771.full.pdf+html (01.07.2013.)

http://www.worldpharmanews.com/research/2470-osteoporosis-drug-stops-growth-of-breast-cancer-cells-even-in-resistant-tumors (01.07.2013.)