Paklitaksel (lek) i etoksyquina (konserwant)

Omawiane badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem eukariotycznych linii komórkowych oraz modelu zwierzęcego - myszy. Wspomniane we wstępie uszkodzenie nerwów nazywane jest w medycynie neuropatią obwodową. Jej nieprzyjemne objawy mają być hamowane u 4 na 5 pacjentów stosujących lek paklitaksel (nazwa handlowa: Taxol). Wykorzystuje się go w terapii skierowanej przeciwko rakowi jajnika, płuc, sutka, jądra, czy też nowotworom powstałym w obrębie głowy i szyi.

Konserwantem, o którym mowa, jest zatwierdzony przez FDA przeciwutleniacz o nazwie etoksyquina, którą w opisie składu produktu na opakowaniu można znaleźć pod kryptonimem E324. Stosuje się go, aby przeciwdziałać rozkładowi tłuszczów, jak również zapobiegać utracie kolorów przez przyprawy (hamuje utlenianie karotenoidowych pigmentów).

Paklitaksel

Etoksyquina

Nowoodkryte działanie konserwantu

Badania naukowców z Instytutu Johna Hopkinsa wykazały, że etoksyquina jest w stanie związać się z pewnymi białkami komórkowymi w taki sposób, że ograniczona zostaje ich podatność na szkodliwe działanie paklitakselu. Konkretnie wiąże się ona z białkiem Hsp90 ‑ jednym z białek szoku termicznego, którego produkcja w komórce jest reakcją obronną przeciwko niekorzystnym warunkom otoczenia. Hsp90 działa jak kontroler jakości ‑ sprawdza, czy tworzone w komórce białka są poprawnie uformowane zanim zostaną przesłane w miejsca gdzie przynależą. Kiedy etoksyquina wiąże się z Hsp90, dwa inne białka (ataksyna‑2 i Sf3b2) nie mogą się do niego przyłączyć, co sprawia, że komórka sądzi, że są one w jakiś sposób wadliwe. To z kolei prowadzi do ich degradacji i znacznego obniżenia ich poziomu we wnętrzu komórki. Naukowcy nie są pewni, w jaki sposób wysoki poziom białek ataksyny‑2 i Sf3b2 wpływa negatywnie na nerwy, jednak wyniki ich eksperymentów sugerują, że ich obniżony poziom sprawia, że komórka jest bardziej odporna na toksyczne działanie Taxolu.

Co dalej?

Badacze mają nadzieję na stworzenie leku, który będzie działał na takiej samej zasadzie jak etoksyquina. Miałby być on podawany pacjentom nowotworowym przed rozpoczęciem terapii paklitakselem w taki sam sposób jak w tej chwili podawane są im leki zapobiegające nudnościom, które także często towarzyszą chemioterapii. Warto tu wspomnieć, że około połowa z pacjentów poddanych terapii Taxolem odczuwa drętwienie i mrowienie związane z neuropatią obwodową do końca swojego życia. Hipotetycznie etoksyquina mogłaby temu zapobiec.

Statystyki podają, że spośród milionów pacjentów, którym podawany jest Taxol, około 80% cierpi na neuropatię obwodową na skutek tej ratującej życie terapii. Mimo faktu, że przedłużone zostaje ich życie, to jego jakość ulega znacznemu obniżeniu w związku z nieprzyjemnymi następstwami chemioterapii. Zapobiegając wystąpieniu neuropatii naukowcy mogą przyczynić się do polepszenia tego stanu rzeczy.