Objawy przewlekłej schizofrenii mieszczą się w kategoriach objawów pozytywnych, negatywnych i kognitywnych. Choroba dotyka około 1% populacji – to oznacza, że potencjalnie zmaga się z nią pięć milionów osób mieszkających w krajach Unii Europejskiej. W zależności od zastosowanej skali negatywne objawy schizofrenii dotykają do 60% pacjentów i wywierają znaczący wpływ na ich codzienne funkcjonowanie.

Od wielu dekad leki przeciwpsychotyczne dowodziły swojej skuteczności w leczeniu objawów pozytywnych. Niemniej jednak leczenie objawów negatywnych pozostaje ogromnym wyzwaniem klinicznym i poważną niezaspokojoną potrzebą medyczną. Wygląda jednak na to, że zgodnie z wynikami wielu analiz post hoc i badań klinicznych kariprazyna jest właściwą odpowiedzią na te wyzwania.

Przeanalizowano i porównano dane z nieklinicznych badań in vitro dotyczących wiązania z receptorami, badań in vivo zachowań zwierząt oraz pozytonowej tomografii emisyjnej w badaniu pacjentów ze schizofrenią. W efekcie wykazano związek pomiędzy wiązaniem z receptorem D3 a poprawą funkcji poznawczych. Wnioski z badania in vivo na zwierzętach pozwalają stwierdzić, że kariprazyna wykazuje działanie poprawiające funkcje kognitywne (poznawcze). Badania pokazały również, że aktywność in vivo receptora dopaminergicznego D3 kariprazyny może w znacznym stopniu odpowiadać za poprawę funkcji poznawczych. Inne atypowe leki przeciwpsychotyczne z antagonistą dopaminy D2 (np. risperidon) lub agonistą częściowym (aripiprazol i brekspip­razol) o podobnych cechach, ale zarazem o znikomej aktywności in vivo wobec D3, nie wykazują efektu poprawy funkcji poznawczych.

Od wielu dekad leki przeciwpsychotyczne stanowiły nieocenioną pomoc dla milionów pacjentów cierpiących na schizofrenię. Niestety ze względu na niekorzystne skutki uboczne ich metabolizmu i ogromny przyrost masy ciała pojawiający się w przypadku różnych leków tego typu opracowanie odpowiedniej terapii dla tych pacjentów jest szalenie istotne. W oparciu o cztery badania krótkoterminowe i cztery badania długoterminowe wykazano neutralność metaboliczną kariprazyny. Pacjenci tolerowali ją dobrze, a niekorzystne zmiany metaboliczne podczas leczenia okazały się nieliczne. Wedle badań przeprowadzonych przez Richter średni przyrost masy ciała w leczeniu krótkoterminowym kariprazyną wynosił 0,9 kg (grupa placebo: 0,3 kg), natomiast w leczeniu długoterminowym – tylko 0,5 kg (grupa kariprazyny). W porównaniu z innymi lekami przeciwpsychotycznymi minimalny efekt przyrostu masy ciała zaobserwowany w przypadku kariprazyny może stanowić jedną z najważniejszych korzyści z perspektywy profilu działań niepożądanych tego leku.

Pomiar skuteczności leków ośrodkowego układu nerwowego można uznawać za kontrowersyjny już od dziesiątków lat. Niemniej jednak skala objawów pozytywnych i negatywnych PANSS (Positive and Negative Syndromes Scale) jest najczęściej stosowanym znormalizowanym instrumentem, który ma na celu przeprowadzenie oceny nasilenia objawów w badaniach klinicznych schizofrenii. Do tej pory nie istniała żadna analiza minimalnej różnicy istotnej klinicznie w odniesieniu do dominujących negatywnych objawów schizofrenii. W zależności od wybranej koncepcji, zastosowanie różnych metod prowadzi do uzyskania różnych wniosków dotyczących minimalnej różnicy istotnej klinicznie (MCID) u pacjentów z dominującymi objawami negatywnymi. Analizy prof. Leuchta (2005. Schizophr Res 79) dowodzą, że gdy całkowita redukcja wyniku PANSS o 50% jest istotna w przypadku stanów ostrych, to w leczeniu pacjentów ze schizofrenią oporną redukcja o 20-25% okazać się może istotna klinicznie. Wyniki oparte na badaniu klinicznym przeprowadzonym przez Richter w skali globalnej (Clinical Global Impression Improvement, CGI-I) wykazały, że w populacji z przewagą objawów negatywnych nawet mniejszą (8-14%) zmianę w stosunku do stanu wyjściowego uważa się za różnicę istotną klinicznie.

Poprawa funkcjonowania pacjenta w schizofrenii jest jednym z najważniejszych aspektów wszystkich typów leczenia chorób ośrodkowego układu nerwowego. Z edukacyjnym wsparciem finansowym zapewnionym przez Gedeon Richter i Recordati, Europejskie Towarzystwo Psychiatryczne zorganizowało sympozjum poświęcone wyłącznie tej tematyce. Obradom przewodniczył prof. István Bitter. Na sympozjum, w którym wzięli udział uznani eksperci, omawiano wpływ objawów negatywnych na funkcjonowanie pacjentów, mechanizm działania kariprazyny i niektóre faktyczne doświadczenia życiowe w związku z leczeniem kariprazyną.

Kariprazyna wprowadzana jest do obrotu pod marką Vraylar w Stanach Zjednoczonych z przeznaczeniem do leczenia schizofrenii i epizodów maniakalnych lub mieszanych związanych z chorobą dwubiegunową I. Obecnie podlega również przeglądowi FDA pod kątem leczenia depresji dwubiegunowej. Dla krajów Unii Europejskiej w roku 2017 agencja EMA wydała licencję na zastosowanie do leczenia schizofrenii (produkt leczniczy pod nazwą Reagila), który – wraz z jego refundacją – wprowadzono na rynek w ponad 10 krajach. Za działania promocyjno-handlowe w odniesieniu do kariprazyny odpowiada firma Recordati (na terenie Europy Zachodniej) oraz Gedeon Richter Plc (Europa Środkowa i Wschodnia, Rosja, Wspólnota Niepodległych Państw). Kolejnych premier rynkowych w Europie należy się spodziewać w roku 2019.