Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Pojawianie się bakterii opornych na antybiotyki stało się codziennym problemem szpitali na całym świecie. Przyczynia się do opracowywania programów oszczędnej gospodarki antybiotykami a także poszukiwania nowych leków, na które drobnoustroje nie wytworzyły oporności. Walka z lekoopornością nie jest równa – ma na nią wpływ wiele czynników, także ludzkich. Naukowcy dowodzą jednak, że są w stanie przeciwdziałać temu zjawisku, pracując nad nowymi antybiotykami i donosząc o pozytywnych efektach swoich działań.

Śledząc doniesienia o powstawaniu nowych leków można dojść do wniosku, że antybiotykotrapia nie jest dynamiczną dziedziną  rzadko pojawia się informacja, że udało się wynaleźć nowy, skuteczny lek przeciwbakteryjny. Najnowszym, dobrze rokującym odkryciem w tej gałęzi są opisane niedawno acyldepsypeptydy (ADEPS), wywierające działanie przeciwbakteryjne wobec bakterii gram-dodatnich. Ważną cechą jest, że wykazują one aktywność przeciwko wieloopornym szczepom Staphylococcus aureus. Zakażenia te stanowią niebagatelny problem  na przykład, odsetek zakażeń szpitalnych, spowodowanych MRSA dramatycznie wzrósł z 2 % w 1974 do 64% w 2004 r. w oddziałach intensywnej opieki medycznej w Stanach Zjednoczonych. W Polsce odsetek szczepów opornych w ostatnich latach nieco obniżył się (w roku 2009 wynosił 20%), jednak w wielu krajach Europy Środkowej prawie połowa szczepów to gatunki oporne na metycylinę.

Działanie ADEPs polega na przeciwdziałaniu podziałowi komórek bakterii gram-dodatnich. Ingerują one w funkcjonowanie enzymów bakteryjnych – konkretnie proteazy, regulującej powstawanie białek w komórce bakterii a także trawiącej te na zewnątrz. Acyldepsypeptydy zmieniają funkcje enzymu,  „przełączając ją” na niekontrolowaną proteolizę – proteaza bakteryjna zaczyna trawić własne białka. Istotne jest, że badane cząsteczki oddzialywują na formy przetrwalnikowe  budzą uspione komórki i zmuszają je do autodestrukcji. Kompleks enzym bakteryjny-ADEP skutecznie hamuje cykl komórkowy bakterii – taki mechanizm działania wyróżnia ADEP spośród pozostałych klas antybiotykow. Czyni to nowo odkryte cząsteczki obiecującym modelem do badań nad rozwojem przyszłego antybiotyku.

Badania naukowców nad nowymi antybiotykami są jednym ze sposobów walki z narastającą opornością szczepów bakterii na stosowane leki. Należy jednak pamiętać, że nawet najskuteczniejszy antybiotyk, nierozsądnie i nadmiernie stosowany – może przyczynić się do rozwoju oporności. Profesor Kim Lewis z Northeastern University of Boston uważa że nawet pojawiająca się antybiotykooporność jest do pokonania: "Sposobem na wytworzenie oporności może być zastosowanie terapii skojarzonej. Inne, tradycyjne leki, mogą skutecznie działać podczas wystąpienia oporności na ADEP. Skuteczna walka z przetrwalnikami i bakteriami, ktore w przyszłości wytworzyłyby oporność na ADEPS, bylaby możliwa dzieki stosowaniu takiego unikalnego koktajlu".

Być może odkrycie naukowców z Bostonu wskaże drogę do tworzenia jeszcze skuteczniejszych antybiotyków. Nowa klasa związków, wpływających na proteolizę, jest bardzo obiecująca. Czy jednak firmy farmaceutyczne zainteresują się rozwojem nowego antybiotyku? Wg. danych dochód z tego typu leków jest stosunkowo niewielki, w porównaniu z przewlekle stosowanymi lekami na cukrzycę, nadciśnienie, astmę.

KOMENTARZE
Newsletter