Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Interakcje pomiędzy lekami a czosnkiem

Roślinne produkty lecznicze, w tym czosnek, charakteryzują się obecnością wielu cennych związków o aktywności biologicznej, dzięki czemu zyskują coraz większą popularność, stanowiąc naturalną alternatywę dla konwencjonalnych farmaceutyków. Niemniej, pomimo ich korzystnego wpływu na zdrowie, nie można zapominać, że mogą one wywoływać także szkodliwe skutki, np. wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, dlatego podczas farmakoterapii koniecznie należy zwrócić uwagę na zaburzenia, które mogą wystąpić po ich spożyciu. 

 

Czosnek pospolity to niezwykle ważna roślina oraz istotny składnik suplementów diety, będący bogatym źródłem fitozwiązków, m.in. alliny, która pod wpływem temperatury ulega katalitycznemu przekształceniu przez allinazę do allicyny i ajoenu. Bogactwo związków o działaniu prozdrowotnym czyni go skutecznym naturalnym antybiotykiem, środkiem wirusobójczym oraz grzybobójczym. Ponadto czosnek jest stosowany w celu zapobiegania miażdżycy, leczenia hipercholesterolemii oraz obniżania poziomu glukozy we krwi. Wykazuje także działanie antymutagenne, przeciwzakrzepowe oraz przeciwpłytkowe (m.in. antyagregacyjne). Mimo liczności pozytywnych oddziaływań na organizm człowieka, czosnek nie jest preparatem idealnym, może bowiem przyczynić się do pewnych nieprawidłowości w organizmie.

Odnotowano kilka działań niepożądanych, będących skutkiem spożywania czosnku w postaci surowej lub jako składnika leku/suplementu, m.in. łagodne objawy żołądkowo-jelitowe (nudności, wzdęcia), ból przełyku i brzucha, lekka niedrożność jelit czy reakcje alergiczne (także alergiczne kontaktowe zapalenie po aplikacji na skórę). Oprócz tego czosnek wchodzi w interakcje z niektórymi konwencjonalnymi lekami, co jest szczególnie istotne w odniesieniu do leków o wąskim spektrum działania terapeutycznego, takich jak warfaryna (lek przeciwzakrzepowy). Leczenie oparte na preparatach ziołowych podąża za zasadami obowiązującymi w przypadku stosowania tradycyjnych leków, ponieważ interakcje między nimi bazują na tych samych mechanizmach – zioła wykazują zarówno właściwości farmakokinetyczne (zmiany stężenia leku w osoczu), jak i farmakodynamiczne (oddziałują na receptory narządów docelowych). Badania in vitro i in vivo wykazały, że zmienione stężenia leku przy jednoczesnym stosowaniu ziół najprawdopodobniej wynikają ze stymulacji lub inhibicji wątrobowych i jelitowych enzymów, biorących udział w metabolizmie leków, głównie cytochromu P450 i glikoproteiny P, która jest białkiem odpowiadającym za ich transport.

W badaniu in vitro z użyciem ludzkiej rekombinowanej glikoproteiny P stwierdzono, że surowy czosnek i produkty czosnkowe powodują słabą lub umiarkowaną inhibicję aktywności glikoprotieny P. Dowody kliniczne sugerują, że spożywanie czosnku najprawdopodobniej przyczynia się do interakcji farmakokinetycznych lub farmakodynamicznych, które mogą stanowić potencjalne ryzyko dla pacjentów przyjmujących konwencjonalne leki, szczególnie u osób będących w tracie terapii antyretrowirusowej lub przyjmujących środki antykoagulacyjne. Czosnek wykazuje złożone działanie sercowo-naczyniowe, ma m.in. właściwości przeciwpłytkowe, a zatem może wchodzić w interakcje z lekami przeciwzakrzepowymi oraz hamującymi aktywność pytek krwi. Doniesiono o przypadkach wydłużonych czasów krzepnięcia u pacjentów leczonych warfaryną, którzy spożywali produkty na bazie czosnku. Sugeruje się jednak, że czosnek nie stwarza poważnego ryzyka krwotocznego dla pacjentów przyjmujących warfarynę, o ile są oni ściśle monitorowani.

Niepożądane skutki przyjmowania czosnku zaobserwowano także w przypadku stosowania sakwinawiru – leku podawanego chorym na ludzki wirus niedoboru odporności (HIV). Większość leków anty-HIV jest usuwana głównie przez jelitowy i wątrobowy cytochrom 3A4 oraz transportowana przez glikoproteinę P. Doświadczenie z udziałem zdrowych ochotników, którym podawano czosnek przez trzy tygodnie, wykazało istotny spadek stężenia w osoczu inhibitora proteazy – sakwinawiru. Sugeruje się zatem, że czosnek wpływa na jego biodostępność i może przyczyniać się do obniżenia stężenia leku we krwi, a tym samym – do jego słabszego działania. Kolejne badanie pozwoliło zaobserwować ciężką toksyczność żołądkowo-jelitowa u pacjentów zakażonych wirusem HIV, przyjmujących rytonawir, po spożyciu suplementów czosnkowych. Objawy powróciły po ponownym podaniu małej dawki rytonawiru, co sugeruje, że powodem dolegliwości nie było jego podwyższone stężenie. Postawiono zatem hipotezę, że rytonawir może hamować metabolizm składników aktywnych czosnku (interakcja farmakokinetyczna) lub nasilać niekorzystne działanie czosnku na przewód pokarmowy (interakcja farmakodynamiczna).

Inne znane leki, które mogą wchodzić w interakcje z czosnkiem, to środki przeciwcukrzycowe, np. akarboza, glimepiryd, gliklazyd czy chlorpropamid, których połączenie z ziołem może spowodować hipoglikemię. Zaburzenie działania może wynikać z efektu synergistycznego, ponieważ czosnek wykazuje właściwości obniżające stężenie glukozy w organizmie. Podobne oddziaływanie czosnku może wystąpić podczas stosowania leków przeciwnowotworowych, takich jak paklitaksel. Czosnku nie należy także łączyć z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (np. kwasem acetylosalicylowym, ibuprofenem), ze względu na możliwość wzmożonego działania przeciwzakrzepowego, a tym samym – pojawienia się niepożądanych krwawień. Nie powinno się również jednocześnie spożywać zioła wraz z przyjmowaniem środków przeciwgorączkowych (np. paracetamolu), ponieważ wówczas wzrasta ryzyko wystąpienia dysfunkcji/uszkodzenia wątroby.

Źródła

[1] Ulanowska M., Olas B. Fitozwiązki – ważne składniki suplementów diety oraz ich wpływ na zdrowie człowieka. KOSMOS. Problemy nauk biologicznych. 2021, 70(1):103-114. 

[2] Borrelli F., Capasso R., Izzo A.A. Garlic (Allium sativum L.): adverse effects and drug interactions in humans. Mol Nutr Food Res. 2007, 51(11):1386-1397. 

[3] Gehrmann B., Koch W., Tschirch C., Brinkmann H.: Profile działania leków roślinnych. MedPharm Polska. 2006, 57-58.

[4] https://naturalnezdrowie.info/czosnek-interakcje

Fot. https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/bialy-i-brazowy-czosnek-na-czarnej-misce-ceramicznej-4117621/

KOMENTARZE
news

<Czerwiec 2024>

pnwtśrczptsbnd
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Newsletter