Antybiotykooporność

Początkowo nawet niewielkie dawki penicyliny pozwalały zwalczać infekcje bakteryjne. Z czasem pojawiła się pierwsza antybiotykooporność – penicylinooporność, efekty jej podania nie były już tak spektakularne. Wymusiło to konieczność poszukiwania i  syntezy kolejnych antybiotyków. Doskonale obrazuje to przypadek gronkowca złocistego (Staphylococcus auerus). W latach 40’ ubiegłgo wieku skutecznie penicylina była skutecznym lekiem, ale już lata 50’ pokazały, że ponad połowa szczepów wykazuje oporność. Kolejny antybiotyk – metycylina, również długo nie cieszył się skutecznością. W dzisiejszych czasach metycylinooporny szczep gronkowca jest dużym zagrożeniem szczególnie w przypadku zakażeń szpitalnych. Kolejne leki – wankomycyna, linezolid – także spotkały się z przypadkami lekooporności. Pokazuje to skalę problemu.

Grzechami cywilizacji, przyczyniającymi się do rozwoju szczepów opornych jest nadmierne i niepotrzebne stosowanie antybiotyków w medycynie i w rolnictwie.

alkaloidy indolowe - nowa nadzieja

Alkaloidy indolowe zawierają w cząsteczce azot w układzie heterocyklicznym, pięcioczłonowym. Są klasą strukturalnie różnych naturalnych produktów, z których wiele zostało wyizolowanych z roślin, i które są wykorzystane w medycynie tradycyjnej od tysięcy lat. Naukowcy z University of Colorado, badając naturalny szlak biosyntezy alkaloidów indolowych, zsyntetyzowali aż 120 policyklicznych indoli, które zawierają 26 różnych domen i szeroką gamę grup funkcyjnych. Trójpierścieniowa indolina, Of1, znalazła zastosowania jako aktywator antybiotyków β-laktamowych w oporności wielolekowej Staphylococcus aureus (MRSA, gronkowce złociste oporne na metycylinę, ang. methicyllin-resistant Staphylococcus aureus). Badania cytotoksyczności zostały przeprowadzone na komórkach nowotworu wątrobowo-komórkowego (HepG2).

Ponadto okazało się, że Of1 nie posiada właściwości antyproliferacyjnych, ale może uwrażliwiać kilka szczepów MRSA na antybiotyki β-laktamowe, które są powszechnie stosowane w klinice, takie jak β-Laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym – preparat amoksycyliny z kwasem klawulanowym i cefalosporynę I generacji, cefazolinę. Dane te sugerują, że Of1 jest selektywnym czynnikiem modyfikującym antybiotyki β-laktamowe i może znaleźć zastosowanie w zwalczaniu odpornych bakterii w klinice. sam Of1 nie ma charakteryzuje się niską cytotoksycznością w stężeniach wymaganych do uwrażliwienia MRSA na amoksycylinę z kwasem klawulanowym i cefazolinę. Trwają dalsze badania nad interakcjami między strukturą a aktywnością Of1.

Emilia Wojtera