Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących w społeczeństwie chorób przewlekłych, której przyczyną jest zaburzenie wydzielania insuliny. Chociaż w Polsce obecnie około 3 mln osób choruje na cukrzycę (80% z nich to chorzy na cukrzycę typu 2), zaledwie 30% ankietowanych poprawnie określiło faktyczną liczbę chorych. Nadal wielu z nas powiela też mity na temat cukrzycy – aż 10% Polaków twierdzi, że choroba może z czasem przybrać złośliwą postać, a kolejne 6% uważa, że na skutek cukrzycy może nastąpić zanik mięśni!

Niewiedza najbardziej szkodzi zdrowiu – fakty i mity!

FAKT – podstawą profilaktyki cukrzycy jest wiedza o chorobie

Z badania opinii wynika, że aż ¼ dorosłych Polaków z cukrzycą w ogóle nie wie, czy choruje, a 8% respondentów nigdy nie badało poziomu cukru we krwi. Tymczasem wiedza o chorobie, jej profilaktyce i skutkach jest niezwykle ważna – wczesna diagnoza w połączeniu ze skuteczną terapią pozwalają na efektywną kontrolę choroby umożliwiając pacjentom długie i produktywne życie.

MIT – cukrzyca jest chorobą niezależną od człowieka

– Prawie 6% badanych twierdzi, że cukrzyca jest chorobą, na którą nie mamy wpływu i nie możemy jej zapobiegać. Jest to prawda, jednak tylko w odniesieniu do cukrzycy typu 1, która dotyczy ok. 10% wszystkich chorych. Natomiast zachorowaniu na cukrzycę typu 2 można przeciwdziałać. W jej prewencji ważne jest regularne wykonywanie badań poziomu cukru we krwi, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, aktywność fizyczna. Warto także pamiętać o najczęstszych objawach tej choroby, które mogą świadczyć o zachorowaniu: wzmożone pragnienie, oddawanie dużych ilości moczu – w tym również w nocy, osłabienie i wzmożona senność – mówi Anna Śliwińska, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków, inicjator kampanii „Razem ścigamy się z cukrzycą”.

FAKT – cukrzyca to choroba prowadząca do poważnych powikłań

Polacy nie są świadomi wszystkich możliwych skutków cukrzycy. Najczęściej wskazywanymi powikłaniami były: śpiączka cukrzycowa (64%), stopa cukrzycowa (56%) i zaburzenie widzenia/pogorszenie wzroku (43%). Dziwi fakt, że tylko 16% badanych wskazało zawał, jako możliwe powikłanie cukrzycy. Odpowiednio 16% wskazało chorobę niedokrwienną, a 14% udar mózgu. Tymczasem to właśnie te powikłania najczęściej występują u chorych na cukrzycę, jednak jej powikłaniom można i trzeba zapobiegać. Niezwykle istotna jest dobrze dopasowana terapia, zgodna ze standardami klinicznymi wdrożona od chwili rozpoznania choroby. Nowoczesne leki przeciwcukrzycowe nie tylko obniżają poziom cukru we krwi, ale również zmniejszają zagrożenie wystąpienia powikłań sercowo naczyniowych, a w konsekwencji także śmiertelność z tego powodu. Dodatkowo diabetycy powinni regularnie kontrolować poziom glukozy we krwi, ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu LDL oraz triglicerydów. Ważne jest także utrzymanie prawidłowej diety oraz wysiłek fizyczny, dopasowany do stanu zdrowia i wieku.

Cieszy natomiast fakt, że wśród badanych jest duża wiedza na temat tego, jak można zapobiegać skutkom cukrzycy. Ponad 67% wskazało badanie poziomu cukru we krwi, ponad 60% aktywność fizyczną, a 54% ograniczenie ilości spożywanego cukru. Prawie 48% wskazało utrzymanie właściwej wagi w  stosunku do wzrostu i trybu życia, a 42% ograniczenie spożywania tłustych potraw.

MIT – na cukrzycę chorują tylko osoby otyłe

Otyłość jako czynnik najbardziej predystynujacy do zachorowania na cukrzycę wskazało aż 60% badanych. Cukrzyca typu 2 to choroba, której rozwojowi faktycznie sprzyja nadwaga (BMI > 25kg/m2 i/lub obwód w talii >80cm – kobiety, >94 cm – mężczyźni), jednak zwiększona masa ciała nie zawsze prowadzi do zachorowania. Zagrożone są też osoby z cukrzycą występującą w rodzinie (rodzice lub rodzeństwo), mało aktywne fizycznie, z nadciśnieniem tętniczym, dyslipidemią czy kobiety, które przebyły cukrzycę ciążową, urodziły dziecko o masie ciała powyżej 4 kg lub cierpią na zespół policystycznych jajników.  

FAKT – cukrzyca wpływa na gospodarkę krajów, w których żyją diabetycy

Należy zwrócić uwagę na fakt, że cukrzyca jest przyczyną wysokich kosztów społecznych, a także powoduje, że gospodarka rozwija się wolniej. Szacuje się, że całkowite koszty cukrzycy w 2013 r. przekroczyły 7 miliardów złotych, co stanowi prawie 28% bieżącego deficytu budżetowego państwa, a według prognoz, koszty cukrzycy w 2017 to już ponad 9 miliardów złotych. Zaledwie 11% tej kwoty przeznaczanych jest na refundację leków przeciwcukrzycowych. Pozostała część (89%) jest generowana przede wszystkim przez leczenie powikłań i koszty pośrednie związane z utraconą produktywnością.

MIT – cukrzyca jest w naszym kraju traktowana priorytetowo

Twierdzi tak prawie połowa badanych. Kolejne 40% osób sądzi, że chorzy mają zapewniony dostęp do nowych terapii. Niestety, chorzy z cukrzycą typu 2 wciąż nie mają dostępu do nowoczesnych, skutecznych leków przeciwcukrzycowych zmniejszających ryzyko rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych czy najnowszych generacji insulin analogowych, które są potrzebne do skutecznej kontroli choroby, a w efekcie zmniejszają liczbę zgonów o 20-40%.

– Polska wyróżnia się negatywnie na tle Unii Europejskiej. Jesteśmy jedynym krajem Wspólnoty, gdzie nowoczesne terapie z zastosowaniem inkretyn lub SGLT2 konieczne do skutecznej kontroli cukrzycy typu 2 nie są refundowane. Ograniczona jest także dostępność  analogów długodziałających insuliny oraz najnowszych krótkodziałających. Obecnie pacjenci w naszym kraju są leczeni z zastosowaniem doustnych terapii przeciwcukrzycowych wprowadzonych w Europie w latach 50-tych. Warto też wspomnieć, że koszty refundacji leków przeciwcukrzycowych pozostają wciąż na podobnym poziomie co w 2009 roku, podczas gdy koszty związane z powikłaniami wzrosły na przestrzeni lat 2010-2013 o 60%. Pamiętajmy, że z racji struktury demograficznej chorych na cukrzycę będzie przybywać. Wraz z wiekiem rośnie ryzyko cukrzycy. Zapewnienie dostępu do nowoczesnych terapii, profilaktyka i wczesna diagnostyka połączona z edukacją jest więc inwestycją, która pozwoli na efektywniejszą kontrolę choroby i zmniejszenie kosztów przeznaczanych na diabetologiczną opiekę zdrowotną – uważa Alicja Milczarczyk, diabetolog z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie.   

Jak pokazuje badanie, wiedza Polaków na temat cukrzycy rośnie z roku na rok. Mamy świadomość, że jest to choroba przewlekła, mogąca nieść za sobą szereg poważnych konsekwencji zdrowotnych. Niewiele z nas jednak zdaje sobie sprawę, że to choroby układu sercowo-naczyniowego – przede wszystkim zawał serca i udar mózgu są najczęstszymi powikłaniami cukrzycy i główną przyczyną zwiększonej śmiertelności. Nie mamy również wiedzy na temat tego ile osób w naszym kraju choruje, a prawie połowa z nas uważa że cukrzyca jest priorytetem zdrowotnym państwa. Z tego powodu niezwykle ważna jest edukacja, ale też świadomość samych chorych w kwestii skutków cukrzycy, niezbędnych działań profilaktycznych, a także indywidualnie dobranej terapii.