Wykład poprowadzony został przez Panią doktor SaręNeves – farmaceutkę, specjalistę ds. farmacji i biochemii oraz Pana Davida Kendalla -Trade manager’a firmy GlaxoSmithKline w dziale dermatologii.

Egzema jest bardzo ważnym problemem współczesnego świata. Świadomość społeczeństwa dotycząca choroby jest bardzo niska. Społeczeństwo uważa, że jest to choroba zakaźna. Powoduje to społeczną stygmatyzację chorych i ich odrzucenie społeczne. Również niewielu farmaceutów wie, jak pomóc pacjentowi w pierwszej linii kontaktu z chorobą. Większość nie zdaje sobie sprawy, jak ważna jest profilaktyka i odpowiednie reagowanie na zaostrzenia i powikłania choroby. Szkolenie odpowiedziało na następujące pytania: jakiego typu pytania powinny zostać zadane chorym na egzemę, jak zrozumieć pacjenta oraz jak poprawić ich jakość życia. Przytoczone zostały relacje pacjentów, które wskazywały, że egzema to nie tylko choroba fizyczna, ale posiada duży impakt psychologiczny. Większość pacjentów to dzieci i wielu rodziców czuje się winna tej chorobie. Nie potrafią pogodzić się z chorobą swoich pociech i patrzeć na ich cierpienie.

„Przeprowadzono badania w Wielkiej Brytanii, w których farmaceuci ankietowali grupę pacjentów z egzemy. Grupę badaną stanowili chorzy lub rodzice chorych dzieci. Tylko 20% badanych przyznało, że zostali przeszkoleni jak stosować kompletną terapię emolientową poprawnie. 80% z nich błądziło po omacku. Tak naprawdę nie wiedzieli jak powinni leczyć swoją przypadłość. Tylko 12% pacjentów nakładało emolienty poprawnie – zgodnie z kierunkiem wzrostu włosów na skórze. 88% pacjentów wcierało krem, co może powodować zaostrzenia choroby i skłaniać do podrażnień skóry. W odniesieniu do rodziców dzieci chorych na egzemę – 24% z nich prowadziło terapię oszczędnie, zamiast obficie, co jest poważnym błędem.” - opowiadała prelegentka. Po 15 minutach szkolenia pacjenta przez wykwalifikowanego farmaceutę, aż 44% po pewnym czasie odczuwało znaczącą poprawę w jakości życia. Pacjenci przytaczali dużą poprawę kontroli świądu i znaczną redukcję podrażnień. Wskazywana była dominująca rola jaką mogą odegrać farmaceuci, nie tylko w jednostce chorobowej jaką jest egzema, ale tak naprawdę w każdej chorobie. Opieka farmaceutyczna w Polsce do tej pory raczkuje, lecz w przyszłości może stać się poważną usługą farmaceutyczną.

Egzema jest bardzo złożoną jednostką chorobową. Wykład koncentrował się na typie choroby, zwanej AZS - atopowym zapaleniem skóry (atopic egzema) – najczęstszą odmianą egzemy. Główny problem pojawia się w naskórku, spowodowany głównie czynnikami genetycznymi i w mniejszym stopniu środowiskowymi . W przebiegu choroby naskórek zaczyna degenerować. Komórki nie są ułożone tak blisko siebie jak w zdrowej skórze i brakuje naturalnych czynników nawilżających. W takich warunkach skóra zaczyna być bardzo podatna na czynniki zewnętrzne takie jak na przykład woda czy mydło, alergeny i substancje drażniące. Podrażniona skóra wchodzi w fazę zapalną, a objawia się to zaczerwienieniem, świądem czy podwyższeniem temperatury powierzchni skóry. Następnie pacjent rozpoczyna błędne koło jakim jest swędzenie-drapanie. Kiedy kogoś swędzi skóra, naturalnym odruchem jest, że chcemy się podrapać. W ten sposób pacjenci uszkadzają swój naskórek i tylko zaostrzają objawy choroby. Doprowadzić to może do poważnych stanów chorobowych, w tym zakażenia bakteryjnego skóry.

Egzema atakuje obie płcie w jednakowym stopniu. Większość przypadków AZS dotyczy dzieci. 60% objawia się w pierwszym roku życia. 85% przypadków to dzieci do 5 roku życia. Oznacza to, że większość przypadków z jakimi będą stykali się farmaceuci i lekarze to dzieci oraz ich rodzice.

Emolientowa terapia pozwala na utrzymanie skóry w czystości. Preparaty mogą zastępować mydło, które może zaostrzać chorobę. Stosuje się ją w codziennych częstościach higienicznych. Krem emolientowy powinien być stosowany codziennie w ilości, aż do 600g na tydzień. Terapia ta zapewnia ochronę warstwą emolientową, co z jednej strony ułatwia zewnętrzną ochronę skóry, z drugiej zaś uniemożliwia ucieczką wody i utrzymuje odpowiedni poziom nawilżenia. Pomaga on również odbudować barierę epidermalną oraz łagodzi świąd. Jest to więc kompleksowa terapia dla pacjentów z egzemą.

Pan David Kendall przedstawił serię produktów firmy GSK stosowanych w przebiegu egzemy. Nowa seria Physiogel i Oilatum to najbardziej rozpoznawane w Europie preparaty, stosowane w terapii emolientowej w przebiegu atopowego zapalenia skóry. Zaletą preparatów jest to, że nie zawierają konserwantów, barwników, substancji zapachowych więc są całkowicie hipoalergiczne i bezpieczne dla pacjentów. Właściwości aplikacyjne są zaskakujące i te preparaty mogą przynieść ogromną poprawę jakości życia.

Takie spotkania powinny stać się rutyną. Stanowią ogromne źródło wiedzy i pozwalają skonfrontować swoje doświadczenia z praktyką kolegów z zagranicy. Nie każdy ma szansę wyjechać na sympozja i konferencje zagraniczne. Alternatywą mogą stać się konferencje internetowe i GSK wraz z EPSA są żywym dowodem na to, że warto organizować szkolenia, które dostarczą fachową wiedzę wszystkim zainteresowanym.

Krzysztof Słomiak