Problemy z nazewnictwem
Historia wirusa H1N1 zaczyna się w 1908 roku. Wtedy to pierwotna wersja ptasiego wirusa przekroczyła granicę międzygatunkową zarażając ludzi i stając się ludzkim H1N1. Niedługo potem doszło do kolejnego przekroczenia granicy, tym razem wirus zaczął infekować trzodę chlewną, dając początek świńskiemu wirusowi H1N1. Ludzki H1N1 ulegał częstym transformacjom dając szczepy H2N2 i H3N2. W 1979 roku ptasi wirus H1N1 zakaził świnie dając początek nowemu, odrębnemu genetycznie wirusowi Euroazjatyckiej świńskiej grypy H1N1, który przenoszony jest pomiędzy świniami do tej pory.
Szczep wirusa, który był odpowiedzialny za wywołanie pandemii w 2009 roku wywodzi się od 4 wirusów. Ptasi H1N1, północno amerykański H1N1 i wirus H3N2 spotkały się we wspólnym zainfekowanym organizmie dając początek wirusowi H1N2. Nowy wirus wymienił się materiałem genetycznym z Euroazjatyckim szczepem H1N1 tworząc nowy szczep odpowiedzialny za pandemię, znany obecnie pod chwytliwą nazwą „A/California/7/2009 (H1N1)pdm09”. Jest to całkowicie ludzki szczep i może być przenoszony tylko między ludźmi. Często w mediach używa się nazwy „świńska grypa” na równi z A/H1N1 dla szczególnie zjadliwych przypadków grypy, należy jednak pamiętać, że H1N1 jest najpowszechniej występującym typem wirusa.
Szczepionka sezonowa
Pojawia się wiele opinii na temat szczepionek przeciwko grypie, często niepochlebnych. Niewiele osób wie, że szczepionki przygotowywane są, co roku na podstawie badań, jakie przeprowadza Zakład Badania Wirusów Grypy Państwowego Zakładu Higieny. Od września 2012 r. do stycznia 2013 r. przeprowadzono badania próbek mające na celu identyfikacje najczęściej występujących wirusów grypy. Najwięcej zidentyfikowano wirusów H1N1, ale sporadycznie natrafiono również na wirusa H3N2. WHO na swojej stronie przedstawiło wytyczne wobec szczepionek sezonowych dla całej półkuli północnej, zastosować się do nich miała cała Unia Europejska, co za tym idzie Polska. Z godnie z tymi zaleceniami Polska szczepionka przeciwko grypie sezonowej 2012/2013 r. zawiera wirusy:
- A/California/7/2009 (H1N1) pdm09
- A/Victoria/361/2011 (H3N2)
- B/Wisconsin/1/2010
Dzięki temu szczepionka spełnia rolę ochronną przeciwko pandemicznemu wirusowi „świńskiej grypy”. Istnieją jednak dodatkowe czynniki, które należy wziąć pod uwagę. Wirus H1N1 charakteryzuje się dużą zmiennością genetyczną, co oznacza, że powstać mogły bardziej zjadliwe szczepy wirusa, charakteryzujące się nieznanymi wcześniej antygenami.
Wirus grypy sezonowej H1N1 (dla 2009 r.) różnił się na poziomie aminokwasów aż o 28% w porównaniu do nowego, pandemicznego H1N1. Kolejnym ważnym czynnikiem jest odporność, jaką zapewnia aktualna szczepionka, zapobiega zakażeniu zwyczajną grypą, a dobry stan zdrowia jest kluczowym czynnikiem chroniącym przed niesklasyfikowanymi szczepami wirusa H1N1.
Zakażenie, choroba i leczenie
Mimo iż w mediach nazywany jest świńską grypą, oryginalnym pandemicznym wirusem H1N1 nie można się zarazić poprzez jedzenie wieprzowiny. Transmitowany jest tak jak inne wirusy grypy, drogą kropelkową, od osoby chorej do osoby zarażonej. Najbardziej narażone są osoby o obniżonej odporności, dzieci, osoby starsze. Objawy obejmują: suchy kaszel, ból głowy, bóle mięśni, dreszcze i gorączkę. Istnieje także szereg mniej powszechnych objawów takich jak: niska temperatura ciała, zawroty głowy, ból w klatce piersiowej lub brzuchu. W przypadku pandemii z 2009 roku zanotowano zwiększoną ilość objawów takich jak wymioty i biegunka. W części przypadków trzy do pięciu dni po wystąpieniu objawów stan pacjenta ulegał gwałtownemu pogorszeniu (w przeciągu 24 godzin), co często kończyło się zgonem.
W listopadzie 2009 r. Instytut Zdrowia Publicznego w Norwegii znalazł mutacje w wirusie grypy pandemicznej odpowiedzialną za niszczycielski wpływ na układ oddechowy pacjenta. Pacjenci, u których rozwinęła się niewydolność oddechowa umierali w 50% przypadków. Ci, którzy byli we wczesnych fazach choroby (do 48 godz.) mogli być skutecznie leczeni lekami przeciwwirusowymi takim jak oseltamivir (Tamiflu) lub zanamivir (Relenza). Odpowiedź pacjenta na zakażenie zawsze była bardzo indywidualna, tak samo jego leczenie było prowadzone zależnie od objawów.
Wirus H1N1 przenosi się w ludzkiej populacji od dawien dawna, zmieniając swoją konstrukcję i szkodliwość dla człowieka. Antygeny pandemicznej wersji wirusa znalazły się w tegorocznych szczepionkach, zapewniając ochronę zaszczepionym. Naukowcy będą musieli zbadać tegoroczne przypadki „świńskiej grypy”, być może w śród nich ukrywa się nowy wyjątkowo zjadliwy szczep.
Przeczytaj również:
Lek przeciwnowotworowy budzi wirusy HIV?
Łukasz Kałużny
portal Biotechnologia.pl
Żródła:
http://www.naukawpolsce.pap.pl/
http://www.urpl.gov.pl/
http://www.who.int/
KOMENTARZE