Większość chorych wraca do zdrowia już po 2 tygodniach. Na przykładzie Stanów Zjednoczonych każdego roku na grypę choruje ok. 10-20% populacji, średnio każdego roku w USA konieczna jest hospitalizacja ok. 114 tys. chorych, przy czym ok. 40% z nich umiera. Przyczyną śmierci są zwykle powikłania i dotyczą one w znacznej mierze pacjentów z grupy ryzyka. Głównie chorych w wieku powyżej 65roku życia, niemowląt i dzieci. Szczególnej opieki oraz konsultacji lekarskiej w przebiegu grypy wymagają pacjenci obciążeni chorobami przewlekłymi, głównie ze strony układu krążenia oraz astmatycy.
Powikłania
Do najczęstszych powikłań zaliczyć można powikłania ze strony układu oddechowego prowadzące do wystąpienia astmy oskrzelowej czy niewydolności oddechowej, powikłania ze strony układu krążenia kończące się zapaleniem mięśnia sercowego, powstaniem kardiomiopatii roszczeniowej czy w skrajnych wypadkach nagłym zgonem sercowym. W przebiegu grypy mogą również pojawić się drgawki i inne symptomy związane z funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego (m.in. zapalenie mózgu lub opon mózgowych).
Statystyki
Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego w drugiej połowie listopada zarejestrowano w Polsce ok. 47 865 zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę. Średnia dzienna zapadalność wynosiła 17,7 na 100 tys. ludności, nie odnotowano również zgonów. Te dane są zadowalające, jednak sezon na grypę dopiero się rozpoczął. Poniższy wykres przedstawia średnią dzienną zapadalność na grypę w Polsce (na 100 tys. ludności) wg tygodniowych i dwutygodniowych meldunków w sezonie 2012/2013 w porównaniu z sezonami 2008/9 – 2011/12. Statystyki te pokazują, że nadal stwierdza się istotnie większą zapadalność na tą chorobę niż w sezonach ubiegłych.
Źródło: http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/grypa/index.htm
Z najnowszych danych ZUS przedstawionych podczas III Forum Ochrony Zdrowia Forum Ekonomicznego w Krynicy wynika, że Polska traci 600 mln zł rocznie przez grypę. Według prof. Kariny Jahnz-Różyk, prezes Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego, powodem takiej sytuacji jest niechęć Polaków do szczepień. W sezonie 2011/2012 zaszczepiło się zaledwie 4,5% ogółu populacji, podczas gdy w innych krajach wskaźnik ten jest kilkakrotnie wyższy.
(Nie)szczepić?
Bardzo często na plakatach reklamowych zachęcających do szczepień pojawiają się zaskakujące wyniki skuteczności tego typu szczepionek dochodzące nawet do 80-90%. Należy jednak pamiętać, że z roku na rok skuteczność szczepionek się zmienia, a zależy to w głównej mierze od tego jak dobrze są dobrane wirusy w zaaplikowanej szczepionce, w stosunku do wirusów grypy aktualnie krążących w danym sezonie. Skuteczność szczepionki zależy przede wszystkim od odpowiedzi immunologicznej osoby szczepionej i jest to związane bezpośrednio z ilością wytworzonych ochronnych przeciwciał. Jest to również uzależnione od wieku i stanu zdrowia osoby szczepionej.
Wirusy grypy nieustannie ewoluują, dlatego tak ważna jest globalna koordynacja epidemiologiczna, w celu stworzenia skutecznej szczepionki. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sprawdza kilka razu do roku jakie wirusy grypy są najpopularniejsze i właśnie na podstawie tych prognoz wytwarzana jest odpowiednia szczepionka na grypę sezonową–osobno dla półkuli północnej i południowej. Za zebranie szczegółowych danych odpowiada na całym świecie 5 ośrodków referencyjnych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) prowadzących badania nad grypą: w Atlancie w USA (Centers for Disease Control and Prevention, CDC), w Londynie (National Institute for Medical Research), w Melbourne w Australii (Wiktoria Infectious Diseases Reference Laboratory), w Tokio (Narodowy Instytut Chorób Zakaźnych) oraz w Pekinie (Narodowy Instytut Chorób Wirusowych). W Europie podawane są szczepionki trójskładnikowe, zawierające dwa wirusy grypy typu A oraz jeden typu B odpowiednio wybrane przez WHO, na podstawie popularnych szczepów w dalekiej Azji, które do krajów Europy docierają po kilkunastu miesiącach po wyprodukowaniu już i podaniu szczepionki.
Trzeba pamiętać, że wytworzenie odporności po szczepieniu trwa do 2 tygodni i w tym czasie należy unikać zakażenia. Jednak zdecydowaną zaletą szczepień jest ochrona nie tyle przed samym zachorowaniem, co przed powikłaniami, które mogą być bardzo poważne.
Jak powstaje szczepionka? Wielkie zmiany…
Technologia produkcji szczepionki przeciw wirusowi grypy ma ponad 30 lat. Polega to na hodowli wirusów na zarodkach kurzych, które później się zabija, oczyszcza i „pakuje” w strzykawki. Jednak to ma się zmienić…
Po latach walki z wirusem, tradycyjna produkcja szczepionki przeciw sezonowej grupie w USA przeszła do historii. W dniu 20 listopada Food and Drug Administrtion (FDA) zatwierdziła pierwszą szczepionkę przeciw grypie sezonowej wykonaną przy użyciu hodowli komórkowej.
Szczepionka pod nazwą Flucelvax to produkt szwajcarskiej firmy farmaceutycznej Novartis, który został zatwierdzony przez Unię Europejską w 2007 r. pod nazwą Optaflu. Stany Zjednoczone są największym rynkiem dla tego typu szczepionek i inwestują one w nie z wielkim zapałem (odpowiadają za 40% sprzedaż na wiodących rynkach farmaceutycznych w 2009 r.)
Dziesięciolecia doświadczeń wykazały, że produkcja tradycyjna szczepionek p/w grypie w omoczni jaj kurzych jest niezwykle bezpieczna i skuteczna. Ma ona jednak bardzo dużą wadę. Hodowla jaj jest powolna, a podaż ograniczona, przez co trudno jest reagować w sytuacjach kryzysowych, takich jak pandemia świńskiej grypy z 2009 r. By poprawić bezpieczeństwo świata w tej kwestii należy szukać alternatywnych rozwiązań. FDA i jej doradcy wcześniej zaprotestowali w sprawie szczepionek pochodzących z hodowli komórkowych, powołując się na potrzebę dodatkowych danych dotyczących bezpieczeństwa.
Flucelvax powstał z psich komórek nabłonka nerek już w 1958 roku i był badany do tej pory. Obecnie hodowla ta będzie uprawiana w fabryce Holly Spring wartej 1 mld dolarów w Północnej Karolinie (badania i produkcja będzie częściowo finansowana przez amerykański Departament Zdrowia i Opieki Społecznej.
Profilaktyka
By uniknąć zakażenia trzeba pamiętać o pewnych środkach ostrożności. Bardzo ważna jest higiena przede wszystkim rąk oraz pomieszczeń. Fachowcy zachęcają by racjonalnie się odżywiać i stosować dietę bogatą w warzywa i owoce, może to znacznie poprawić odporność, dodatkowo prowadzenie aktywnego trybu życia wzmacnia witalność organizmu.
Monika Marek-Swędzioł
Źródło:
1. http://www.nature.com/news/2009/090514/full/news.2009.482.html
2. http://blogs.nature.com/news/2012/11/fda-approves-its-first-egg-free-seasonal-flu-vaccine.html
KOMENTARZE