Właściwe zarządzanie zasobami wodnymi w laboratorium w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju i zielonego laboratorium bazuje na:
• dostosowaniu jakości wody do konkretnej aplikacji,
• optymalizacji procesów uzdatniania wody,
• minimalizacji zużycia wody czystej.
Dostosowanie jakości wody do konkretnej aplikacji
Chcąc przeciwdziałać marnowaniu surowców, należy przed wyborem urządzenia do produkcji wody w laboratorium dokonać analizy tego, jakiej jakości wody potrzebujemy do swoich aplikacji.
Wyróżniamy trzy klasy czystości wody w laboratorium:
• typ III – woda wolna od 98% zawieszonych ciał stałych, chloru, a także 90% jonów i większości pierwiastków,
• typ II – woda oczyszczona w 95%, wolna od większości organicznych i nieorganicznych cząstek i mikroorganizmów oraz zawieszonych ciał stałych,
• typ I – woda oczyszczona w 99,9999999%, praktycznie wolna od endotoksyn, mikroorganizmów, rozpuszczonych gazów i cząsteczek organicznych i nieorganicznych.
Tab. Parametry jakościowe poszczególnych typów wody laboratoryjnej wg standardów ASTM (ASTM D1193-91)
Każdy typ wody posiada swoje oddzielne zastosowanie w laboratorium. Woda typu III świetnie sprawdzi się do zastosowania ogólnego, mycia szkła czy jako woda do łaźni wodnych lub autoklawów. Do zastosowania specjalistycznego, np. przygotowania próbek, powinno stosować się wodę typu II. Typ I wody ma zastosowanie w aplikacjach krytycznych, w których wymagane jest pozbycie się praktycznie wszystkich zanieczyszczeń, takich jak techniki chromatograficzne, spektroskopia atomowa czy hodowle komórkowe. Używanie wody o odpowiedniej jakości gwarantuje z jednej strony brak zakłóceń prowadzonych badań oraz prawidłowość i powtarzalność wyników, z drugiej – oszczędność wody o lepszych parametrach, której produkcja wymaga większego nakładu energii.
Optymalizacja procesów uzdatniania wody
Dokonując wyboru urządzenia do uzdatniania wody na cele laboratoryjne, należy dostosować proces uzdatniania do oczekiwanych parametrów jakościowych wody. Głównymi technologiami stosowanymi w tym zakresie są przede wszystkim techniki membranowe (mikro- i ultrafiltracja oraz odwrócona osmoza), zastosowanie promieniowania ultrafioletowego (lampy UV), procesy filtracji czy wymiany jonowej oraz elektrodejonizacja. Konieczna jest również skuteczna kontrola parametrów jakościowych wody na różnych etapach procesu uzdatniania. Do procesów uzdatniania wody w laboratoriach należy stosować najwyższej jakości komponenty, aby uniknąć nieoczekiwanych awarii. Ważna jest także regularna konserwacja i serwis urządzeń oraz stały monitoring parametrów pracy urządzenia (np. dzięki zastosowaniu platformy cyfrowej). Zoptymalizowanie procesu pozwala na uzyskanie wody o wymaganym typie w dowolnym momencie, przy zużyciu jak najmniejszej ilości energii oraz surowców.
Fot. Urządzenie PURELAB® Quest do produkcji wody I, II i III klasy czystości
Minimalizacja zużycia wody czystej
Produkcja wody czystej i ultraczystej jest energochłonna, jednak dzięki precyzyjnej kontroli ilości wytwarzanej wody, dozowaniu określonych objętości oraz produkcji bezpośrednio w miejscu wykorzystania możliwe jest ograniczenie jej zużycia i wyeliminowanie konieczności utylizacji. Przygotowanie wody w miejscu jej użycia pozwala na uniknięcie jej wtórnego skażenia (np. dwutlenkiem węgla z powietrza), konieczności jej magazynowania, a także zapewnia jej stałą dostępność, przy zachowaniu odpowiedniej jakości. Dodatkowo eliminuje ślad węglowy powstały w wyniku transportu wody oraz odpady powstałe z opakowań.
Nowoczesne systemy uzdatniania wody, takie jak urządzenia PURELAB Elga Veolia, są wyposażone w zaawansowane technologie, które umożliwiają optymalizację procesu produkcji wody pod kątem efektywności energetycznej. Wykorzystują one inteligentne algorytmy zarządzania energią, które dostosowują pracę urządzenia do rzeczywistego zapotrzebowania na wodę, minimalizując tym samym zużycie energii w okresach niskiego zapotrzebowania. Dodatkowo systemy te często posiadają funkcję recyrkulacji wody, co pozwala na utrzymanie jej wysokiej jakości, bez konieczności ciągłej jej produkcji.
Chcąc zapewnić wodę o odpowiednim typie, jednak taką, która spełnia nie tylko wymagania jakościowe, ale także jej produkcja wpisuje się w definicję zrównoważonego laboratorium, warto zapoznać się z gamą urządzeń PURELAB Elga Veolia. W portfolio znajdują się zarówno urządzenia do produkcji wszystkich trzech typów wody (Elga PURELAB® Quest), jak również wysoko wyspecjalizowane urządzenia zapewniające produkcję dużych ilości wody ultraczystej (Elga PURELAB® Chorus). Urządzenia te wykorzystują zaawansowane technologie oszczędzania wody i energii, takie jak inteligentne systemy recyrkulacji, które minimalizują zużycie wody i energii podczas okresów bezczynności. Ponadto wyposażone są w funkcje automatycznego czyszczenia i sanityzacji, co przedłuża żywotność komponentów i zmniejsza częstotliwość wymian części, przyczyniając się do redukcji odpadów.
Fot. Urządzenia z serii PURELAB® Chorus do produkcji wody ultraczystej
Koncepcja zrównoważonego rozwoju w laboratoriach obejmuje całościowe podejście do organizacji pracy uwzględniające aspekty ekologiczne, ekonomiczne i społeczne. Wdrażanie właściwego zarządzania zasobami wodnymi w laboratorium przyczynia się nie tylko do ochrony środowiska, ale także poprawy bezpieczeństwa pracy i redukcji kosztów operacyjnych.
Autorka: Zuzanna Ptasińska, młodszy inżynier ds. rozwoju biznesu, konsultant ds. zrównoważonego rozwoju Veolia Water Technologies Sp. z o.o.
Veolia Water Technologies Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 146A , 02-305 Warszawa
tel.: +48 22 506 57 00
ul. Metalowa 3, 43-100 Tychy
tel. +48 32 217 82 06
e-mail: woda.lab@veolia.com
KOMENTARZE