Agoniści receptora GLP-1 (z ang. glucagon-like peptide-1) to klasa leków stosowanych w terapii cukrzycy typu 2, które odgrywają kluczową rolę w procesie stymulacji wydzielania insuliny oraz obniżania poziomu glukozy we krwi. W ostatnich latach znalazły zastosowanie w leczeniu otyłości, wpływając na spowolnienie trawienia i zwiększenie uczucia sytości. Ich potencjał terapeutyczny wykracza jednak poza te obszary – badania sugerują, że mogą jednocześnie chronić pacjentów przed poważnymi powikłaniami nerkowymi i sercowo-naczyniowymi. Przewlekła choroba nerek, dotykająca ok. 850 mln ludzi na świecie, jest jedną z głównych przyczyn zgonów, a jej znaczenie w skali globalnej wciąż wykazuje trend rosnący – szacuje się, że w 2050 r. będzie w tym względzie na piątym miejscu. Badania te mają zatem ogromne znaczenie w kontekście zmniejszenia obciążenia tą chorobą oraz poprawy jakości życia pacjentów.

Na czym polegało badanie?

Badanie opierało się na analizie danych z 11 obszernych badań klinicznych uwzględniających blisko 85 373 pacjentów, z czego:

• 67 769 to osoby z cukrzycą typu 2,
• 17 604 to osoby z nadwagą, otyłością lub cierpiące na choroby sercowo-naczyniowe, ale nie cukrzycę.

Analizie poddano działanie siedmiu różnych agonistów GLP-1, w tym: semaglutydu (Ozempic, Wegovy), dulaglutydu (Trulicity) i liraglutydu (Victoza). Wyniki porównywano z grupą placebo pod kątem ryzyka niewydolności nerek, progresji przewlekłej choroby nerek (z ang. Chronic Kidney Disease, CKD) oraz powikłań sercowo-naczyniowych.

Wyniki badania

Analiza powyższych badań dowodzi, że agoniści GLP-1 mają istotny wpływ na zdrowie nerek i układu sercowo-naczyniowego, szczególnie u osób z przewlekłą chorobą nerek, cukrzycą typu 2 oraz otyłością. Wyniki wykazały, że agoniści receptora GLP-1 zmniejszają ryzyko niewydolności nerek o 16% i pogorszenia czynności nerek o 22% (określanego jako spadek szacowanego współczynnika filtracji kłębuszkowej, co najmniej w 50%). Łączne zmniejszenie ryzyka niewydolności nerek, pogorszenia czynności nerek i śmierci z powodu choroby nerek wyniosło 19%. Co więcej, analiza potwierdziła, że ​​agoniści receptora GLP-1 promują zdrowie układu sercowo-naczyniowego, redukując ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawału serca niezakończonego zgonem i udaru mózgu niezakończonego zgonem o 14% w porównaniu z placebo. Śmierć z jakiejkolwiek przyczyny była o 13% niższa wśród pacjentów leczonych agonistami receptora GLP-1 w porównaniu do grupy przyjmującej placebo. – To pierwsze badanie, które wykazało ewidentną korzyść ze stosowania agonistów receptora GLP-1 w leczeniu niewydolności nerek lub schyłkowej niewydolności nerek, co sugeruje, że odgrywają one kluczową rolę w leczeniu prewencyjnym nerek i serca u pacjentów z powszechnymi schorzeniami, takimi jak cukrzyca typu 2, nadwaga, otyłość czy choroby układu krążenia. Uzyskane wyniki są szczególnie ważne w przypadku pacjentów z przewlekłą chorobą nerek – postępującą chorobą, która ostatecznie prowadzi do niewydolności nerek wymagającej dializy lub przeszczepienia nerki, wiążącej się z przedwczesną śmiercią. Ma to znaczący wpływ na jakość życia pacjentów, a jednocześnie – obniżenie kosztów opieki zdrowotnej – mówi główny autor badania Sunil Badve, profesor w The George Institute for Global Health i UNSW Sydney. 

Wnioski i dalsze perspektywy

Analiza badań dowodzi, że agoniści receptora GLP-1 mogą zapewniać istotne korzyści w zakresie ochrony pracy serca i nerek. Ponadto ich zastosowanie może wpłynąć na zmniejszenie globalnego obciążenia chorobami o wysokiej śmiertelności, takimi jak przewlekła choroba nerek czy choroby sercowo-naczyniowe, zarówno u osób chorych na cukrzycę, jak i pacjentów bez cukrzycy. Niemniej jednak uzyskane wyniki otwierają nowe możliwości w leczeniu przewlekłych schorzeń niezakaźnych, podkreślając potrzebę dalszych badań nad długoterminowym wpływem agonistów GLP-1 oraz ich potencjalnymi zastosowaniami poza obecnymi wskazaniami klinicznymi.