– Ostatnie badania pokazują, że wirus kleszczowego zapalenia mózgu odnajdywany jest we wszystkich województwach. Oznacza to, że cała Polska jest regionem, gdzie ten wirus może być obecny – mówi w wywiadzie dla agencji Newseria prof. dr hab. n. med. Joanna Zajkowska, specjalistka chorób zakaźnych z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Wbrew utartemu przekonaniu kleszcze nie występują tylko na terenach leśnych. Żyją także w ogrodach i parkach, ponieważ są przenoszone m.in. przez ptaki, drobne zwierzęta, wiewiórki czy jeże. Ukłucie przez kleszcza może prowadzić u człowieka do poważnych chorób, w tym kleszczowego zapalenia mózgu. – Kleszczowe zapalenie mózgu może przebiegać w postaci łagodnej i neurologicznej. Najłagodniejsza postać to jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które się charakteryzuje silnym bólem głowy, gorączką, sztywnością karku i powinno być hospitalizowane. Natomiast najpoważniejsze konsekwencje to jest zapalenie mózgu, które może przebiegać z porażeniami kończyn, trudnościami oddechowymi i wymaga pobytu na intensywnej terapii – podkreśla prof. Joanna Zajkowska.
W przypadku leczenia KZM nie istnieje terapia przyczynowa. Oznacza to, że można leczyć wyłącznie objawy. Istnieje za to skuteczna prewencja, czyli zaopatrzenie układu immunologicznego w przeciwciała dzięki podaniu szczepionki. Dwie dawki dają 90% efektywności szczepienia, a w ciągu kilku kolejnych miesięcy efekt utrwala się trzecią dawką. Z badania przeprowadzonego przez Ośrodek Badań Socjomedycznych na zlecenie Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej wynika, że zaledwie 10% Polaków zaszczepiło się przeciwko KZM, chociaż o takiej możliwości słyszało prawie 2/3 badanych (61,6%). Równolegle z bardzo niską wyszczepialnością dostrzegany jest wysoki poziom obaw przed kleszczami i chorobami przez nie przenoszonymi oraz dość wysoka świadomość zagrożeń zdrowotnych, jakie się z tym wiążą. 99,2% badanych wie, że kleszcze przenoszą choroby, a ponad 70% słyszało o kleszczowym zapaleniu mózgu. – To, że tak mało osób jest zaszczepionych wynika głównie z tego, iż większość z nas nie dowiaduje się od lekarzy, że powinniśmy się zaszczepić. Właściwie znakomita większość z nas powinna się zaszczepić przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, bo większość z nas chodzi do parków, ma ogródki i psy. W związku z tym właściwie każda osoba, która trafia do jakiegokolwiek lekarza, powinna dostać pytanie, czy jest Pani/Pan zaszczepiona/y przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu? Jeśli nie, to proszę się zaszczepić. W Pani czy Pana przypadku to jest konieczne, bo może to ochronić przed bardzo poważną chorobą – podkreśla prof. ucz. dr hab. n. med. i n. o zdr. Tomasz Sobierajski, kierownik Ośrodka Badań Socjomedycznych Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim.
Badania wskazują, że tylko 6,1% badanych otrzymało zalecenie szczepienia od lekarza. Najwięcej rekomendacji dotyczyło osób w wieku 35-64 lat. – Część osób mówi, że się nie szczepi, bo nie ma wiedzy, ale ta wiedza powinna iść również ze strony lekarzy, część mówi o tym, że szczepionka jest za droga, część mówi, że w ogóle nie miała świadomości tego, że takie szczepienie istnieje. Zaskakujące jest to, że ze szczepień mało korzystają osoby, które są szczególnie narażone na kleszcze, czyli np. te, które mają psy, z którymi chodzą po parkach, po lasach – wymienia prof. Tomasz Sobierajski. Wśród właścicieli psów odsetek zaszczepionych wynosi niecałe 12%, chociaż ich wiedza o KZM jest zdecydowanie większa – 73,7% zdecydowanie uważa, że choroba może mieć poważny przebieg, podczas gdy w grupie osób bez zwierząt odsetek ten wynosi 65,5%. Może to częściowo wynikać z faktu, że także zwierzęta narażone są na efekty ukłucia kleszczy. Babeszjoza – ciężka choroba odkleszczowa – może prowadzić do śmierci nawet w ciągu kilkudziesięciu godzin od zakażenia, jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie. Choć więcej właścicieli zwierząt deklaruje, że rozważa szczepienie, to wciąż jest to zaledwie nieco ponad 1/3 respondentów.
Szczepienie przeciwko KZM jest zaliczane do szczepień zalecanych. Dzięki ostatnim zmianom prawnym kwalifikacja i podanie iniekcji mogą się odbyć już nie tylko w gabinecie lekarskim, ale i w aptece. To znacznie upraszcza proces i zwiększa dostępność profilaktyki. – Możliwość szczepienia w aptekach, zakwalifikowanie przez farmaceutę i podanie szczepionki, kiedy się tam zgłosimy, wydaje mi się bardzo dogodnym rozwiązaniem, bo często myślimy o tym szczepieniu, ale odkładamy na później. Natomiast podjęta decyzja może być zrealizowana bardzo szybko i jest to duże udogodnienie dla osób, które pomyślą o szczepieniu – ocenia prof. Joanna Zajkowska. Z roku na rok rośnie odsetek osób dotkniętych KZM. Z danych Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH – PIB wynika, że w 2019 r. zanotowano 265 przypadków, w roku 2022 – 445, a w 2024 r. – już niemal 800. W tym roku tylko w styczniu i lutym odnotowano 31 przypadków zakażenia wirusem KZM w naszym kraju.
Źródło: Newseria
KOMENTARZE