Hydroksychlorochina (z ang. hydroxychloroguine; HCQ) jest pochodną chininy, a więc charakteryzuje się właściwościami przeciwmalarycznymi. Obecnie jest stosowana w terapii różnorodnych chorób skóry np. toczenia rumieniowatego czy zapalenia skórno-mięśniowego, a także w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Wyniki licznych prób klinicznych pokazują, że HCQ blokuje proces autofagii w komórkach nowotworowych o agresywnym charakterze, takich jak glejaki, czerniaki, szpiczaki, chłoniaki, rak jelita grubego czy nerki. A w niektórych, innych typach raka pomaga stabilizować chorobę.

Autofagia zachodząca w obrębie tkanki nowotworowej jest procesem, dzięki któremu komórki mogą się rozrastać. Jest ona głównym sprawcą problemów podczas rozprzestrzeniania się nowotworu. Farmakologiczne blokowanie tego mechanizmu dodatkowe skojarzone z chemioterapią i radioterapią może znacznie podnieść skuteczność leczenia przeciwnowotworowego. Naukowcy zebrali dane z sześciu badan klinicznych (pięciu z udziałem ludzi i jednego przeprowadzonego na psach), opracowane je, a wyniki zostały opublikowane w prestiżowym, naukowym czasopiśmie „Autophagy”. „Obecnie prowadzonych jest na całym świecie ponad czterdzieści prób klinicznych z wykorzystaniem hydroksychlorochiny jako potencjalnego inhibitora procesu autofagi. Wyniki naszych badań są jednymi z pierwszych opublikowanych” mówi współautor publikacji Profesor Ravi K. Amaravadi z centrum naukowego Penn Medicine’s Abramson Cancer Center. „Nasze wyniki są obiecującym dowodem na to, że można zablokować autofagię. A włączenie inhibitorów tego procesu do leczenia jest możliwe i w większości przypadków bezpieczne. Obiecujące wyniki wczesnych prób są podstawą do kontynuowania badań nad zastosowaniem hydroksychlorochiny w różnych typach nowotworów.”

Autofagia jest procesem degradacji wielocząsteczkowych składników komórki. Proces ten odpowiedzialny jest za utrzymanie równowagi wewnątrzkomórkowej i umożliwienie przeżycia komórkom w warunkach stresowych. Odgrywa ona także rolę w procesach chorobowych. W komórkach rakowych autofagia może pełnić dwojaką funkcję, zarówno może być zaangażowana w przeżycie, jak i śmierć komórki. W większości przypadków terapia przeciwnowotworowa indukuje autofagię w komórkach i tym samym umożliwia im przeżycie promując tym samym rozwój nowotworu, a nawet prowadząc do występowania oporności na leczenie. Komórki nie ulegają zniszczeniu, a autofagia zapewnienia im możliwość adaptacji do niekorzystnych warunków oraz zwiększonego zapotrzebowania na glukozę. Autofagia stała się więc stosunkowo nowym celem terapii przeciwnowotworowej, chorób zakaźnych czy neurodegeneracyjnych. Kiedy więc inhibitory autofagii zostaną dołączone do schematu leczenia? „Nadal jest jeszcze wiele do zrobienia, zanim ostatecznie zadeklarujemy, że HCQ jest opłacalnym i skutecznym lekiem w celu poprawy skuteczności niektórych środków przeciwnowotworowych. Jeśli uda nam się znaleźć taką grupę nowotworowych pacjentów, dla których ten sposób leczenia najlepiej by się sprawdzał, wówczas miałoby to ogromny wpływ na całościową opiekę nowotworową. Tymczasem pacjenci powinni być leczeni nowymi skojarzeniami z HCQ tylko  w otoczeniu badan klinicznych” komentuje Profesor Amaravadi.