eNgage to nowa inicjatywa w ramach programu SKILLS Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Adresatami konkursu są doktoranci i pracownicy polskich jednostek naukowych, pragnący zdobyć finansowanie na realizację swoich pomysłów popularyzatorskich, o które w 2014 r. mogli się ubiegać w trzech kolejnych edycjach. eNgage ma pomóc w rozwoju umiejętności z zakresu popularyzacji nauki wśród osób nie będących naukowcami, szczególnie młodzieży. Ma za zadanie zafascynować, zainspirować do pogłębiania wiedzy z najróżniejszych dziedzin
i ukazać pracę naukową jako atrakcyjną ścieżkę kariery.

Trzecia edycja konkursu jeszcze nie została rozstrzygnięta. Wśród laureatów dwóch pierwszych znajdziemy fizyków, informatyków, inżynierów, biologów, archeologów, filologów. Jedną ze zwyciężczyń drugiej edycji jest dr Magda Dubińska-Magiera, adiunkt w Zakładzie Biologii Rozwoju Zwierząt na Wydziale Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Tytuł zwycięskiego projektu, na którego realizację przyznano kwotę 45 000 zł, brzmi: „e-danio. Nurkuj po wiedzę!”. Projekt realizowany będzie we współpracy z asystentem Zakładu Biologii Rozwoju Zwierząt - dr Martą Migocką-Patrzałek.

Ryby mają głos

Mówiąc „danio” bynajmniej nie mamy na myśli małej przekąski. Danio pręgowany (łac. Danio rerio, ang. zebrafish) jest popularną rybą akwariową z rodziny karpiowatych.  Co takiego fascynującego kryje w sobie danio? Jedna rzecz jest
w nim szczególnie wyjątkowa – wiemy o nim wszystko! Danio to jeden z najlepiej scharakteryzowanych kręgowców służących jako organizmy modelowe. Badania
z jego wykorzystaniem uzasadnione są stosunkową łatwością hodowli
i przeprowadzaniem rozmaitych manipulacji oraz szybkim wzrostem organizmu, którego genom został zsekwencjonowany. Dzięki temu danio stanowi idealny model w badaniach nad rozwojem i funkcjonowaniem kręgowców (w tym człowieka) oraz obserwacji mechanizmów stanów patologicznych. Organizm ten wykorzystywany jest przez ponad 1 000 laboratoriów badawczych na świecie,
w tym kilka w Polsce.

Dr Dubińska-Magiera razem ze współautorką pomysłu dr Migocką-Patrzałek realizują projekty badawcze wykorzystujące model Danio rerio w analizie mechanizmów schorzeń związanych z dysfunkcją małych białek szoku termicznego oraz choroby McArdle’a polegającej na genetycznie uwarunkowanym niedoborze mięśniowej fosforylazy glikogenowej. Projekt popularyzatorski ma być dopełnieniem ich działalności naukowej.

Nurkuj po wiedzę do Wrocławia lub odwiedź stronę www

„e-danio. Nurkuj po wiedzę!” to szczególne zaproszenie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych z okolic Wrocławia. Dzięki  rekomendacjom udzielonym przez nauczycieli biologii, będą mogli wziąć udział w spotkaniach odbywających się
w pracowniach Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajęcia laboratoryjne w formie stacjonarnej odbędą się w czterech odsłonach, podczas których uczestnicy zapoznają się z technikami obserwacji mikroskopowych. Celem projektu jest również stworzenie bogatej w treści popularyzatorskie strony internetowej oraz przeprowadzenie nowatorskich zajęć e-learningowych, dostępnych dla nieograniczonej liczby uczestników, nie tylko uczniów. Podczas spotkań wirtualnych będzie można śledzić „na żywo” rozwój danio przy użyciu mikroskopu wyposażonego w kamerę. Wideokonferencje poprowadzone zostaną przez pracowników naukowych i doktorantów UWr.

Kiedy poznamy terminy spotkań i adres strony internetowej? Jak informuje dr Magda Dubińska-Magiera, projekt rusza 1 stycznia 2015 r. i potrwa do 31 października 2015 r. Etap wstępny, czyli m.in. projektowanie strony, zaproszenie uczestników i zakup materiałów, zajmie dwa miesiące. Powiązane ze sobą tematycznie spotkania z uczestnikami będą się odbywać od marca do czerwca 2015 r. w cyklu miesięcznym. – Spotkania, które mają odbyć się w rzeczywistości wirtualnej, w zależności od ich charakteru, są planowane na cały okres trwania przedsięwzięcia–  zapowiada  kierowniczka projektu.

Decyzja na całe życie

eNgage oznacza zaangażowanie, nie tylko na czas trwania projektu. Dr Dubińska-Magiera wraz z dr Migocką-Patrzałek poza regularną pracą naukową i dydaktyczną angażują się w szereg działań popularyzatorskich promujących pozytywny wizerunek naukowca i uczelni wyższej. Są to m. in. Dolnośląski Festiwal Nauki, Noce Biologów oraz programy zajęć dla młodzieży. Należy do nich m.in.  akcja Mój Pierwszy Uniwersytet wprowadzająca uczniów klas ponadgimnazjalnych o profilu biologiczno-chemicznym w rzeczywistość wykładów, ćwiczeń laboratoryjnych
i zajęć terenowych. Autorki od października 2014 r. są także członkiniami nowo powołanego Zespołu ds. Kształcenia przez Całe Życie działającego przy Wydziale Nauk Biologicznych UWr.

Jak widać, naukowiec to nie tylko zawód, może to być także styl życia. Dzięki osobom, dla których praca wciąż jest pasją, powstają inicjatywy, które odczarowują wizerunek naukowca, pokazują kierunki badań i wyjaśniają złożone zagadnienia w zrozumiałym dla wszystkich języku. 

Co stanowi motywację do tego typu działań?  – Są to doskonałe narzędzia do pozyskiwania przyszłych studentów i pracowników naukowych – odpowiada dr Magda Dubińska-Magiera.  –  To również metoda pozwalająca na kształtowanie świadomości społeczeństwa, dzięki czemu przeciętny, niezwiązany z nauką człowiek, ma możliwość śledzenia najnowszych odkryć z różnych dziedzin. Popularyzacja nauki jest również formą „spłacenia długu” wobec społeczeństwa,
z którego pieniędzy finansowane są badania naukowe.

Dzięki takim działaniom, młode osoby, które na stosunkowo wczesnym etapie muszą podejmować decyzje o kierunku swojej przyszłej kariery, mają szansę dokonać bardziej świadomych decyzji. I co najważniejsze – mogą odnaleźć swoją pasję, w której będą się czuły jak ryba w wodzie.