Idea obchodzenia Światowego Dnia Zapalenia Wątroby powstała na wniosek World Hepatitis Alliance stosunkowo niedawno – w 2008 roku, a już w 2010 roku otrzymała oficjalne poparcie WHO. Powodem utworzenia takiego dnia była potrzeba zwiększenia poziomu świadomości społeczeństwa oraz wpływania na realną zmianę profilaktyki, a także na dostęp do badań i leczenia. Bardzo głośno było do tej pory o takich chorobach jak AIDS, gruźlica czy malaria, podczas gdy to właśnie przez WZW co roku ginie około 1,5mln ludzi (a jest to liczba porównywalna do śmiertelności AIDS).

28 lipca na całym świecie obchodzone są imprezy mające na celu przyciągnięcie uwagi ludzi do problemu, jakim jest Wirusowe Zapalenie Wątroby. Data ta została wybrana nieprzypadkowo – tego dnia urodziny obchodzi prof.  Baruch Blumberg, laureat Nagrody Nobla za swój wkład pracy w odkrycie wirusa zapalenia wątroby typu B. Konferencje prasowe, koncerty rockowe, pozyskiwanie funduszy, bicie Rekordu Guinnessa, a przede wszystkim rozmowy i wykłady  – to wszystko i wiele więcej w celu zwiększenia świadomości społeczeństwa. Z okazji Światowego Dnia WZW w pięciu Polskich miastach (Kraków, Częstochowa, Warszawa, Katowice, Szczecin) będzie można wykonać bezpłatne badania  na obecność HCV. W przypadku otrzymania pozytywnego wyniku testu organizatorzy zapewniają dalsze wsparcie. Jest to bardzo ważna inicjatywa, ponieważ ocenia się, że koło 700 tysięcy Polaków żyje z niezdiagnozowanym, ukrytym zakażeniem wirusem typu C (nie bez powodu nazywanym z tego powodu „cichym zabójcą”).

Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem WZW – pomyśl jeszcze raz. W związku z tym portal www.biotechnologia.pl  przypomina najważniejsze informacje na temat wirusów zapalenia wątroby oraz choroby, którą one wywołują.

Naukowcy zidentyfikowali 5 głównych typów wirusów zapalenia wątroby, określonych kolejno jako A, B, C, D i E. Do najniebezpieczniejszych należą HBV i HCV, zakażenie którymi prowadzi do bardzo poważnych skutków zdrowotnych (tj. marskość wątroby i rak) u setek milionów ludzi na całym świecie. O ile jednak istnieje skuteczna szczepionka przeciwko HBV, o tyle nie wynaleziono do tej pory ochrony przed HCV.

Wirus zapalenia wątroby typu A (HAV) jest jedną z najczęstszych przyczyn infekcji pokarmowych na świecie. Towarzyszy głównie złym warunkom sanitarnym kraju – najczęściej przenosi się poprzez spożycie brudnego, zakażonego pokarmu lub wypicie zanieczyszczonej wody. Ponadto niektóre praktyki seksualne również mogą prowadzić do zakażenia. Okres inkubacji wynosi zazwyczaj 14-28dni. Choroba wywoływana przez ten rodzaj wirusa zwykle jest łagodna, często również bezobjawowa, jednak w niektórych przypadkach zakażenie może okazać się poważne i zagrażające życiu. Zwykle nie powoduje infekcji przewlekłej, ale czasem prowadzi do ostrej niewydolności wątroby.  Szacuje się, że co roku na całym świecie dochodzi do ok 1,4 miliona WZW typu A.

Wirus zapalenia wątroby typu B (HBV) jest transmitowany przez bezpośrednią ekspozycję na zakażoną krew, nasienie i inne płyny ustrojowe. W związku z tym do zakażenia może dojść w przypadku transfuzji krwi i krwiopodobnych produktów, używania zanieczyszczonych strzykawek (zła praktyka medyczna, a także narkomania). Co więcej, łatwo przenosi się również z zakażonych matek na noworodki w trakcie porodu, a także między dziećmi w warunkach domowych. Wirus może przetrwać poza organizmem nawet do 7 dni (a w tym czasie nadal zdolny jest do infekowania). Należy zaznaczyć również, że HBV jest od 50 do 100 razy bardziej zakaźny niż HIV. Okres inkubacji  wynosi średnio 75dni. Choroba wywoływana przez infekcję związana jest z poważnymi zaburzeniami funkcji wątroby oraz ich patologicznymi uszkodzeniami. Może występować również w postaci przewlekłej, gdzie prowadzi do marskości wątroby i raka. Ponad 780 tysięcy ludzi umiera co roku z powodu skutków choroby.

Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) jest najczęściej transmitowany w wyniku ekspozycji na zakażoną krew. W związku z tym w wypadku transfuzji, a także przy nieprzestrzeganiu czystości w placówkach medycznych (zanieczyszczone, niesterylizowane strzykawki i igły) może dojść do infekcji. Znacznie rzadziej dochodzi do zakażenia drogą płciową, jednak jest to również możliwe. Czas inkubacji wynosi od 2 tygodni do nawet 6 miesięcy. Wirus może powodować zarówno ostre jak i przewlekle postacie chorobowe. Od 350 tysięcy do nawet 500 tysięcy ludzi rocznie umiera na WZW typu C.

Wirus zapalenia wątroby typu D (HDV) towarzyszy tylko już istniejącemu zakażeniu HBV. W takiej postaci podwójna infekcja może bardzo pogorszyć stan zdrowotny pacjenta i wywołać wiele powikłań chorobowych.

Wirus zapalenia wątroby typu E (HEV) jest najczęściej przekazywany poprzez spożycie skażonej wody lub żywności. Wirus na świecie występuje w różnych genotypach, które mają inną epidemiologię. Okres inkubacji wynosi średnio 40 dni. Choroba jest częstą przyczyną epidemii w rozwijających się częściach świata i jest w coraz większym stopniu uznawana jako powszechna w krajach rozwiniętych. Każdego roku dochodzi do 20 milionów infekcji HEV, z czego 3 miliony to ostre przypadki WZW, a prawie 60 tysięcy ludzi umiera w wyniku skutków choroby.

WHO opisało cztery obszary działań w celu zapobiegania zarażenia wirusami zapalenia wątroby, a także leczenia i ratowania życia chorych na WZW. Należą do nich podnoszenie świadomości, polityka i działania oparte na dowodach i danych naukowych, zapobieganie transmisji, a także badania przesiewowe i stosowna opieka wraz z leczeniem. Najwięcej jednak zależy od nas samych – badajmy się, rozmawiajmy, zaangażujmy się czynnie w zwiększenie wiedzy nie tylko własnej, ale i społeczeństwa.