Suplementy diety w Polsce i na świecie to bardzo dobrze prosperujący rynek produktów. Preparaty te są popularne niemalże we wszystkich grupach wiekowych oraz u ludzi reprezentujących wszystkie grupy społeczne. Ich marketingowym sukcesem jest różnorodność i kolorowa reklama. Każdy może znaleźć coś dla siebie. Jednak rynek ten niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw. O możliwym działaniu niepożądanym tych preparatów często nie wiedzą nawet sami producenci, zaś granica pomiędzy lekiem a suplementem diety jest bardzo mało wyraźna,  przez co, mogą stanowić one zagrożenie dla zdrowia człowieka. Można przeczytać o tym w artykule opublikowanym na portalu biotechnologia.pl zaledwie kilka miesięcy temu. Treść dostępna jest tutaj.

Historia suplementów diety sięga już czasów starożytnych. Dowodem na to są bardzo dobrze zachowane pigułki, odnalezione w skrzyni rzymskiego statku, który zatonął ponad 2000 lat temu. Szczegółowe analizy wykazały, że były one produkowane z roślin charakterystycznych dla typowego ogródka warzywnego, które można również spotkać powszechnie po dzień dzisiejszy. Obecnie, suplementy diety produkowane są z wielu organizmów z całego świata. Często im bardziej egzotyczne tym uważane za skuteczniejsze.

Co na to badania naukowe?

Rezultaty badań naukowych są niejednoznaczne i rodzą pewne wątpliwości. Okazuje się, że przyjmowanie suplementów diety wpływa na nasz organizm poprzez stymulację wielu procesów w nim zachodzących. Natomiast analizy długotrwałych efektów przyjmowania tych produktów dają taki sam rezultat, jak w przypadku przyjmowania placebo.

Analizy przeprowadzone w grupie kobiet, którym podawano witaminę B12 oraz witaminę B6 i sprawdzano ich wpływ na pamięć w stosunku do grupy kobiet przyjmującej placebo wykazały, że rzeczywiście, pacjentki przyjmujące suplement wykazywały się lepszą pamięcią. Jednak różnice były bardzo małe. Dodatkowo analizując grupy kobiet przyjmujące placebo, można zauważyć, że duży wpływ na lepszy wynik testów miało samo ćwiczenie, poprzez ich ponowne rozwiązywanie. 

Natomiast badania nad suplementacją witaminą D oraz wapniem wykazały, że zarówno krótkie jak i długoterminowe przyjmowanie zwiększa stężenie parathormonu i kalcyfediolu w surowicy krwi. Jest to molekularny dowód na działanie suplementów. Jednak w sprzeczności z tym stoją długoterminowe analizy mające na celu sprawdzenie, czy suplementy diety zmniejszają zachorowalność na różne choroby. Badania wykazały brak korelacji pomiędzy zachorowalnością na choroby kości a suplementacją.

Badania nad wpływem długotrwałego przyjmowania multiwitaminowych suplementów diety na zdolności poznawcze, z udziałem prawie 6 tys. pacjentów (grupa 65-letnich mężczyzn), przeprowadzili naukowcy z Harvard Medical School w Bostonie. Wyniki były gromadzone przez 12 lat. Badania wykazały, że nie zauważono żadnych długotrwałych efektów prozdrowotnych przyjmowania tych specyfików.

Zbadali publikacje!

Badacze z Center for Health Research w Portland, w stanie Oregon przeanalizowali setki publikacji naukowych na temat wpływu suplementów opublikowane w latach 2005-2013. Analizy wykazały, że nie ma jednoznacznych dowodów na korzyści płynące ze spożywania suplementów diety. W  przypadku dwóch badań zauważono nieznacznie zmniejszoną, istotną statystycznie, zapadalność na nowotwory. Rezultat ten uzyskano w grupie mężczyzn przyjmujących suplementy przez ponad 10 lat. Naukowcy zaznaczają, że stosunkowo mało badań było prowadzonych w tak długim czasie, co zwiększa możliwość uzyskania przypadkowego, korzystnego na rzecz suplementów, rezultatu.

Niestety, w większości przypadków suplementacji tych produktów, nie zaobserwowano żadnego pozytywnego wpływu na organizm człowieka lub był on w granicach błędu.

Dla kogo suplementy?

Pomimo braku lub znikomego - potwierdzonego naukowo – prozdrowotnego wpływu suplementów na organizm ludzki, preparaty z witaminami i podobnymi związkami są skuteczne w przypadku osób z tzw. defektami metabolicznymi, u których dawki dostarczane z pokarmem są niewystarczające.

O skuteczność suplementów zapytaliśmy Pana Bartosza, trenera fitness z Lublina – "Osobiście mam mieszane zdanie co do suplementów, często na ten temat rozmawiam z ludźmi i chociaż biorą te same preparaty ich efekty są skrajnie różne. Jestem przekonany, że nie są one całkowicie obojętne dla  organizmu jednak wydaje mi się, że duża rolę odgrywa nastawienie psychologiczne. Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że przekonałem się o skuteczności niektórych preparatów na swoim przykładzie i nie do końca interesuje mnie, czy wynik zależy od związków zawartych w tabletce, czy od mojego indywidualnego nastawienia do połykania tabletek. Dla mnie liczy się efekt!"

Łatwo zauważyć, że kwestia skuteczności suplementów diety nadal pozostaje nierozstrzygnięta. Pomimo setek publikacji, my, konsumenci, musimy zdać się na własne wyczucie, wiedzę oraz zdrowy rozsądek. Za nim znów sięgniemy po kolejną „kapsułkę z warzywami i owocami”, zastanówmy się dokładnie, czy tak naprawdę jest nam ona niezbędna i czy nie lepiej wybrać świeże owoce i warzywa, które zawierają najlepiej zbilansowane składniki pokarmowe i związki chemiczne dla naszego organizmu. Pod warunkiem, że pochodzą z odpowiedniego źródła.