Nokaut pojedynczego genu niemalże podwaja czas życia myszy u których wywołano zwierzęcy model choroby Lou Gehriga. Stanowi to wstep do roważania tego genu jako potencjalnego punktu uchwytu terapii u ludzi.

Stwardnienie zanikowe boczne (czyli ALS bądź choroba Gehriga) jest neurodegeneracyjnym schorzeniem, które stopniowo ogranicza zdolności ruchowe chorego. Jest nieuleczalne, a jedynym dostępnym lekiem opóźniającym progresje choroby jest riluzol, który wydłuza zycie jedynie o kilka miesięcy.

Myszy rozwijają sydromy podobne do ALS, jesli posiadają mutację w genie nazywanym SOD1- mutacja ta powoduje około 1-2% ludzkich przypadków ALS. Badania z uzyciem tych zwierząt pokaząły, iż to reaktywne formy tlenu (ROS/ROI - reactive oxygen species/intermediates) mogą niszczyć komórki, a to wiązac się może z postepem choroby.

Kilka białek obecnych w organizmiach myszy i ludzi jest znanych z tego, że ich aktywnośc może indukowac powstawanie ROS. Jest to naturalnie przebiegający proces, którego waga zaznacza się w przebiegu zapalenia i w eliminacji czynników zakaźnych. Miejscem naturalnej aktywności ROI są np. fagocyty. John Engelhardt i jego współpracownicy z Uniwersyetetu Iowa w mieście Iowa zdecydowali przyjrzeć się bliżej dwom z tych białek - Nox1 oraz Nox2 - by zobaczyć, czy obniżenie ilości tych białek spowoduje spowolnienie progresji symptmów ALS.

I faktycznie, powodowało to znaczącą poprawę, bądz tez scislej mówiąc, brak wystepowania objawów. Zespół badawczy prof Engelhearta odkrył, iż myszy nieposiadajace genu dla Nox2 produkowąły mniej ROI i żyły od 97 - 229 dni dłużej niż te, u kórych poziom Nox2 był niezmieniony (Marden, J.J., et al. J. Clin. Invest doi:10.1172/JCI31265 (2007)).

Wyeliminowanie genu dla Nox1 także wydłużało czas życia, ale tylko o 33 dni. te wyniki są wciąż ekscytujące, jak powiedział neurolog Serge Przedborski z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Tym ciekawsze, że jesli Nox1 ulega ekspresji, po cześci, w naczyniach krwionośnych, to istnieją przesłanki, by sądzic, że to włąsnie naczynia mogą być "zarzewiem" stanu chorobowego.

Dwa lata temu Przyborski i wsp. (Wu, D.C., et al. Proc. Natl Acad. Sci. USA 103 , 12132 - 12137 (2006)) wyeliminowali gen Nox2 i przedłuzyli zycie myszy z ALS, lecz efekt obserwowany w ich badaniu był mniej wyrazisty: myszy przezywały jedynie o 13 dni dłużej. Te dwa odreben wyniki może róznic przedw wszytskim inny szczep myszy uzytych do badań.

Przedborski podkresla, że nowe dane są zachecające. Relatywnie niski wzrost przezycia myszy, który obserwował w przypadku swoich badań ograniczył pracę nad problemem w jego zespole. Zwłaszcza w obszarze potencjalnego zastosowania klinicznego tego odkrycia. Natomiast nowe wyniki bezpośrednio kierują uwage klinicystów i farmakologów na Nox2 jako punkt uchwytu dla potencjalnej terapii

Także neurolog Jeffrey Rothstein z John Hopkins University w Baltiomre uważa, iż wyniki przedstawionych badań są cenne dla szukania nowych terapii. Jednakże jego zdaniem, naukowcy poinni zbadań problem jeszcze bardziej dogłebnnie, przed ewentualnym wprowadzneiem badąń na ludziach. Ponad 100 różnych leków było uzywanych by walczyć z ALS u myszy, wiele z nich zwiększyło przezywalność. Około tuzina z nich było tetsowanych na ludziach, jakkolwiek dotychczas tylko jeden z nich, wspomniany wcześniej riluzol, stał się efektywny.

Kończąc, nalezy wsponiec o ciemnej stronie ekstrapolowania terapii ze zwierząt na ludzi. Minocykina, antybiotyk, który u myszy powodował lepszy efewkt terapeutyczny niz riluzon, okazął się pogorszac stan chorych ludzi. Minocyklina zaburza aktywnośc komórek mikrogleju (komórki odpornościowe obecne w mózgu). Nox2 ulega ekspresji także w tych komókach i, jak mówi Rothstein, podczas rozważania tego białka jako celu terapii, powinno zapalić się czerwone światło. Antagonizując zdanie Rothsteina, Engelhardt zauważa, iż minocyklina jest antybiotykiem o bardzo szerokim spektrum własciwości przeciwzapalnych, a stosowanie terapii obejmujacej blokownaie tylko jednego genu, może nie powodować efektów ubocznych bedąc zdecydowanie bardziej swoistym.

SBZ występuje rzadko, 1-2 przypadki na 100 000 osób. Zapadalność, czyli liczba nowych zachorowań w ciągu roku wynosi od 4-6 na 100 000 osób. W populacji polskiej można zatem ocenić liczbę chorych na około 2-3 tysiące. Średni wiek zachorowania przypada na V-VI dekadę życia (chociaż spotyka się przypadki zachorowań w II i VII dekadzie życia) (Adamek, Tomik, 2005).

Istnieje polska strona poswiecona ALS - http://mnd.pl.


Nature; www.mnd.pl