Polscy naukowcy nie osiągają jeszcze tak dobrych wyników publikacyjnych zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym w stosunku do Europy Zachodniej. Niemniej nasz udział w wysoko punktowanych czasopismach rośnie – w ostatnich dwóch latach osiągnęliśmy w tym względnie progres o 5,2%, biorąc pod uwagę 68 topowych czasopism, zweryfikowanych przez „Nature”. To daje nam najsilniejszą pozycję wśród państw Europy Środkowo-Wschodniej, jednak wciąż w świecie – dopiero 24. lokatę. Autorzy raportu zwracają także uwagę na udział Polaków w międzynarodowych projektach biotechnologicznych dotyczących genomiki, epigenetyki, biologii molekularnej i strukturalnej oraz medycyny regeneracyjnej. W wielu miejscach na świecie, zwłaszcza w USA, tworzą się polonie naukowe, z których doświadczenia i dorobku powinniśmy czerpać i zapraszać ich do wtórnej współpracy w Polsce. Mamy swoich młodych naukowców na najlepszych uniwersytetach świata, którym nasz system powinien stworzyć możliwość pracy w Polsce w niezależnych grupach badawczych. 

Trzeba podkreślić, że polski rząd przyjął optykę na innowację i zauważył, że rozwój gospodarki nowoczesnego kraju musi również uwzględniać rozwój biomedycyny i całego sektora LifeScience. Dlatego też te dziedziny uznano za kluczowe w takich rządowych programach jak Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju czy GovTech. Ponadto Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zainwestowało w Wirtualny Instytut Badawczy, który ma zająć się tworzeniem światowej klasy międzynarodowych zespołów badawczych, skupionych wokół najbardziej palących zagadnień biotechnologicznych, a Ministerstwo Zdrowia pracuje nad kształtem Agencji Badań Medycznych, która będzie wspierać niekomercyjne badania kliniczne i ułatwiać drogę do refundacji i komercjalizacji najlepszym technologiom medycznym. Twórcy dokumentu nakreślają również tzw. polskie obszary doskonałości, do których zaliczają nauki matematyczne, informatykę, fizykę, czyli rdzeń przemysłu 4.0 opartego na łączności, sztucznej inteligencji, uczeniu maszynowym i zmieniającego oblicze współczesnej biomedycyny.

Zaakcentowano także bogatą pulę środków publicznych dla projektów na etapie Proof of Principle i Proof of Concept, przy czym jednak brakuje wsparcia na podobnym poziomie ze strony funduszy zalążkowych, które wykazują niską skłonność do ryzyka oraz wspierania start-upów, nie dając im tzw. „smart money” – pieniądzy dla projektu na wczesnym etapie rozwoju, wspartych wiedzą mentorską. Zdecydowanie chętniej inwestują w sprzęty medycznej, aniżeli w kosztochłonne i ryzykowne leki innowacyjne. Krótko mówiąc, większość pieniędzy dostępnych w Polsce dla projektów na wczesnym etapie rozwoju jest powiązanych z programami rządowymi lub odpowiednimi agencjami finansującymi badania ze środków publicznych, brakuje natomiast stabilnego i różnorodnego ekosystemu finansowania firm biotechnologicznych w oparciu o inne źródła. Istnieje konieczność, aby skierować te projekty na obszary tematyczne szczególnie interesujące dla przemysłu, aby firmy prywatne chętniej przejęły dalsze ich finansowanie. Póki co, sektor publiczny zdominował rynek. 

Podkreślano także pierwsze sukcesy polskiej biotechnologii. Mamy już firmy, które weszły ze swoimi cząsteczkami „first-in-class” do badań klinicznych (Selvita, Celon Pharma, OncoArendi Therapeutics), a także duże firmy farmaceutyczne inwestujące w Polsce znaczące pieniądze w działalność badawczo-rozwojową (Roche, AstraZeneca, Pfizer, Polpharma, J&J Innovation). To jednak tylko wyjątki potwierdzające regułę – w Polsce nie osiągnęliśmy masy krytycznej start-upów na zaawansowanym etapie rozwoju, pracujących nad produktami innowacyjnymi, które mogłyby przyciągnąć na dużą skalę zagraniczny kapitał do Polski. Na końcu zauważono też problem trudnego dostępu do infrastruktury badawczej na uniwersytetach dla firm komercyjnych. Większość parków technologicznych jest już albo pełna, albo zamknięta na działania komercyjne. Minister Przedsiębiorczości i Technologii Jadwiga Emilewicz uważa, że potencjał polskich ośrodków naukowych może być obecnie wykorzystywany przez biznes w zaledwie ok. 30-40%. 

Organizatorami spotkania była fundacja Impact oraz Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, ale impuls do dyskusji wyszedł od przedstawicieli przemysłu – firm J&J Innovation oraz Pfizer. W najnowszym odcinku vloga znajdziecie więcej wniosków płynących z raportu oraz samego round table. Zapraszam do oglądania!