Kwestia ta jest jedną z wielu ujętych w ostatnim raporcie OECD nt. nauki, technologii i przemysłu publikowanym przez organizację co dwa lata.

W raporcie czytamy, że wiele problemów, z jakimi borykają się dzisiaj kraje, takie jak spowolnienie gospodarcze, międzynarodowa konkurencja, zagrożenia środowiskowe i wydłużanie się średniej życia, ma charakter globalny w tym sensie, że dotyczą wszystkich krajów. Ich globalność polega również na tym, że skala problemów wykracza poza możliwości któregokolwiek pojedynczego kraju i wymaga współpracy wszystkich państw.

W części raportu dotyczącej badań naukowych napisano: „Obecnie innowacje naukowe i technologiczne wymagają bardziej złożonych i interaktywnych procesów. Owa dodatkowa złożoność skłoniła innowatorów do zwrócenia się do partnerów o podział kosztów, do szukania uzupełniającej wiedzy eksperckiej i możliwości uzyskania szybkiego dostępu do różnych technologii oraz wiedzy i w końcu do współpracy w ramach sieci innowacji”.

Dane pokazują, że wytwarzanie wiedzy naukowej przeszło od jednostek do grup, od pojedynczych instytucji do zbiorów instytucji oraz od szczebla krajowego do międzynarodowego. Odsetek artykułów naukowych przygotowanych przez autorów z więcej niż jednego kraju potroił się w latach 1985-2007. W 2007r. wyniósł 22%.

Podczas gdy ponad 80% publikowanych artykułów naukowych pochodzi z krajów OECD, szybko rośnie liczba artykułów pochodzących z Ameryki Łacińskiej i Południowo-Wschodniej Azji.

Z danych dotyczących patentów jawi się podobny obraz. W Belgii, chińskim Tajpej i Szwajcarii ponad 40% patentów w ostatnich latach wiązało się ze współpracą z co najmniej jednym wynalazcą z zagranicy. We Francji, Niemczech, Szwecji, USA i Wielkiej Brytanii wskaźnik ten wynosi od 11% do 25%, a odsetek międzynarodowych patentów stale rośnie w wielu krajach.

Ważną rolę w ponadgranicznym transferze wiedzy odgrywa również migracja – podkreślają autorzy raportu. Liczba zagranicznych studentów w krajach OECD potroiła się od 1980r., a mobilność doktorantów również wzrasta, np. w Nowej Zelandii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii odsetek cudzoziemskich doktorantów przekracza 40%.

Miarą międzynarodowego transferu technologii przyjętą przez OECD jest bilans płatniczy w zakresie technologii. „W większości krajów OECD, wpływy i koszty związane z technologią odnotowały gwałtowny wzrost w latach 90. XX w., aż do połowy roku 2000” – napisano w raporcie dodając, że w sumie OECD pozostaje eksporterem technologii netto w stosunku do pozostałej części świata.

Współpraca z zagranicznymi partnerami może zapewnić przedsiębiorstwom dostęp do większej puli zasobów i wiedzy przy jednoczesnym obniżeniu poziomu ryzyka. W UE stosunek przedsiębiorstw współpracujących nad innowacjami z partnerami z innych krajów Europy wynosi od poniżej 2% w Hiszpanii i Turcji do ponad 13% w Finlandii, Luksemburgu i Słowenii. Współpraca z partnerami spoza Europy jest rzadsza.

W innym miejscu raport OECD wskazuje, że w okresach recesji cięcia na ogół wprowadzane są najpierw w wydatkach na badania i rozwój (B+R). Są już pierwsze oznaki, iż rzeczywiście przedsiębiorstwa obniżyły swoje wydatki na B+R w pierwszym kwartale 2009r. Kapitał podwyższonego ryzyka również trudniej zdobyć, a bezpośrednie inwestycje zagraniczne także się kurczą.

„W związku z tym, że zagraniczne filie zapewniają dostęp do nowych technologii i generują transfer wiedzy do firm krajowych, niższy napływ inwestycji zagranicznych zmniejszy zdolności innowacyjne w kraju przyjmującym” – czytamy w podsumowaniu raportu.

Więcej informacji nt. raportu OECD nt. nauki, technologii i przemysłu w 2009r. znaleźć można na stronie internetowej: http://www.oecd.org/sti/scoreboard .
Raport można pobrać pod następującym adresem: http://www.oecdilibrary.org/content/book/sti_scoreboard-2009-en .