U wielu pacjentów dochodzi też do utraty węchu i smaku. – Aktualnie, przy wariancie brytyjskim koronawirusa rzadziej się to obserwuje, ale nadal 60-70 proc. chorych może mieć te symptomy – tłumaczy neurolog. Objawy neurologiczne mogą również mieć związek z wystąpieniem udaru mózgu, który w ostrej fazie infekcji dotyczy 6-7 proc. pacjentów z COVID-19. – Ponadto, wiele osób, szczególnie w młodym wieku, odczuwa opóźnione zaburzenia ze strony układu nerwowego nawet po łagodnym przejściu COVID-19. Mogą to być: przedłużająca się utrata węchu i smaku, przewlekłe zmęczenie oraz bardzo dotkliwe zaburzenia funkcji poznawczych, określane jako „mgła mόzgowa”, takie jak trudności w koncentracji, szybkości myślenia – omawia prof. Rejdak i dodaje, że część pacjentów opisuje takie objawy jeszcze wiele miesięcy po przebyciu choroby. – Do tego dochodzą również zespoły bólowe wielomiejscowe, związane z zaburzeniem czynności nerwów obwodowych. Jest to poważny problem. Występują również zespoły autoimmunologiczne z uszkodzeniem nerwów obwodowych np. zespół Guillaina-Barrego – mówi neurolog. Jak wyjaśnia, zespół ten jest następstwem aktywacji układu immunologicznego na skutek wcześniejszej obecności wirusa. Może się objawiać występującym niedowładem począwszy od kończyn dolnych, po zajecie nerwów czaszkowych. Najgroźniejsze są zaburzenia mięśni oddechowych.

Prof. Rejdak wyjaśnia, że inwazja wirusa SARS-CoV-2 do układu nerwowego przebiega najczęściej drogami nerwów obwodowych, czyli poprzez nerwy węchowe, ale też przez nerw błędny, który jest najdłuższym nerwem czaszkowym i unerwia m.in. wszystkie narządy klatki piersiowej. Wirus może wędrować tym nerwem do ośrodkowego układu nerwowego. – Wiadomo, że nawet niewielka ilość wirusa w układzie nerwowym indukuje bardzo silną reakcję zapalną. To sprawia, że mogą wystąpić zupełnie nieprzewidywalne reakcje z uszkodzeniem mózgu włącznie. Na szczęście nie jest to częste. Aktualnie trwają dyskusje, czy wirus może przybierać formę latentną [forma uśpiona wirusa, jak np. w przypadku wirusa opryszczki – PAP] w układzie nerwowym i czy tam przebywając nie będzie indukował innych licznych objawów – zaznacza prof. Rejdak i dodaje, że eksperci rozważają też występowanie zespołów neurozwyrodnieniowych po przebyciu COVID-19. – To będzie przedmiotem dalszych obserwacji, prowadzonych w dużej populacji osób po przebytym COVID-19. Będziemy badać stan ich zdrowia za 5, 10, a nawet 20 lat – zapowiada neurolog.

Specjalista zaznacza, że obecnie nie ma zaleceń odnośnie do leczenia zaburzeń neurologicznych u pacjentów z COVID-19 oraz zespołem post-COVID-19. – Używamy różnych metod rehabilitacji oraz preparatów witaminowych, w nadziei, że to poskutkuje – tłumaczy prof. Rejdak. Podkreśla też, że obecnie wysiłki koncentrują się na zapobieganiu ciężkiemu przebiegowi COVID-19. – Stąd moje badania z amantadyną, ukierunkowane na bardzo wczesną fazę choroby, aby blokować inwazję wirusa na jak najwcześniejszym etapie. Moja koncepcja opiera się na tym, że skoro lek wchłania się do ośrodkowego układu nerwowego, to ma szansę blokować tę inwazję – wyjaśnia ekspert. Przypomina na koniec, że obecnie trwa rekrutacja pacjentów do badań klinicznych nad skutecznością amantadyny w zapobieganiu ciężkiej postaci COVID-19. 

Autorka: Joanna Morga (PAP)