Ziemniak zajmuje czwarte miejsce w światowej klasyfikacji najważniejszych roślin uprawnych. Jego hodowla w ponad 120 krajach jest źródłem 325 milionów ton zbiorów rocznie. Ze względu na dużą rozpiętość terytorium upraw, ziemniak pada ofiarą równie dużej liczby chorób powodowanych przez patogenne grzyby, bakterie lub wirusy. Przykładami ważnych patogenów ziemniaka są:

• przedstawiciel organizmów grzybopodobnych Phytophthora infestans powodujący zarazę ziemniaka – niszczącą głównie części nadziemne roślin, także innych przedstawicieli rodziny Solanaceae.
• Bakterie pektynolityczne z rodzaju Pectobacterium spp. i Dickeya spp. wywołujące mokrą zgniliznę – niszczącą bulwy w trakcie przechowywania, oraz czarną nóżkę – niszczącą pędy ziemniaka.
  
  fot. Juliana Irina Spies Perminow (http://www.ihar.edu.pl)

Wielkość powodowanych przez nie strat da się policzyć. W przypadku grzyba Phytophthora infestans jest to około 6 miliardów dolarów rocznie, natomiast w przypadku bakterii pektynolitycznych atakujących ziemniaki – 30 milionów dolarów rocznie.

Projekt POTPAT koordynowany przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin IHAR w Młochowie, we współpracy z dwoma partnerami – Norweskim Instytutem Badań Rolniczych i Środowiskowych BIOFORSK oraz Uniwersytetem Gdańskim – realizowany był z funduszy norweskich w ramach Polsko-Norweskiej Współpracy Badawczej w latach 2013-2016. Wartość projektu to 1 000 000 euro. Jego głównym zadaniem było zapewnienie wiedzy o zależnościach między trzema elementami: patogenem (P. infestans i bakteria), rośliną gospodarzem (ziemniak) i warunkami środowiskowymi (w Polsce i Norwegii). Podczas trwania projektu zrealizowano między innymi zadania:

• scharakteryzowano lokalne populacje P. infestans oraz Pectobacterium spp. i Dickeya spp. na terenie Polski i Norwegii,
• oceniono odporność różnych genotypów ziemniaka na wybrane izolaty patogenów,
• oceniono wpływ warunków pogodowych na odporność ziemniaka i ekspresję patogennych czynników wirulencji,
• opracowano metody identyfikacji i detekcji bakterii wywołujących mokrą zgniliznę ziemniaka,
• opracowano metodę przewidywania zachorowalności na zarazę ziemniaka w oparciu o prognozy pogodowe.

Owocem projektu jest 14 publikacji naukowych. Realizatorzy mają nadzieję na implementację wyników badań w hodowli ziemniaka. Więcej informacji o zagrożeniach, profilaktyce i metodach identyfikacji można znaleźć w ulotce.