Rak trzustki zaliczany jest do jednego z najagresywniejszych nowotworów atakujących człowieka, zazwyczaj prognozy dla osób cierpiących na tę przypadłość nie są najlepsze. Leczenie - jak do tej pory oparte było przede wszystkim na chemio - i radioterapii, niosących za sobą szereg skutków ubocznych. Naukowcy z Manchaster Cancer Research Centre przypuszczają, że znaleźnli nową, efektywniejszą metodę walki z komórkami rakowymi. Jak podaje dr Jason Bruce (Physiological System and Disease Research Group), nadzorujący badania zespołu „ Rak trzustki jest jednym z najagresywniejszych nowotworów jakie znamy. Niestety, zajmuje pierwsze miejsce wśród nowotworów, powodujących zgon. Co gorsza, u większości pacjentów dotkniętych tą przypadłością, dodatkowo obserwuje się przerzuty doinnych organów. W ostatnim czasie zaczęliśmy obserwować wzmożoną oporność komórek nowotworowych na tradycyjne formy leczenia, jak chemio czy radioterapia. Celem naszych badań było więc poznanie mechanizmów, które umożliwiają przeżycie komórkom nowotworowym Co daje im energię do przetrwania?” Badania opublikowane w ostatnim czasie w The Journal of Biological Chemistry ukazują dokładnie zbadaną budowę molekularną komórek rakowych, która niewątpliwe ma wpływ na mechanizm przetrwania komórek. Komórki nowotworowe są wyspecjalizowane w magazynowaniu energii, najprawodpobniej dzięki specjalnemu mechanizmowi kumulowania wapnia. Być może to właśnie magzynowanie tego składnika pozwala utrzymywać komórki nowotworowe przy życiu.

Niskie stężenie wapnia w komórce, jest niezbędne dla ich prawidłowego funkcjonowania a także- przeżycia. Za mechanizm transportu jonów wapnia w komórce odpowiadają wyspecjalizowane struktury - pompy wapniowe. Pompy wapniowe, znane również pod nazwą PMCA są w pełni napędzane energią pochodzącą z ATP. Wszystkie komórki wytwarzają energię niezbędną do przeżyia na drodze pwykorzystania prostych związków (glukoza). Głównymi fabrykami cząsteczek ATP są mitochondria, które generują około 90% energii niezbędnej dla funkcjonowania zdrowych komórek. Co ciekawe, w komórkach nowotoworowych głównym źródłem energii staje się glikoliza.

Ryc.1 Pompa wapniowa

Naukowcy przypuszczają, że pompy wapniowe występujące w komórkach raka trzustki mogą być wyposażone we własny system zaopatrywania w energię pochodzącą z glikolizy. Wykorzystując ten fakt, naukowcy postanowili spróbować zablokować obie wymienione drogi dostarczania energii w komórkach rakowych. Badania w całości sfinansowano ze źródeł Biotechnology and Biological Sciences research Council (BBSRC), National Institute of Health Research (NIHR) Biomedical Research Centre i Astra Zeneca. Blokowanie szlaku mitochondrialnego dostarczania energii nie przyniosło spodziewanych rezultatów. Zablkowanie ścieżki glikolizy - a tym samym redukcja ilości ATP, która hamowała pompę wapniową, przyczniła się do zaburzeń w transporcie Ca²⁺, pojawienia się hiperkalcylemii a tym samym - do śmierci komórek. Dr Bruce dodaje: Wygląda na to, że glikoliza jest kluczowym procesem, który dostarcza wysokoenergetycznego ATP, stanowiącego paliwo dla pomp wapniowych w komórkach rakowych. Być może zaprojektowanie leku, skierowanego konkretnie w pompy wapniowe byłby szasą dla ludzi dotkniętych tą chorobą”. Podobnego zdania jest Maggie Blanks, z Pancreatic Cancer Research Fund said: “Odkrycie zależności między pompami sodowymi a komórkami rakowymi jest ogromnym krokiem w terapii raka. Odkrycie słabego punktu komórek raka trzustki jest niewątpliwie wielkim osiągnięciem całego zespołu”.