Fot. Materiały prasowe

Jak działa owadzi bioreaktor, stworzony przez polskich przedsiębiorców?

Do niewielkiego zakładu w Robakowie pod Poznaniem trafiają produkty uboczne produkcji rolno-spożywczej, które do tej pory były utylizowane (np. buraczane wysłodki, pulpa ziemniaczana itp.). W zakładzie HiProMine te odpady służą za pokarm dla Hermetia illucens, zwanej czarną muchą. Owady potrafią wykorzystać pozostające w odpadach składniki odżywcze. Z czasem ich hodowla prowadzi do otrzymania larw, z których produkowane jest wysokiej jakości hipoalergiczne białko. – Nasza unikalna technologia zapewnia optymalne wykorzystanie przestrzeni, energii i czasu, dzięki czemu proces, zachodzący w naszym bioreaktorze, jest konkurencyjny względem rozwiązań stosowanych przez inne firmy. Funkcjonowanie naszego bioreaktora charakteryzuje się niskim zużyciem energii, brakiem zużycia wody pitnej, a także wysoką bezawaryjnością, z powodu niskiego stopnia robotyzacji. Posiadamy opatentowany system odchowu owadów oraz przygotowania dla nich paszy, dzięki czemu działanie bioreaktora jest bardzo efektywne i mimo braku robotyzacji, nie wymaga także znaczącej pracy ludzkiej. W uproszczeniu: wkładamy do niego wsad w postaci produktów ubocznych przemysłu rolno-spożywczego, dodajemy wylęgi młodych larw i nasza technologia robi resztę. Po około tygodniu wyjmujemy z bioreaktora dojrzałe larwy, które możemy przetworzyć na produkt końcowy – tłumaczy dr Krzysztof Dudek, koordynator projektów badawczo-rozwojowych w HiProMine. Produktem końcowym jest wysokiej jakości białko owadzie, którym interesują się najwięksi producenci karm dla zwierząt – głównie psów i kotów. Białko takie może być również stosowane w paszach i pokarmach dla ryb. Dodatkowo z larw można produkować owadzie tłuszcze, a także ekologiczny nawóz z dodatkiem chityny, znajdującej się w pancerzykach owadów. To doskonały biostymulator – chityna ma działanie, uodparniające rośliny na stres suszy i skrajnych temperatur, to również naturalna ochrona przed szkodnikami korzeniowymi.

Jakie znaczenie dla ekologii i żywienia ma stworzona biokonwersja?

Biokonwersja pozwala przekształcić materiały, które są tzw. bioodpadem, na wartościowe produkty żywieniowe dla zwierząt. Nie jest ona niczym nowym – przykładem stosowanej od wieków w gospodarstwach biokonwersji jest np. kompostowanie, w którym organizmy glebowe zamieniają odpadki żywności na nawóz. W przypadku wykorzystania owadów proces polega na zamianie produktów ubocznych przemysłu spożywczego i rolnego na wartościowe produkty. – Owady asymilują z niej składniki pokarmowe, które zamieniają na białko i tłuszcz w swoich ciałach, a następnie są przetwarzane na materiał paszowy lub karmę dla zwierząt. Z tego powodu biokonwersja pozwala, po pierwsze, użyć powtórnie surowców odpadowych, które inaczej trafiłyby do utylizacji. Po drugie, wykorzystywana jest zawarta w nich woda, jaka w innym wypadku zostałaby bezpowrotnie stracona. W dobie zmian klimatycznych i powtarzających się susz ma to ogromne znaczenie. Po trzecie, sama produkcja materiałów na bazie biokonwersji jest bezodpadowa – wyjaśnia Krzysztof Dudek. Biokonwersja jest procesem ekologicznym, a wykorzystywana w skali przemysłowej odpowiada założeniom gospodarki niskoemisyjnej i zrównoważonej środowiskowo. Już kilka lat temu Travis Kalanick, CEO i współtwórca Ubera, z ogromnym zainteresowaniem przyglądał się pracy polskich naukowców. Uznał, że HiProMine i jego bioreaktor to jeden z najbardziej obiecujących start-upów na świecie. W tym roku spółka debiutowała na giełdzie, wzbudzając niemałe zainteresowanie inwestorów. Wiadomo już, że firma zbuduje duży zakład i kilkukrotnie zwiększy swoją produkcję.

Czy owadzie białko ma przyszłość także w żywieniu ludzi?

Na razie odbiorcami wyrobów bioreaktora są producenci karm dla zwierząt, jednak coraz częściej mówi się o tym, że Hermetia illucens może zostać dopuszczona na terenie Unii Europejskiej do spożywania przez ludzi. – Z punktu widzenia samego żywienia nie ma żadnych przeciwwskazań, aby białko owadzie było wykorzystywane w produktach spożywczych. Zresztą to jedynie dla nas, Europejczyków, jest czymś nowym i rozpatrywanym w kwestii przyszłości. Dla ponad 2 mld ludzi na świecie, a więc dla co czwartego człowieka, owady są normalnym, spożywanym regularnie składnikiem diety. Można więc powiedzieć, że nie są nowością w żywieniu, lecz naturalnym pokarmem, zapomnianym w niektórych regionach geograficznych. Jedynym ograniczeniem jest zatem kwestia percepcji. Powrót ten nie będzie zapewne na początku pod postacią całych, jadalnych owadów, ale jedynie materiałów z nich uzyskanych jako składników produktów przetworzonych. Duże możliwości ma tutaj np. mączka proteinowa z owadów jako składnik produktów odżywczych w dietach wysokobiałkowych, np. dla sportowców – odpowiada Dudek. Poznańska firma, budując i rozwijając swój bioreaktor, wspierana jest przez wielu naukowców, w tym prof. Damiana Józefiaka. Badania, które prowadzi na hodowanych owadach, rewolucjonizują branżę żywieniową. Pracownicy i badacze, związani z HiProMine, to autorzy najlepszej obecnie pracy na świecie, pokazującej wartość energii metabolicznej tłuszczu z BSF (czyli Black Soldier Fly – Hermetia illucens). Przypomnijmy: wartość energii jest kluczowa w bilansowaniu każdego rodzaju tłuszczu czy oleju, a dzięki Polakom udało udowodnić, że tłuszcz z BSF ma taką wartość energetyczną, jak olej sojowy. Białko owadzie, które pozyskiwane jest z reaktora, z powodzeniem zastępuje inne rodzaje białek, przy czym pozbawione jest antybiotyków, co sprawia, że nie wywołuje reakcji alergicznych. W kontekście rozmaitych schorzeń, od których zwierzęta domowe nie są wolne, ma to ogromne znaczenie.