Choroby o podłożu zapalnym i włóknieniowym, w tym choroby płuc, są od lat przedmiotem badań zespołu OncoArendi Therapeutics. Według doniesień naukowców zajmujących się badaniami nad koronawirusem, u części pacjentów po przebyciu infekcji SARS-CoV-2 może rozwijać się włóknienie płuc jako powikłanie COVID-19. OATD-01, najbardziej zaawansowany ze związków rozwijanych przez OncoArendi w ramach platformy chitynazowej (kandydat na lek, który zakończył I fazę badań klinicznych), posiada udokumentowany przedklinicznie potencjał terapeutyczny w leczeniu idiopatycznego włóknienia płuc.

– Dla całego zespołu OncoArendi bardzo motywujące jest włączenie się do badań nad potencjalnym lekiem na powikłania po COVID-19. Liczymy, że wynikiem nawiązanej współpracy z VIB i prof. Lambrechtem oraz efektem wspólnych badań może być kandydat na lek, który mógłby pomóc w leczeniu ciężkich chorób płuc po przebytej infekcji wirusem SARS-CoV-2 – mówi dr Rafał Kamiński, Członek Zarządu i Chief Scientific Officer OncoArendi Therapeutics S.A.

Prof. Bart Lambrecht to światowej sławy naukowiec i lekarz specjalizujący się w badaniach nad chorobami płuc, który prowadzi obecnie w uniwersyteckim szpitalu w Gent (University Hospital Ghent) szereg badań klinicznych z udziałem pacjentów z rozpoznaniem COVID-19. Współpraca OncoArendi grupą prof. Lambrechta w Centrum Badań Procesów Zapalnych w VIB-UGent skoncentruje się w pierwszej kolejności na zbadaniu roli dwóch białek z platformy chitynazowej w przebiegu i powikłaniach COVID-19. Wstępne dane uzyskane przez prof. Lambrechta u nielicznej grupy pacjentów wskazują na znaczące podwyższenie stężenia białka YKL-40 w osoczu krwi, szczególnie u pacjentów z ostrym przebiegiem choroby. W ramach nawiązywanej współpracy zbadanych zostanie znacznie więcej próbek pobranych od pacjentów, zarówno we wczesnym stadium choroby jak też kilkanaście tygodni po infekcji koronawirusem. Celem badań planowanych przez OncoArendi i VIB jest nie tylko potwierdzenie tych wstępnie uzyskanych danych, ale także lepsze zrozumienie roli chitynaz w postępującym włóknieniu na późniejszym etapie powikłań.

– Pokładamy sporo nadziei i bardzo entuzjastycznie podchodzimy do rozszerzenia naszej współpracy z grupą badawczą prof. Barta Lambrechta – jednego z najwybitniejszych naukowców i pulmonologów na świecie – mówi dr Kamiński. – Planowane badania mogą wskazać nowe kierunki zastosowań klinicznych dla rozwijanych przez nas cząsteczek i potencjalnie pomóc pacjentom łagodniej przechodzić skutki przebytej choroby COVID-19. Jednocześnie, dzięki unikalnym możliwościom i warsztatowi badawczemu grupy prof. Lambrechta, będziemy w stanie zgłębić mechanizmy działania naszych cząsteczek w leczeniu chorób płuc, co znacząco zwiększy prawdopodobieństwo komercjalizacji jednego albo obu programów badawczych w platformie chitynazowej – dodaje dr Kamiński.

Eksperci grupy VIB skupieni wokół prof. Lambrechta opracowali również mysi model wirusowego zapalenia płuc, które występuje w wyniku infekcji koronawirusem oraz unikalny humanizowany model choroby, w którym można badać ludzki wirus SARS-CoV-2 u myszy. W obu tych modelach zwierzęta mogą rozwijać włóknienie płuc po przebytej infekcji wirusowej. Po uzyskaniu wstępnych wyników badań z użyciem myszy OncoArendi planuje testować skuteczność inhibitorów chitynaz (CHIT1) oraz białka chitynazopodobnego (YKL-40) w celu oceny ich potencjalnych efektów na spowolnienie lub redukcję włóknienia płuc w tych modelach. W przypadku zaobserwowania korelacji ekspresji i aktywności białek CHIT1 lub YKL-40 z progresją włóknienia płuc po przebytym COVID-19 oraz po pozytywnej weryfikacji skuteczności w badaniach przedklinicznych na modelach mysich OncoArendi może rozpocząć badania kliniczne z wykorzystaniem inhibitorów tych białek.

– Szacujemy, że dla naszego najbardziej zaawansowanego inhibitora CHIT1, OATD-01, rozpoczęcie badań u pacjentów po przebytym COVID-19 byłoby możliwe nawet w perspektywie roku po otrzymaniu pozytywnych wyników przedklinicznych we współpracy z VIB. Z kolei dla inhibitora YKL-40 potencjalne rozpoczęcie podawania pacjentom mogłoby nastąpić za 3-5 lat, ponieważ obecnie ta cząsteczka znajduje się na znacznie wcześniejszym etapie rozwoju. Cząsteczka YKL-40 mogłaby znaleźć zastosowanie w leczeniu pacjentów z ostrym przebiegiem COVID-19 w celu zapobiegania postępującemu włóknieniu płuc – mówi dr Rafał Kamiński.

Działalność badawczo-rozwojowa w zakresie analizy potencjalnego zastosowania rozwijanych przez OncoArendi inhibitorów CHIT1 oraz YKL-40 w leczeniu powikłań po przebytej infekcji koronawirusem COVID-19 w ramach umowy z VIB będzie finansowana ze środków własnych spółki. Jej koszt w pierwszym etapie (który potrwa 1-2 lata), przed przystąpieniem do kolejnych etapów badań, spółka szacuje na ok 800 tys. zł.

VIB to instytut badawczy non-profit, który koncentruje się na przełomowych strategicznych badaniach w naukach przyrodniczych i działa w ścisłej współpracy z pięcioma uniwersytetami we Flandrii –Uniwersytetem w Gandawie, Katolickim Uniwersytetem w Lowanium, Uniwersytetem w Antwerpii, Uniwersytetem Vrije w Brukseli i Uniwersytetem w Hasselt.