Prof. T. Borecki, Rektor SGGW witając uczestników konferencji podkreślił znaczenie tej konferencji dla SGGW i Polski. Podkreślił istnienie w Polsce głębokiego rozdziału opinii pomiędzy członkami Parlamentu i Senatu RP, ministrami, niektórymi samorządami, grupami pro - ekologicznymi a większością środowiska naukowego, dotyczącego akceptacji upraw roślin GM w Polsce. Jednak zarówno przeciwnicy jak i zwolennicy GMO podkreślają potrzebę obiektywnej oceny wpływu tych roślin na środowisko, w oparciu o badania naukowe, prowadzone w naszym regionie.

Celem konferencji było przygotowanie, opartych na solidnych badaniach naukowych
i pragmatycznych, zaleceń dla oceny ryzyka dla środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem nadziemnych, niedocelowych gatunków stawonogów, zaleceń które będzie można wykorzystać w poszczególnych krajach, przy uwzględnieniu wymagań legislacyjnych i warunków lokalnych. Jak podkreśla coraz więcej przedstawicieli grup ekologicznych i naukowców, przenoszenie wyników badań uzyskanych np. w USA lub w innych strefach klimatyczno - glebowych i systemów upraw, nie oddaje w pełni wszystkich zależności troficznych w ramach uprawy, na jej obrzeżach i dalszego krajobrazu. Ważnym czynnikiem tych ocen są też różnice w strukturze agralnej w poszczególnych regionach.


Referaty i 20 posterów obejmowało następującą problematykę:

1.    Opracowanie i harmonizacja technik i metod stosowanych w testach nad oceną ryzyka upraw roślin GM na środowisko w Europie.
2.    Oddzielenie metodyki prowadzenia badań związanych z analizą ryzyka dla środowiska od monitoringu, po wprowadzeniu odmiany GM do uprawy.
3.    Specyficzność działania odmian GM na organizmy docelowe a ich oddziaływanie na organizmy niedocelowe (działania niezamierzone).
4.    Możliwość połączenia walki biologicznej z uprawą odmian GM.
5.    Oddzielenie potencjalnego oddziaływania upraw GM od wpływu nowoczesnych technologii upraw na bioróżnorodność flory i fauny agrocenoz.
6.    Możliwość powstawania populacji agrofagów przełamujących odporność roślin GM i metody zapobiegania tym zjawiskom.

Po raz pierwszy na forum międzynarodowym podano dane terenowe z doświadczeń przeprowadzonych w Polsce południowo - wschodniej i południowo - zachodniej nad skuteczną ochroną kukurydzy przed szkodnikami - gąsienicami omacnicy prosowianki.
Jeszcze ważniejsze dane, dotyczące bezpieczeństwa żywności przedstawili dr A. Tekiela i dr R. Gabarkiewicz , o zmniejszeniu wystąpienia toksycznych mykotoksyn dla zwierząt i człowieka, w nasionach kolb odpornej na omacnicę odmiany kukurydzy GM. Jest to informacja ważna z punku obowiązku monitorowania mykotoksyn w produktach spożywczych, wymagana dyrektywą Komisji Europejskiej.

Uczestnicy Konferencji wskazali, że ich własne badania laboratoryjne, szklarniowe
i obserwacje polowe prowadzone na dużych polach doświadczalnych, wykazały po 10 latach, że nie ma dowodów naukowych wskazujących, że uprawy GM negatywnie oddziałują na środowisko, poza tymi związanymi z nowoczesnymi metodami uprawy (Sanvido i współ., Ammann). Szczególnie ważne są wnioski autorów czeskich prowadzących wieloletnie obserwacje polowe przedstawione w referacie: „Brak oddziaływania kukurydzy z ekspresją toksyny bakteryjnej Cry 1Ab na skład zespołów owadów” (Habustova i współ.).


Wnioski z konferencji:

1.    Zaproponowana metodyka oceny ryzyka dla roślin GM, oparta na kolejnych testach laboratoryjnych, z wykorzystaniem roślin GM i sztucznych diet, z dodatkiem różnych poziomów toksyn (włącznie z analizą najgroźniejszego przypadku) została przyjęta zarówno przez przedstawicieli ośrodków badawczych jak i firm biotechnologicznych.
2.    Uprawa odmian transgenicznych kukurydzy z genami Bt  warunkującymi odporność na porażenie przez omacnicę prosowiankę i sówke Sesamia sp. zajęła około 100 tysięcy ha
w 2006 roku w takich krajach europejskich jak: Hiszpania, Portugalia, Niemcy, Czechy, Słowacja i Rumunia.
3.    W stosunku do referatów naukowych przedstawionych w czasie dwóch poprzednich konferencji (Praga, 2003 i Ileida, 2005) zmalała ilość nowych doniesień nad oddziaływaniem kukurydzy z genem cry 1Ab, odpornej na omacnicę prosowiankę na różne elementy środowiska, a przedstawiono prace podsumowujące badania ostatnich lat. Świadczy to o fakcie akceptacji tych odmian, jako niezagrażających bioróżnorodności
w tych krajach.
4.    W krajach zagrożonych wystąpieniem zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej (Czechy, Austria, Niemcy) prowadzi się intensywne badania, finansowane przez agencje rządowe, nad działaniem odmian kukurydzy wytwarzających toksyczne  białko Bt Cry 3A i Cry3Bb1 na tego szkodnika jak i na organizmy niedocelowe. Ten inwazyjny gatunek pojawił się też w Polsce południowej.
5.    Nadal wskazuje się na konieczność analizy występowania toksycznych białek w różnych częściach transgenicznych roślin, wskazując na konieczność stosowania nowoczesnych metod biologii molekularnej. Wyniki uzyskane w Europie nie zawsze oddają dane uzyskane w USA.
6.    Przedstawione badania i analizy genetyczne dotyczące częstotliwości występowania alleli, które mogą powodować przełamywanie odporności odmian transgenicznych przez populacje agrofagów, wskazują na niskie prawdopodobieństwa przełamania odporności
w najbliższych 10-u lat. Niemniej wskazanym jest zachowanie refugiów, upraw konwencjonalnych odmian, na których populacje szkodników nie będą wystawione na presję selekcyjną toksycznych białek Bt. W USA wymagana jest uprawa odmian konwencjonalnych kukurydzy na 20% areale.
7.    Ocenę wpływu upraw odmian zmodyfikowanych genetycznie na środowisko należy porównywać w stosunku do obecnie stosowanych powszechnie metod uprawowych,
w tym do efektów stosowania chemicznych  środków ochrony roślin.
8.    Istnieją znaczne rozbieżności w ocenie wartości różnych elementów środowiska, co wpływa na opinię różnych grup społeczeństwa na uwolnienie odmian GM do środowiska.
9.    Podkreślono, że to intensywne systemy upraw spowodowały utratę bioróżnorodności agrocenoz w wielu krajach. Jest do pogodzenia uprawa odpornych na szkodniki i choroby odmian transgenicznych w systemach ochraniających agrocenozy, a nawet ekologicznych.


Opracowanie: prof. Zbigniew T. Dąbrowski
Źródło: Niezależna Agencja Prasowa