Prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy o szkolnictwie wyższym. Większość zapisów wejdzie w życie już od 1 października 2014 roku. Wprowadzono wiele zmian korzystnych dla studentów, usprawnieniu ulegnie sposób monitorowania losów absolwentów oraz komercjalizacja wyników badań naukowych i prac rozwojowych.

Opłaty za drugi kierunek studiów

Nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym znosi opłaty za drugi i kolejny kierunek studiów. To dobra wiadomość dla wszystkich studentów i kandydatów na studia wyższe, którzy chcą zdobyć szersze wykształcenie akademickie. Batalia o zwolnienie z opłaty trwała od kilkunastu miesięcy, dopiero decyzja Trybunału Konstytucyjnego ostatecznie przekonała parlamentarzystów do rezygnacji z podtrzymania tej inicjatywy. Zwolnienie dotyczy wyłącznie studentów studiujących w trybie stacjonarnym na uczelniach publicznych.

Uregulowanie relacji pomiędzy uczelnią a studentem

Kwestia tego, za co student powinien zapłacić, ile oraz co w zamian za to otrzyma było przyczyną wielu sporów. Nowelizacja ustawy wprowadza nakaz regulacji wielu spraw na podstawie umowy pomiędzy uczelnią a studentem. Wszelkie zaś zmiany możliwe są poprzez zawarcie aneksu do umowy. Dzięki temu zostanie wyeliminowane wiele nieporozumień. Parlament Studentów  Rzeczypospolitej Polskiej apelował o wprowadzenie do treści umów również programu studiów oraz efektów kształcenia. Główną motywacją do wdrożenia tego był brak jednoznaczności co studenci otrzymują w zamian za dokonane opłaty. W ramach tego często obserwuje się diametralne zmiany w programie bez konsekwencji dla jednostki macierzystej. Uczelnia nie będzie mogła pobierać dodatkowych opłat poza te, które zostały ujęte w umowie.

Kolejną ważną z punktu widzenia studenta zmianą jest kwestia przedawnień za nieuregulowane usługi edukacyjne np. czesne na studiach. Obecnie wiele uczelni, głównie prywatnych "przypomina" sobie, że kilka lat temu nie otrzymało czesnego za studia. Kończy się to sprawą w sądzie, zaś obecnie orzekane było, że przedawnienie następuje dopiero po 10 latach. W wielu przypadkach udowodnienie dokonania wpłaty nie jest możliwe, a takich spraw jest przynajmniej kilka tysięcy. Od wejścia w życie nowelizacji przedawnienie będzie następować po 3 latach. Utrudni to prowadzenie nieuczciwych działań wielu uczelniom wyższym.

Dodatkowym plusem nowej ustawy dla studentów, zwłaszcza "przyszłych" jest możliwość otrzymania stypendium już na pierwszym roku studiów. Największe szanse mają finaliści olimpiad, pod warunkiem, że temat jest zgodny z kierunkiem studiów.

Uregulowano również kwestię wykonywania prac dyplomowych, za którą można uznać oprogramowanie czy dzieło artystyczne.

Monitorowanie losów absolwentów

Nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym z października 2011 roku zobligowała uczelnie wyższe do monitorowania losów absolwentów. Jednak w praktyce okazało się, że skuteczność działań jest niska, a uzyskane wyniki niereprezentatywne (z wyjątkiem kilku placówek w Polsce). Działanie to ma na celu dostosowanie programów studiów do oczekiwań rynku oraz stanowić wskazówkę dla kandydatów na studia jaki kierunek powinni wybrać. Zgodnie z nowelą  monitoring losów zawodowych absolwentów będzie dokonywany na podstawie danych ZUS, dzięki temu rezultaty mają być bardziej wiarygodne i kompletne.

Komercjalizacja badań naukowych

Zwiększanie wpływu badań naukowych na krajową gospodarkę to temat rzeka jednak i ta kwestia ulegnie znaczącej zmianie. Od 1 października droga  komercjalizacji badań naukowych będzie bardzo elastyczna. Uczelnia będzie posiadać 3 miesiące na podjęcie działań na komercjalizację od momentu przekazania przez pracownika informacji o wynikach badań naukowych lub prac rozwojowych. Jeżeli tego nie zrobi, pełne prawo własności intelektualnej będzie należeć do wynalazcy. Uczelnia i wynalazca mogą również opracować indywidualną drogę komercjalizacji, która zostanie wypracowana poprzez porozumienie stron.

Plany na przyszłość

Ustawa nie rozwiązuje wszystkich ważnych kwestii. Jednak aby nie przedłużać prac legislacyjnych i wdrożenia dotychczasowych ważnych zmian zdecydowano się na akceptację noweli w obecnym stanie. W przyszłej perspektywie planowane jest opracowanie rozporządzeń i innych dokumentów, które pozwolą na doprecyzowanie wielu kwestii. W planie jest m.in. zmiana sposobu finansowania jednostek akademickich, za kryterium warunkującym wysokość dotacji ma być kategoria naukowa.