Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Kobieta nieśmiertelna
Komórki nowotworowe raka szyjki macicy, które zostały pobrane od Henrietty Lacks uratowały i nadal ratują miliony ludzi na świecie. Linia komórkowa otrzymała nazwę HeLa od pierwszych liter imienia i nazwiska ich dawczyni. Gdy okazało się, że mają one zdolność do szybkich podziałów i hodowli in vitro posłużyły przede wszystkim do badań nad chorobami nowotworowymi.

Komórki HeLa to jedna z najsłynniejszych linii komórkowych, która wywodzi się
z komórek raka szyjki macicy. Zostały one pozyskane od 31-letniej Amerykanki Hanrietty Lacks. Hodowane są w laboratoriach na całym świecie. Stanowią nieocenione narzędzie współczesnej medycyny, gdyż pozwoliły między innymi na poznanie mechanizmów powstawania raka, stworzenie szczepionek i leków przeciwko licznym chorobom, powstanie techniki zapłodnienia in vitro oraz klonowania.  Ich cecha charakterystyczna to przede wszystkim zdolność szybkiego namnażania. Obecnie ich masa znacznie przekroczyła wagę kobiety od której została pobrana próbka. Naukowcy szacują, że dotąd namnożone komórki tej linii ważą ponad 50 mln ton.

            Henrietta Lacks zmarła w 1951 roku na złośliwego raka szyjki macicy. Przed śmiercią w czasie operacji został pobrany od niej fragment guza, który następnie przekazano do laboratorium zajmującego się hodowlami kultur tkankowych. Od wielu dziesięcioleci badacze próbowali utrzymać przy życiu ludzkie komórki poza ustrojem, ale wszystkie w końcu ginęły. Komórki pochodzące od Henrietty Lacks okazały się pod tym względem zaskakujące, gdyż raz na dobę wytwarzały nowe pokolenie. Były pierwszymi nieśmiertelnymi ludzkimi komórkami hodowanymi w warunkach laboratoryjnych. W skutek transformacji nowotworowej nie starzeją się i mogą nieskończenie wiele razy przechodzić proces mitozy. Henrietta Lacks zasłynęła w świecie wirusologii i biotechnologii, a w 2010 roku otrzymała miano najważniejszej kobiety w historii medycyny. Komórki pochodzące z jej ciała zostały po raz pierwszy użyte w badaniach, których efektem było stworzenie szczepionki przeciwko polio, leków stosowanych w terapii nowotworowej, grypie oraz chorobie Parkinsona, hemofilii, białaczce oraz opryszczce. Zostały również wykorzystane w badaniach nad wchłanianiem cukru mlecznego – laktozy oraz w opracowaniu szczegółowej mapy genów i klonowania.

Komórki linii HeLa okazały się doskonałym materiałem do badań nad komórkami nowotworowymi, których cykl komórkowy przez zachodzące w nich mutacje zostaje całkowicie zaburzony, a proces programowanej śmierci komórki w ogóle w nich nie zachodzi. Komórki nowotworowe charakteryzują się również wysoką aktywnością enzymu rybonukleoproteinowego – telomerazy, który warunkuje dobudowywanie terminalnego odcinka nici wiodącej DNA. Fakt ten hamuje zatrzymanie procesów związanych z ich podziałami i upodabnia je do komórek macierzystych, jednak nie zachodzi w nich proces specjalizacji komórkowej.

            Dzięki temu, iż komórki HeLa mają zdolność do replikowania się w nieskończoność są uznawane na świecie za odrębny gatunek organizmów jednokomórkowych. W 1991 roku została nadana im nazwa – Helacyton gartleri. Ludzka linia komórkowa posiada 46 chromosomów, a komórka HeLa ma ich 82. Zmodyfikowane przez ludzkiego wirusa brodawczaka HPV – 18 komórki HeLa w laboratoriach na całym świecie rozprzestrzeniają się samodzielnie, wydają się być bardziej podobne strukturalnie do komórek Ameby - jednokomórkowych organizmów niż komórek człowieka.

KOMENTARZE
Newsletter