Choroba Alzheimera to przewlekłe, postępujące schorzenie mózgu, które stopniowo odbiera choremu sprawność intelektualną i zdolność samodzielnego życia. Pierwsze objawy bywają bardzo subtelne – to zwykle problemy z zapamiętywaniem nowych informacji, m.in. imion, rozmów, niedawnych wydarzeń. – Z czasem pojawiają się trudności w doborze słów, a w miarę postępu choroby – z orientacją w przestrzeni, rozpoznawaniem bliskich osób, a nawet wykonywaniem znanych wcześniej czynności – wyjaśnia lek. Dominik Kobylarek, neurolog Centrum Medycznego Scanmed w Poznaniu. Choroba stopniowo uniemożliwia chorej osobie żyć w pełni samodzielnie – z czasem potrzebuje coraz większego wsparcia otoczenia – najpierw w codziennych czynnościach, a później nawet w kontaktach z bliskimi czy samoobsłudze. – W pewnym momencie pacjent potrzebuje wsparcia we wszystkich aspektach codziennego życia – podkreśla neurolog.

Diagnoza choroby Alzheimera to duże wyzwanie

Rozpoznanie jakiegokolwiek zespołu otępiennego (w tym choroby Alzheimera) wymaga całościowej oceny pacjenta i wykluczenia innych przyczyn objawów. – Początkowe symptomy łatwo pomylić z naturalnym procesem starzenia się. Drobne zapominanie tłumaczymy zmęczeniem czy stresem. Nie istnieje też jeden prosty test, który pozwoliłby szybko i jednoznacznie potwierdzić chorobę. To sprawia, że wielu pacjentów trafia do specjalisty dopiero wtedy, gdy objawy są już zaawansowane – uważa ekspert. Ryzyko zachorowania zwiększa obciążenie rodzinne – jeśli ktoś bliski chorował, prawdopodobieństwo wystąpienia Alzheimera rośnie. Jak twierdzi specjalista, nie mniej istotne jednak są czynniki środowiskowe i styl życia. – Na zdrowie mózgu wpływają: dieta, aktywność fizyczna, poziom wykształcenia, stres czy choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie. Predyspozycje genetyczne, a prezycyjniej nosicielstwo pewnych wariantów genetycznych (np. APOE ε4), zwiększa ryzyko, ale nie przesądza o wystąpieniu choroby – zaznacza lekarz. 

Co możemy zrobić dla swojego mózgu?

Choć nie istnieje sposób, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera, możemy zmniejszać ryzyko jej rozwoju. Regularne ćwiczenia, zdrowa dieta, unikanie używek, dbałość o sen i kontrolowanie chorób przewlekłych wspierają pracę mózgu. Ważne są również kontakty społeczne oraz aktywności intelektualne – czytanie, rozwiązywanie krzyżówek, nauka nowych rzeczy. To swoiste ćwiczenia kognitywne, które mogą opóźniać procesy degeneracyjne.

Jak zmienia się życie chorego na Alzheimera?

Życie osoby z chorobą Alzheimera zmienia się diametralnie. Stopniowo traci ona samodzielność – najpierw w prostych czynnościach, takich jak gotowanie czy ubieranie się, później w rozpoznawaniu bliskich. W tym trudnym procesie ogromną rolę odgrywa rodzina. – Najważniejsze jest zapewnienie choremu poczucia bezpieczeństwa, spokoju i akceptacji. Warto wprowadzić stały plan dnia, dostosować mieszkanie do jego potrzeb, a także korzystać ze wsparcia specjalistów, grup pomocowych, a jeśli stan pacjenta tego wymaga – zagwarantować stałą opiekę – radzi Dominik Kobylarek. 

Podsumowanie

Światowy Dzień Walki z Chorobą Alzheimera przypomina, że jest to jedno z najpoważniejszych wyzwań zdrowia publicznego XXI w. Choroba dotyka milionów osób na całym świecie, a liczba ta rośnie wraz ze starzeniem się społeczeństw. Brak aktualnie skutecznego leczenia przy jednoczesnych wyzwaniach społecznych sprawia, że kluczowe znaczenie mają działania zmniejszające ryzyko demencji, więzi rodzinne oraz edukacja społeczna.