Leczenie szpiczaka plazmocytowego poprzez hamowanie aktywności kinaz PIM, mezenchymalne komórki macierzyste jako nośnik nowych pochodnych gemcytabiny w leczeniu raka trzustki czy może zwiększenie potencjału odbudowy tkanki chrzęstnej przy pomocy stymulowanych mezenchymalnych komórek macierzystych? Czy to tytuły najnowszych odkryć laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny lub biologii? Nie, to projeky, które uzyskały finansowanie w ramach I edycji konkursu grantowego „ExCELLent Grant”, organizowanego przez Polski Bank Komórek Macierzystych! Na tym etapie z Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny łączy je tylko to, że najmłodszy noblista, Frederick Banting, miał 32 lata w momencie otrzymania Nagrody Nobla za odkrycie insuliny, a autorzy zwycięskich projektów również są na początku swojej kariery naukowej.

Celem Konkursu „ExCELLent Grant” jest wsparcie młodych polskich naukowców: biologów, biotechnologów i medyków. Konkurs skierowany jest do wszystkich doktorantów i młodych doktorów, którzy rozwijają swoje umiejętności w dziedzinie biologii mezenchymalnych komórek macierzystych, w medycynie regeneracyjnej czy terapiach genowych. Spośród zgłoszonych do konkursu wniosków Kapituła Konkursu, w której skład wchodzą eksperci z zakresu biologii i biotechnologii mezenchymalnych komórek macierzystych (prof. Aleksandra Klimczak z Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu, prof. Ewa Zuba-Surma z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, prof. Małgorzata Lewandowska-Szumieł z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, prof. Natalia Rozwadowska z Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu oraz dr Tomasz Ołdak z PBKM), przyznała trzy nagrody główne, po 100 tys. zł każda. Kapituła Konkursu, pod przewodnictwem prof. Aleksandry Klimczak, zaakceptowała do finansowania trzy granty badawcze:

1. Novel functions of PIM kinases in progenitor and mature endothelial cells associated with plasma cell myeloma, autorstwa lek. med. Filipa Garbicza z Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie;

2. Ocena przydatności mezenchymalnych komórek macierzystych jako nośnika nowych pochodnych gemcytabiny, autorstwa mgr Agaty Hadryś z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach;

3. Zwiększenie potencjału regeneracyjnego tkanki chrzęstnej za pomocą stymulowanych FGF-2 i TGF-ß3 mezenchymalnych komórek macierzystych (MSC) pochodzących ze szpiku kostnego owiec, autorstwa mgr Sandry Stamnitz z Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu.

– To pierwsza edycja konkursu „ExCELLent Grant”, trudno zatem było przypuszczać, jakie projekty zostaną zgłoszone. Ich przekrój był wyjątkowo szeroki. To, co cieszy najbardziej, to fakt, że młodzi badacze szukają sposobu, by realizować swoje badania nie tylko w grantach, finansowanych ze środków publicznych – przyznaje prof. Aleksandra Klimczak.

Tematem przewodnim konkursu są komórki macierzyste. Dla ludzi nauki i medycyny, ale także w przestrzeni publicznej, jest to bardzo nośny temat. Wiadomo, że są stosowane w terapiach klinicznych od kilkudziesięciu lat, jednakże uważa się, że pełen potencjał komórek zostanie dopiero odkryty. – Polska i świat stoją przed wieloma wyzwaniami: pandemią COVID-19, zmianami klimatycznymi, brakiem zasobów czy rozpowszechniającymi się chorobami cywilizacyjnymi. Komórki macierzyste mają tutaj zastosowanie i ten konkurs daje młodym naukowcom szanse, aby uczestniczyć w badaniach nad komórkami macierzystymi – mówi dr Tomasz Ołdak.

Jest to pierwsza edycja konkursu „ExCELLent Grant”, jednak już spotkała się z ciepłym przyjęciem środowiska naukowego. Laureaci na realizację badań oraz opublikowanie ich wyników mają dwa lata. Patronem medialnym konkursu jest portal Biotechnologia.pl. Swoim patronatem konkurs objął również Polski Związek Firm Biotechnologicznych.