Jednym ze znaczących wydarzeń w dziedzinie transplantologii jest informacja, że dwie amerykańskie firmy biotechnologiczne – United Therapeutics i eGenesis – otrzymały zgodę od Agencji Żywności i Leków (FDA) na kontynuowanie badań klinicznych z wykorzystaniem świńskich nerek edytowanych genetycznie i przeznaczonych do użytku przez ludzi. United Therapeutics ogłosiło zatwierdzenie 3 lutego br., informując, że badanie obejmie wstępnie sześciu pacjentów cierpiących na schyłkową niewydolność nerek (inaczej mocznicę), z możliwością rozszerzenia listy uczestników nawet do 50, w zależności od wyników fazy początkowej. Firma spodziewa się, że pierwszy przeszczep zostanie przeprowadzony do połowy 2025 r. Leigh Peterson, wiceprezes wykonawczy United Therapeutics, wyraził optymizm w związku z zatwierdzeniem, opisując je jako kluczowy postęp w zwiększaniu liczby dostępnych narządów do przeszczepów. Próby będą badać wykonalność przeszczepiania genetycznie zmodyfikowanych świńskich nerek ludzkim biorcom. Technika ta jest rozwijana od 2021 r. i koncentrowała się początkowo na pacjentach ze śmiercią mózgową, a następnie – żywych osobach.

Tymczasem eGenesis, konkurencyjna firma, otrzymała w grudniu zgodę FDA na oddzielne badanie z udziałem trzech pacjentów z niewydolnością nerek, którzy mają niskie prawdopodobieństwo otrzymania przeszczepu od zmarłego dawcy w ciągu najbliższych pięciu lat. Ich badanie ma na celu zapewnienie wglądu w przydatność i skuteczność świńskich nerek w leczeniu pacjentów znajdujących się na liście do przeszczepu. Wczesne próby z udziałem naczelnych napotkały poważne przeszkody, ale postępy w edycji genów i zarządzaniu układem odpornościowym ponownie wzbudziły zainteresowanie i nadzieję świata naukowego.

Ksenotransplantacja, czyli proces przeszczepiania narządów od jednego gatunku do drugiego, od dawna jest celem nauk medycznych, ale wiąże się z licznymi wyzwaniami. Obie firmy podkreślają znaczenie długoterminowego monitorowania pacjentów poddawanych próbom, koncentrując się na wskaźnikach przeżywalności, funkcji nerek i ryzyku infekcji odzwierzęcych. Choroby te mogą być przenoszone ze zwierząt na ludzi. Rozważania mają kluczowe znaczenie, biorąc pod uwagę złożoność związaną z międzygatunkowymi przeszczepami narządów. Do tej pory był tylko jeden udokumentowany ludzki biorca narządu świni. Towana Looney, 53-letnia kobieta z Alabamy, otrzymała świńską nerkę od United Therapeutics 25 listopada 2024 r. Od 4 lutego br. jest rekordzistką pod względem najdłuższego przeżycia ze świńską nerką, funkcjonując z powodzeniem z narządem przez 71 dni. Z drugiej strony przypadek Davida Bennetta z Maryland, który otrzymał świńskie serce w 2022 r., ale przeżył tylko 60 dni, dodatkowo ilustruje ryzyko i niepewność związane z takimi przełomowymi procedurami. Mimo to dalej świnie wydają się najlepszymi kandydatami jako dawcy narządów dla ludzi, biorąc pod uwagę ich szybki wzrost i duże rozmiary miotów.

Nadchodzące badania stanowią nie tylko krok w przyszłość w walce z krytycznym kryzysem niedoboru narządów, ale także przesuwają granice nauk medycznych na niezbadane terytorium. Niewątpliwie rośnie nadzieja pacjentów potrzebujących przeszczepów, ponieważ pomyślny wynik tych badań może otworzyć drogę do nowej ery w transplantacji narządów.