Historia transmisji

Wirus Ebola po raz pierwszy opisany został na Filipinach. Został wyizolowany w ośrodku badawczym z małp naczelnych, które zaczęły masowo chorować. Szczep ten jednak nie wywoływał choroby wśród ludzi. Pierwszy raz transmisja wirusa na człowieka została wykryta w 1976 roku, doprowadzając do licznych śmiertelnych przypadków jednocześnie w dwóch miejscach – Nzara w Sudanie oraz w Yambuku, wiosce położonej w Demokratycznej Republice Kongo, niedaleko doliny rzeki Ebola, od której przejął swoją nazwę. 

Nie jest jeszcze do końca pewne jakie zwierzę jest naturalnym nosicielem wirusa, jednak podejrzewa się kilka gatunków nietoperzy owocowych (Hypsignathus monstrosus, Epomops franqueti i Myonycteris torquata) występujących głównie w Afryce Środkowej. W jaki sposób miałoby dojść do transmisji na człowieka? Naukowcy uważają, że najprawdopodobniej związane jest to z faktem, iż zwierzęta te stanowią źródło pożywienia niektórych Afrykańskich społeczności. Ponadto Ebola przenosi się na człowieka również w przypadku kontaktu bezpośredniego z krwią, płynami ustrojowymi czy organami innych zakażonych zwierząt tj. szympansy, goryle i inne małpy, jeżozwierze czy leśne antylopy. Między ludźmi wirus przenosi się już podobnie, ponadto transmisja ta jest zwiększana poprzez uczestnictwo w uroczystościach pogrzebowych zmarłych zakażonych, a także wśród służby zdrowia w przypadku niedostatecznego zachowania środków ostrożności. Co więcej – mężczyźni, którzy wygrali walkę z chorobą mogą przenosić wirusa w swoim nasieniu jeszcze przez 7 tygodni.

Wirusologia

Ebola należy do rodziny Filoviridae (możemy tu zaliczyć również wirusa Marburg). Do tej pory zdiagnozowano 5 typów wirusa – Bundibugyo ebolavirus (BDBV), Zair ebolavirus (EBOV), Reston ebolavirus (RESTV), Sudan ebolavirus (SUDV) i Taï Las ebolavirus (TAFV).  Każdy wirion Ebola zawiera pojedynczą liniową cząsteczką RNA(-) o długości od 18959 do 18961 nukleotydów i koduje 7 białek strukturalnych oraz jedno niestrukturalne.

RESTV jest gatunkiem, który może zakażać ludzi jednak nie wykazuje u nich objawów chorobowych. W związku z tym jest najczęściej badanym typem wirusa. Być może na podstawie jego genomu uda się w przyszłości znaleźć metody prewencji lub leczenia infekcji innymi typami.

Gdy dojdzie do zakażenia

Objawy choroby nie są specyficzne. Dlatego od samego zakażenia wirusem do właściwej diagnozy może upłynąć dużo czasu. Niestety w licznych przypadkach zbyt dużo by człowiek miał szansę przeżyć. Okres inkubacji, czyli czas od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów choroby również nie jest specyficzny i zależnie głównie m.in. od stanu zdrowia osoby może wynosić od 2 do aż 21 dni. Chorzy na początku mogą mylić infekcję ze zwykłym przeziębieniem czy grypą – skarżą się na wysoką gorączkę, bóle mięśniowe, znaczne osłabienie organizmu, a także silne bóle gardła i głowy. W następstwie tych pierwszych symptomów pojawiają się także intensywne wymioty i biegunki, zaburzenia pracy wątroby i nerek, problemy skórne (wysypka) oraz czasami również krwawienia wewnętrzne i zewnętrzne, a także niewydolność wielonarządowa. Śmiertelność choroby jest nadal bardzo wysoka – utrzymuje się w zakresie od 50 do 90%.

Charakterystycznym wynikiem testów laboratoryjnych jest niski poziom białych krwinek i płytek krwi oraz zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych. Ze względu na niespecyficzne objawy należy najpierw wykluczyć inne możliwe choroby takie jak zakażenie Shigella, dur brzuszny, malaria, zapalenie opon mózgowych czy zapalenie wątroby. Bezpośredniej diagnozy choroby można dokonać poprzez badania śliny i moczu m.in. dzięki wykorzystaniu testów ELISA, RT-PCR, mikroskopii elektronowej, izolacji z hodowli komórkowych, a także przez wykrywanie antygenów i test neutralizacji surowicy.

Ze względu na brak dostępnych do użytku klinicznego skutecznych szczepionek i leków (zarówno potencjalne szczepionki jak i lekarstwa są wciąż testowane) stosuje się nadal głównie leczenie objawowe, polegające m.in. na zapobieganiu odwodnieniu organizmu, odpowiednim bilansowaniu elektrolitów, zastępowaniu utraconych czynników krzepnięcia, kontroli natlenienia organizmu.

Ebola dziś

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia od lutego w wyniku choroby wywołanej wirusem Ebola zmarło ponad 500 osób. Epidemią dotknięte głównie terytoria trzech krajów – Gwinei, Sierra Leone i Liberii, a obszar wykrywalnych przypadków infekcji wciąż się powiększa. Jest to najbardziej śmiertelny z ataków tego wirusa w historii.