Postęp medycyny w ostatnim stuleciu umożliwił wydłużenie średniej długości życia do ok. 80 lat, jednak niektóre osoby żyją w dobrym zdrowiu znacznie dłużej. Stulatkowie i superstulatkowie cechują się wieloma podobieństwami. Przeważająca ich część to osoby niepalące, o odpowiedniej masie ciała, prowadzące aktywny społecznie tryb życia. Ponadto zauważalnie lepiej radzą sobie z wszelkimi czynnikami stresowymi, a także rzadziej cierpią na choroby przewlekłe, takie jak: cukrzyca, nowotwory i schorzenia układu krążenia. Zaobserwowano, że krewni pierwszego stopnia osób długowiecznych również cechują się ponadprzeciętną długością życia. Dodatkowo choroby związane z wiekiem występują u nich o wiele później. To sugeruje, że długowieczność determinowana jest także czynnikami genetycznymi.
W tym celu Garagnani i wsp. przeprowadzili sekwencjonowanie całego genomu 81 osób powyżej 105 lat. W grupie kontrolnej znajdowało się 36 zdrowych osób, których średnia wieku wynosiła 68 lat. Co istotne, obie te grupy żyły w tym samym rejonie – Półwyspu Apenińskiego. Naukowcy zweryfikowali otrzymane wyniki z danymi z ich poprzedniego badania obejmującego większą grupę kontrolną i stulatków. Zmiany odnotowano w zwiększonej aktywności genu STK17A, który jest odpowiedzialny za odpowiedź na uszkodzenie DNA, nakierowanie uszkodzonej komórki w stronę apoptozy, a także regulowanie powstających w trakcie procesów metabolicznych reaktywnych form tlenu. Akumulacja uszkodzeń DNA wraz z wiekiem jest jedną z przyczyn starzenia, dlatego badacze sugerują że zwiększona ekspresja STK17A może być związana ze zdrowym starzeniem się.
Różnice dotyczyły także zmniejszenia aktywności genu COA1. Jego produkt końcowy jest elementem enzymu MITRAC, który m.in. odpowiada za prawidłowe składanie się kompleksu oksydazy cytochromu c. Reguluje też translację jądrowych i mitochondrialnych białek koniecznych do prawidłowego działania łańcucha oddechowego, w szczególności kompleksu I oraz IV. Wyniki naukowców potwierdzają hipotezę, że sprawna komunikacja pomiędzy jądrem komórkowym i mitochondriami może pełnić ważną funkcję w zachowaniu zdrowia i długowieczności, zwłaszcza że dysfunkcja mitochondriów jest jednym z kluczowych czynników związanych z procesami starzenia. Co więcej, zauważono zwiększoną ekspresję BLVRA. Produkt tego genu należy do grupy reduktaz biliwerdyny, które katalizują konwersję biliwerdyny w bilirubinę. Wcześniejsze badania udowodniły cytoprotekcyjne działanie reduktazy biliwerdyny A poprzez regulowanie stresu oksydacyjnego, który może prowadzić do starzenia komórkowego.
Po raz pierwszy zbadano u osób długowiecznych ilość mutacji somatycznych, które gromadzone są wraz z wiekiem. Ich ilość w badanych genach okazała się podobna, a w wielu przypadkach mniejsza w porównaniu do grupy kontrolnej o średniej wieku 68 lat. To może poniekąd wyjaśniać, dlaczego stulatków i superstulatków rzadziej dotyczą choroby przewlekłe związane z wiekiem np. choroby układu krążenia. – Nasze wyniki sugerują, że zarówno mechanizmy naprawy DNA, jak i cechująca osoby długowieczne zmniejszona ilość mutacji somatycznych w badanych przez nas genach mogą być podstawowymi mechanizmami umożliwiającymi długowieczność z dala od chorób wieku starczego – podsumowuje jeden z autorów badania Claudio Franceschi.
KOMENTARZE