Narodowe Centrum Nauki zostanie otwarte 4 marca w Krakowie. Resort nauki przeznaczył na tę działalność 305 mln zł. Agencja wykonawcza NCN została powołana do wspierania działalności naukowej w zakresie badań podstawowych, czyli prac eksperymentalnych lub teoretycznych podejmowanych przede wszystkim w celu zdobycia nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów, bez nastawienia na praktyczne zastosowania ani użytkowanie.

Prezes Polskiej Akademii Nauk - prof. Kleiber, postulujący o utworzenie niezależnych instytucji rozstrzygających konkursy na granty, zaznacza, że taki instytucje działają w większości krajów rozwiniętych. Osoby kierujące takimi instytucjami są wyłaniane w wyborach i, chociaż ich budżety pochodzą ze środków państwowych, rząd nie ingeruje w ich decyzje dotyczące dofinansowania konkretnych projektów badawczych.

Po pozytywnym zaopiniowaniu przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, NCN może zlecić wykonywanie zadań w zakresie wspierania badań podstawowych innym podmiotom działającym na rzecz nauki, przejmując obowiązki Rady Nauki, działającej przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Narodowe Centrum Nauki będzie wspierać młodych naukowców przeznaczając nie mniej niż 20% środków pozostających w jego dyspozycji na wsparcie rozwoju osób rozpoczynających karierę naukową.

"Misja jest ta sama, ale zaleta jest taka, że poprzez całkowite wyłączenie ze struktury rządu, uczeni zyskują gwarancję całkowitej autonomii podejmowania decyzji o tym, na które badania przeznaczyć pieniądze. Zgodnie z moimi obserwacjami, ta autonomia w praktyce była zapewniona już od dawna. Teraz jednak zyskała formalno-prawne podstawy" – podkreślił prof. Kleiber.

Do zadań NCN należy:

• finansowanie:
  • badań podstawowych realizowanych w formie projektów badawczych,
  • stypendiów doktorskich i staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora,
  • projektów badawczych dla doświadczonych naukowców mających na celu realizację ważnych dla rozwoju nauki pionierskich badań naukowych,
  • badań naukowych nienależących do zakresu badań finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju;
• nadzór nad realizacją wyżej wymienionych badań naukowych;
• współpraca międzynarodowa w ramach finansowania działalności w zakresie badań podstawowych;
• upowszechnianie w środowisku naukowym informacji o ogłaszanych przez Centrum konkursach;
• inspirowanie i monitorowanie finansowania badań podstawowych ze środków pochodzących spoza budżetu państwa;
• inne zadania zlecone przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w tym opracowywanie programów badawczych ważnych dla kultury narodowej.

Źródło: PAP

Oprac. Blanka Majda