Wśród przedstawicieli nauk ścisłych wciąż kobiety pojawiają się w zdecydowanej mniejszości. Także w laboratoriach biotechnologicznych wciąż królują mężczyźni. O tym, że w nauce i biznesie jest jednak miejsce dla kreatywnych kobiet przekonać się mogły uczestniczki piątkowej konferencji w nowym gmachu Biotechnologii Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie.

13 kwietnia w Auli Instytutu Biotechnologii KUL odbyła się konferencja zatytułowana „Nauka i Biznes miejscem dla Kreatywnych Kobiet”. Spotkanie zorganizował Regionalny Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii Europejskiej w Lublinie.

„Celem konferencji było zapoznanie studentek ostatnich lat, asystentek, doktorantek i wszystkich kobiet pracujących naukowo bądź zamierzających otworzyć firmę w oparciu o własne pomysły i rezultaty badań z ofertą finansowania badań naukowych oraz stypendiów i nagród.” – mówi Andrzej Stępniewski, Koordynator lubelskiego RPK.

Niemal do końca XIX. wieku większość kobiet pozbawiona była formalnie możliwości zdobywania wykształcenia. Wyjątki dotyczyły głównie wszelkiego rodzaju środowisk arystokratycznych, których jednak z biegiem czasu było coraz mniej. Wprawdzie sytuacja diametralnie zmieniła się w wieku XX. – a to za sprawą między innymi rządowego wsparcia w USA i krajach Europy Zachodniej – ale skutki tej historycznej zaszłości odczuwalne są niestety do dziś. Okazuje się jednak, że programów i konkursów wspierających kobiety biznesu i nauki jest całkiem sporo, a wyrównywanie szans i zwiększenie udziału utalentowanych Pań w świecie naukowym jest jednym z priorytetowych celów zarówno Unii Europejskiej, jak i wielu potężnych firm prywatnych.

Część tych inicjatyw zaprezentowana została na piątkowej konferencji.

„Wszystkie prezentacje przygotowane były szczególnie pod kątem możliwości udziału kobiet, których uczestnictwo w grantach naukowo-badawczych jest statystycznie mniejsze niż mężczyzn. Niektóre z prezentowanych konkursów wprost adresowane były do kobiet pracujących w uważanych za "typowo męskie" dziedziny, jak: biotechnologia, matematyka, fizyka, kierunki inżynieryjne” – dodaje Stępniewski.

Szeroki wachlarz możliwości oferuje między innymi Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przedstawiła je Magdalena Maciejewska z Departamentu Instrumentów Polityki Naukowej. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj program „Dziewczyny Przyszłości”, którego celem jest wsparcie rozwoju naukowego i badań naukowych prowadzonych przez studentki oraz zachęcenie ich do podejmowania kariery naukowej. Laureatka konkursu otrzyma od Ministerstwa nagrodę w wysokości 20 000 złotych, zaś 10 finalistkom sfinansowany zostanie udział w dowolnie wybranej prestiżowej konferencji naukowej w Europie.

Do wyjątkowo ciekawych inicjatyw zalicza się także „Top 500 Innovators”. To program skierowany przede wszystkim do naukowców z dziedzin przyrodniczych, medycznych i zdrowotnych, w tym także komercjalizacją wyników badań i transferem technologii. Do zdobycia jest dwumiesięczny staż szkoleniowy w uczelniach należących do czołówki tzw. rankingu szanghajskiego.

Magdalena Maciejewska zachęcała również uczestniczki konferencji do zainteresowania się programem „Diamentowy Grant”. Nie jest to wprawdzie inicjatywa skierowana specjalnie do kobiet, jednak w jej pierwszej edycji wśród 100 laureatów znalazło się ich 36, a Ministerstwo stawia sobie za cel, by liczba ta stale rosła.

Także Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej przeznacza olbrzymie środki na dofinansowanie młodej polskiej nauki. W programie „Team” przyznawane są granty dla zespołów badawczych, ze szczególnym wskazaniem dziedzin określanych jako „bio, info i techno”. Wśród propozycji Fundacji – przedstawionych przez Krystynę Frąk – wyróżnia się szczególnie jedna: „Pomost”.

Program ten ma na celu pomoc rodzicom w powrocie do pracy naukowej po przerwie związanej z opieką nad dzieckiem oraz wspomaganie kobiet w ciąży pracujących naukowo. Finansowanie pojedynczego grantu – wraz z wynagrodzeniem kierownika projektu – może wynosić nawet 140 000 złotych rocznie. Uczestnicy objętego pomocą grantu mogą również liczyć na stypendia w wysokości 1000 (studenci) lub 3000 (doktoranci) złotych miesięcznie.

Panie zajmujące się biotechnologią, biologią i dziedzinami pokrewnymi zdecydowanie powinny zainteresować się również – zdaniem Justyny Szady-Nazarewicz z RPK w Lublinie – stypendiami skupionymi wokół dość dobrze już znanego projektu „Maria Curie Actions” funkcjonującego w ramach „7-go Programu Ramowego”. Możliwości, które za jego pośrednictwem oferuje Komisja Europejska, są bardzo szerokie, a dofinansowania stosunkowo proste do uzyskania. Ponadto – chociaż inicjatywa otwarta jest zarówno dla mężczyzn i kobiet – doprowadzenie do realnej równowagi płci w nauce jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej.

Wśród wszystkich przedstawionych na lubelskiej konferencji programów niewątpliwie na czoło wybija się propozycja potentata kosmetycznego – firmy L’Oreal. Konkursowi „L’Oreal dla Kobiet i Nauki” poświęciliśmy zresztą oddzielny artykuł (czytaj więcej…) Warto natomiast podkreślić, że jest on w dużym stopniu wyjątkowy, skierowany jest bowiem po pierwsze – wyłącznie do kobiet, po drugie – dotyczy przede wszystkim medycyny, biologii i biotechnologii.

Konferencja „Nauka i Biznes miejscem dla Kreatywnych Kobiet” cieszyła się sporym zainteresowaniem. Uczestniczki zadawały bardzo dużo pytań, świadczących o tym, jak aktywne są w swojej pracy naukowej i jak bardzo poważnie myślą o dalszym rozwoju. Na szczęście propozycji skierowanych do Pań jest coraz więcej. O wspomnianych na konferencji programach – oraz wielu innych – przeczytać można więcej między innymi w serwisie internetowym Regionalnego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE w Lublinie, pod adresem http://rpklublin.pl

Adam Czajczyk

zdjęcia: Andrzej Stępniewski