Cztery drogi do Alzheimera

Zespół badaczy pod kierunkiem dr. Timothy’ego Changa i Mingzhou Fu wyodrębnił cztery typowe trajektorie zdrowotne, które mogą prowadzić do rozwoju choroby Alzheimera. Badanie przeprowadzone na 25 tys. pacjentach pokazują, że patrzenie na sekwencję chorób, a nie pojedyncze czynniki ryzyka, pozwala lepiej przewidywać rozwój Alzheimera. I tak wyróżniamy:

• ścieżkę zdrowia psychicznego – stanów psychicznych prowadzących do pogorszenia funkcji poznawczych,
• ścieżkę encefalopatii – związaną z postępującymi z czasem dysfunkcjami mózgu,
• ścieżkę łagodnych zaburzeń poznawczych – powolną progresję trudności poznawczych,
• ścieżkę chorób sercowo-naczyniowych – które zwiększają ryzyko demencji.

Każda z wyodrębnionych ścieżek charakteryzowała się unikalnym profilem demograficznym i klinicznym, co wskazuje, że poszczególne grupy społeczne mogą być bardziej narażone na określone typy rozwoju choroby.

Nowa jakość w przewidywaniu choroby

W odróżnieniu od wcześniejszych badań skupiających się na pojedynczych czynnikach zespół UCLA zastosował zaawansowane metody analityczne, w tym uczenie maszynowe i analizę sieciową, aby uchwycić powtarzalne sekwencje zdarzeń zdrowotnych prowadzących do Alzheimera. Wśród 5 762 pacjentów zidentyfikowano 6 794 unikalnych trajektorii postępu choroby. – Wyróżnienie takich wzorców sekwencyjnych – zamiast oceniania chorób pojedynczo – może znacząco usprawnić proces diagnozowania choroby Alzheimera – podkreśla dr Timothy Chang, neurolog z UCLA Health i główny autor badania. Co ważne, ok. 26% z tych ścieżek wykazywało uporządkowaną kolejność zdarzeń, np. nadciśnienie często pojawiało się przed epizodami depresji, które z kolei zwiększały ryzyko choroby Alzheimera. To właśnie te sekwencje, a nie pojedyncze diagnozy, okazały się głównymi predykatorami choroby.

Nadzieja na personalizowaną profilaktykę

Wyniki badania zostały potwierdzone na niezależnej, zróżnicowanej populacji w ramach programu All of Us, co zwiększa ich wiarygodność i zastosowanie w praktyce klinicznej. Dzięki temu możliwe stają się:

• wcześniejsze wykrywanie ryzyka – identyfikacja osób zagrożonych demencją na długo przed wystąpieniem objawów,
• skuteczniejsze interwencje – przerwanie niekorzystnych sekwencji zdrowotnych, zanim doprowadzą do wystąpienia choroby,
• profilaktyka dopasowana do pacjenta – dostosowanie strategii do pacjenta w oparciu o indywidualne wzorce ścieżek.

Przyszłość bez choroby Alzheimera?

Najnowsze odkrycie to nie tylko sukces naukowy – to również nadzieja dla milionów ludzi na całym świecie. Jeśli lekarze będą w stanie rozpoznać drogę pacjenta predysponującą do Alzheimera wystarczająco wcześnie, być może uda się zahamować postęp choroby, zanim ona wystąpi.